PRAWO UE
WYKŁAD 1 03.03.2008
Zakres podmiotów prawa UE = podmioty prawa wewnętrznego + podmioty prawa międzynarodowego publicznego
- podmioty prawa międzynarodowego publicznego:
Þ Państwa
Þ Organizacje międzynarodowe
1933 Konwencja z Montevideo – aby państwo było podmiotem prawa, musi spełnić następujące warunki:
Þ Ludność
Þ Terytorium
Þ Władza polityczna
Þ Uznanie przez inne państwa
- w organizacjach międzynarodowych o charakterze międzyrządowym państwa (członkowie) przekazują organizacji część swojej suwerenności ( = maja one tylko tyle suwerenności, ile państwa jej przekazały);
= podmiotowość prawna organizacji międzynarodowych
ŹRÓDŁA PRAWA UE
1) umowy międzynarodowe (traktaty, konwencje) – zawarte pomiędzy podmiotami prawa międzynarodowego publicznego;
Þ Konwencja Wiedeńska 1969 – w sprawie prawa traktatów;
2) zwyczaj międzynarodowy – powtarzalne zachowanie państw wprowadza zasadę, której przestrzeganie jest konieczne tak samo jak prawa traktatowego;
Þ Zwyczaje dyplomatyczne
Þ Zwyczaje interpretacyjne (wyprowadzone z prawa rzymskiego)
3) ogólne zasady prawne (np. prawo nie działa wstecz, prawo późniejsze uchyla prawo wcześniejsze etc)
4) wyroki sądów (Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości, Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej)
Þ kazus Ellena – Grenlandia należała do Norwegii; złożenie oświadczenia o przekazaniu wyspy Danii; orzeczenie trybunału: złożenie oficjalnego oświadczenia osób będących przedstawicielami danego państwa ma moc wiążącą;
5) opinie wybitnych przedstawicieli doktryny (nie do końca uznawane w prawie UE)
6) decyzje organizacji międzynarodowych ;
7) deklaracje – soft law = prawo miękkie
HIERARCHIA ŹRÓDEŁ PRAWA:
1) ius cogens – normy podstawowe, niezmienialne, analogicznie jak normy konstytucyjne (art. 1, art.2, zasada suwerenności państw, zakaz użycia siły)
2) ius dispositivi – prawa umowne, ustalane przez państwa (np. cła), ale nie mogą być sprzeczne z ius cogens,
3) obowiązki wobec wszystkich, lub wobec konkretnego podmiotu (np. swobodny przepływ towarów i usług),
4) katalog zbrodni międzynarodowych sądzonych przez trybunały międzynarodowe
Koncepcja stosunku między prawem międzynarodowym publicznym, a prawem wewnętrznym:
1) dualistyczna – jest świat norm prawa m. publ. oraz świat prawa wew.; należało dokonać transformacji poprzez akt ratyfikacji,
2) monistyczna – jest świat wszystkich norm prawnych; państwo aprobując określone normy prawa m. publ., automatycznie jest zobowiązana do jego przestrzegania
o w większości występują koncepcje mieszane;
-prawo międzynarodowe publiczne
-prawo międzynarodowe prywatne(część prawa wew., która reguluje kwestie sporne tam, gdzie występuje element obcy, międzynarodowy = część prawa cywilnego)
= nie mylić pojęć!!
Pozycja państwa w prawie międzynarodowym:
Þ określone terytorium (części składowe suwerennych państw)
Þ ludność (w UE instytucja obywatelstwa UE- jest ono pochodne)
Þ możliwość wejścia w stosunki z innymi państwami (UE sama nie ma takiego prawa, musi mieć zgodę wszystkich PCz)
Þ ius tractatus, ius tractatum – zdolność do zawierania umów międzynarodowych (UE nie ma takiej samodzielnej zdolności)
Þ kwestia uznania
- Formy jurysdykcji państwowej:
Þ oparcie jurysdykcji o dane terytorium,
Þ jurysdykcja obywatelstwa,
Þ ochrona interesów państwa poza jego granicami,
Þ uniwersalna jurysdykcja,
Þ normy regulujące konflikt pomiędzy jurysdykcjami,
- Sposoby rozwiązywania sporów droga pokojową:
Þ dwustronne negocjacje,
Þ mediacja (dobra usługi)
Þ koncyliacja (metoda bardziej sformalizowana)
Þ arbitraż + Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości
ŹRÓDŁA PRAWA WE:
I filar = prawo wspólnotowe, prawo twarde, egzekwowane;
II + III filar = prawo miękkie, soft law
I + II + III filar = prawo UE
acquis communautaire (ma charakter dynamiczny, badamy go w danym momencie) = dorobek prawny UE + orzecznictwo trybunału, zwyczaje, kwestie interpretacyjne i zasady realizacji prawa oraz wartości tkwiące u postaw UE
(art.. 2,3 TUE)
PODZIAŁ PRAWA:
1) prawo pierwotne (primery law),
Þ traktaty założycielskie
§ Traktat o utworzeniu WE (TWE)
§ Traktat o UE (TUE)
§ Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (TEWEA)
Þ traktaty modyfikujące i uzupełniające traktaty założycielskie
§ JAE/1986, Traktat z Maastricht/1992, Traktat z Amsterdamu/1997, Traktat z Nicei/’01
§ traktaty akcesyjne,
§ umowy PCz, jeżeli normują zagadnienia ustrojowe UE i WE
Þ ogólne zasady prawa europejskiego (wyprowadzone z zasad prawa wew. poszczególnych państw)
wszystkie są źródłami w rozumieniu prawa międzynarodowego publicznego
2) prawo wtórne, pochodne (secondary law)
Þ akty poszczególnych instytucji WE
Þ umowy międzynarodowe zawierane przez WE
GŁÓWNA ZASADA = normy prawa wtórnego muszą być zgodne z normami prawa pierwotnego
---------------------
Nad przestrzeganiem tej zasady czuwa ETS (art. 230 TWE)
WYKŁAD 2 10.03.2008
Umowy międzynarodowe muszą być ratyfikowane przez parlament danego kraju poprzez uchwalenie ustawy ratyfikacyjnej, bądź poprzez referendum. Ratyfikacji dokonuje się wprost, tj. raczej nie zdarza się aby parlament debatował nad wcześniej wynegocjowana umową, bądź warunkował jej przyjęcie;
[ wyjątek: obecnie debatuje się nad przyjęciem Karty Praw Socjalnych i warunkuje się jej przyjęcie ze względu na jej charakter prawny; gdyby Polska przyjęła Kartę w obecnym kształcie otwarłaby drogę min. do roszczeń niemieckich względem ziem odzyskanych, ponieważ zgodnie z Kartą istnieje bezwzględny zakaz dyskryminacji jednostek pod względem politycznym, socjalnym – tak uważa Sejm etc]
AKTY PRAWA POCHODNEGO:
Akty prawne o charakterze wiążącym: (art. 249 TWE)
A. ROZPORZĄDZENIA (porównywane do ustaw w prawie wewnętrznym)
· obowiązują wszystkie podmioty UE (instytucje i organy WE, PCz, osoby fizyczne i prawne),
· regulują daną dziedzinę,
· są bezpośrednio skuteczne, automatycznie wchodzą w skład prawa wewnętrznego, jednocześnie eliminując wszelkie przepisy niezgodne (zgodnie z zasadą lojalności PCz wobec WE),
· rozporządzenia są przejawem najgłębszej ingerencji prawodawcy WE w porządki prawne PCz; są one instrumentem ujednolicania prawa na całym terytorium WE;
B. DYREKTYWY (nazwa myląca; w prawie polskim ma raczej charakter niewiążący)
· kierowane do PCz (zwykle do wszystkich) – nie są adresowane do innych podmiotów prawa WE;
· istnieje ustalony cel oraz określony czas wdrożenia, jednak sposób implementacji zależy od PCz, podobnie jak użycie odpowiednich organów, czy instrumentów prawnych; = prawo tworzone w II etapach: 1) wydanie dyrektywy, 2) ustanowienie prawa krajowego w celu implementacji dyrektywy
· dyrektywy zdecydowanie przeważają liczebnie nad rozporządzeniami;
· stanowią one instrument harmonizacji prawa w PCz-wskich – dochodzi do zbliżenia porządków prawnych PCz, nie do ich ujednolicenia (rozporządzenia)
· problem: jakie prawo należy stosować w czasie implementacji dyrektywy? ETS: stosuje się prawo krajowe, jednak dany podmiot zainteresowany może powołać się na dyrektywę jeszcze nie zaimplementowaną;
C. &...
Targaryen