BUKSZPAN.docx

Bukszpan (Buxus)

Bukszpan należy do rodziny Bukszpanowatych (Buxaceae).

Na świecie znane jest 30 gatunków bukszpanu. W stanie naturalnym bukszpany występują w Europie,                      pł-zach. Afryce, Ameryce Środkowej                i w Azji.

Liście bukszpanu są jajowate, małe, błyszczące, skórzaste, żółte lub  ciemnozielone. Spotykane są też odmiany o liściach dwubarwnych. Niepozorne kwiaty umiejscowione w kątach liści pojawiają się na bukszpanie od kwietnia do maja. Owoce bukszpanu przybierają postać małych rogatych torebek z niedużymi, czarnymi nasionami. Ze względu na zawartość szkodliwych alkaloidów bukszpan należy do roślin trujących. Ta właściwość wykorzystywana jest jednak w przemyśle farmaceutycznym w produkcji leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. Drewno bukszpanu jest bardzo trwałe, dzięki czemu jest wykorzystywane min. do produkcji instrumentów muzycznych.

Zastosowanie w ogrodzie

Roślina ta oczywiście cieszy się zainteresowaniem również wśród miłośników ogrodnictwa. Bukszpan wiecznie zielony, jak wskazuje jego nazwa, jest krzewem zimozielonym, długowiecznym, o powolnym wzroście (nieformowany może jednak wyrosnąć nawet do ponad 2 m wysokości). Dzięki ładnej, regularnej budowie, krzew ten doskonale nadaje się na niskie strzyżone żywopłoty i obwódki. Może być również uprawiany w pojemnikach.

Na niskie formowane żywopłoty najlepiej nadają się odmiany bukszpanu wieczniezielonego Suffruticosa i Elegantissima. Obie doskonałe są również do uprawy w pojemnikach. Suffruticosa ma podłużne, jasnozielone, lśniące liście. Jest to odmiana karłowa - nie przekracza 1 m wysokości, dzięki czemu świetnie nadaje się do tworzenia niskich żywopłotów i obwódek. Odmiana Elegantissima charakteryzuje się natomiast liśćmi z białą obwódką, które szczególnie efektownie prezentują się na wiosnę. Na niskie formowane żywopłoty możemy także przeznaczyć odmianę bukszpanu drobnolistnego Faulkner.

Warunki uprawy

Bukszpan dobrze rośnie zarówno na stanowisku słonecznym (ale nie narażonym bezpośrednio na silnie palące promienie słońca) jak i lekko zacienionym. Lubi stanowiska zaciszne                      i wilgotne, jednakże nie podmokłe. Roślinę należy podlewać regularnie ale nie nadzbyt obficie, również zimą i na przedwiośniu, kiedy rozmarznie ziemia. Krzewy mogą rosnąć niemal na każdej glebie, choć najlepiej czują się na wzbogaconej kompostem przepuszczalnej ziemi gliniastej o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym. W takich idealnych warunkach glebowych wytrzymają okresową suszę jak i zanieczyszczone miejskie powietrze.

Trzykrotnie w ciągu roku (na przełomie marca i kwietnia, w czerwcu i pod koniec lipca) warto żywopłot z bukszpanu zasilić nawozem. Najlepszy będzie kompost z dodatkiem mączki kostnej. Jeżeli wydaje się nam to zbyt pracochłonne, możemy rośliny zasilić tylko raz                     w okresie wiosennym, stosując nawóz wolnodziałający.

W bardzo mroźne zimy bukszpan może przemarzać, szczególnie na wschodzie kraju (mrozoodporność - strefa 6B). Dlatego też krzewy rosnące zarówno w pojemnikach jak                  i w gruncie dobrze jest osłaniać na zimę agrowłókniną. Zabezpiecza to je nie tylko przed mrozem, ale i przed wysuszającymi zimowymi wiatrami, które mogą uszkodzić ich zimozielone liście.

Jeżeli zamierzamy dopiero posadzić żywopłot z bukszpanu, to najlepiej zrobić to na przełomie sierpnia i września, choć krzewy kupione w pojemnikach można sadzić bez obaw przez cały sezon wegetacyjny.

Na żywopłot długości 1 m i wysokości 25-50 cm potrzeba około 15 roślin, a na niską, gęstą obwódkę wysokości 20-25 cm - potrzeba około 30 roślin. Sadzi się je w dwóch lub w trzech rzędach. Odległości pomiędzy sadzonkami powinny wynosić od 15 do 30 cm.

Przed sadzeniem należy odpowiednio przygotować podłoże. W tym celu dokładnie usuwamy wszelkie chwasty wraz z korzeniami. Glebę należy spulchnić na głębokość jednego szpadla (około 20 cm). Następnie kopiemy rowek lub dołki, do których będziemy sadzić krzewy. Kształt przyszłego żywopłotu czy obwódki można wyznaczyć za pomocą sznurka rozpiętego pomiędzy palikami. Bezpośrednio po sadzeniu krzewy należy obficie podlać, dzięki czemu łatwiej się przyjmą.

Cięcie

Cięcie jest ważnym zabiegiem pozwalającym odpowiednio uformować żywopłot i pobudzającym roślinę do wzrostu. Młodych sadzonek nie wolno przycinać od razu po posadzeniu. Robimy to dopiero gdy się przyjmą. Cięcie można wykonać w dwóch terminach - wczesną wiosną                   (w marcu) i w połowie lata. Świeże przyrosty skracamy                    o około 1/3 ich długości. Cięcia letniego nie wykonujmy później niż w sierpniu, aby pobudzone pędy zdążyły zdrewnieć przed nadejściem zimowych mrozów.

Rozmnażanie

Bukszpan rozmnaża się przez sadzonki pędowe. Niezdrewniałe fragmenty pędów dł. 10 cm ścinamy w sierpniu. Ukorzeniamy je w skrzynkach z mieszanką piasku i torfu o odczynie lekko kwaśnym i przechowujemy przez zimę w inspekcie lub chłodnej, widnej piwnicy. Gdy nadejdzie wiosna, w kwietniu lub maju, ukorzenione młode rośliny możemy przesadzić do gruntu.

Opracowano na podstawie: Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 93.

Źródło: http://poradnikogrodniczy.pl/bukszpan.php