305_Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych.pdf

brzmienie od 2009-07-10

Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych

z dnia 31 stycznia 1959 r. (Dz.U. Nr 11, poz. 62)

tekst jednolity z dnia 20 października 1972 r. (Dz.U. Nr 47, poz. 298)

tekst jednolity z dnia 2 marca 2000 r. (Dz.U. Nr 23, poz. 295)

Zmiany aktu:

2009-07-10

Dz.U. 2009 Nr 98

poz. 817

Art. 2

2009-01-01

Dz.U. 2008 Nr 216

poz. 1367

Art. 3

2007-01-01

Dz.U. 2006 Nr 220

poz. 1600

Art. 1

2003-11-17

Dz.U. 2003 Nr 162

poz. 1568

Art. 121

2003-07-11

Dz.U. 2003 Nr 80

poz. 717

Art. 68

2002-10-27

Dz.U. 2002 Nr 113

poz. 984

Art. 30

2001-03-30

Dz.U. 2000 Nr 120

poz. 1268

Art. 4

2000-04-05

Art. 1. [Zakładanie, rozszerzanie cmentarzy]

1. Zakładanie i rozszerzanie cmentarzy komunalnych należy do zadań własnych gminy.

2. O założeniu lub rozszerzeniu cmentarza komunalnego decyduje rada gminy, a w miastach na prawach

powiatu rada miasta, po uzyskaniu zgody właściwego inspektora sanitarnego.

3. Właściwe władze kościelne decydują o założeniu lub rozszerzeniu cmentarza wyznaniowego, które

może nastąpić na terenie przeznaczonym na ten cel w miejscowym planie zagospodarowania

przestrzennego, po uzyskaniu zgody właściwego inspektora sanitarnego.

4. O zamknięciu cmentarza komunalnego decyduje właściwa rada gminy lub rada miasta, po zasięgnięciu

opinii właściwego inspektora sanitarnego.

5. O zamknięciu cmentarza wyznaniowego decyduje właściwa władza kościelna, po zasięgnięciu opinii

właściwego inspektora sanitarnego.

Art. 2. [Utrzymanie cmentarza]

1. Utrzymanie cmentarzy komunalnych i zarządzanie nimi należy do właściwych wójtów (burmistrzów,

prezydentów miast), na których terenie cmentarz jest położony.

2. Utrzymanie cmentarzy wyznaniowych i zarządzanie nimi należy do związków wyznaniowych.

3. (skreślony)

Art. 3. [Grunty pod cmentarze] 1

Cmentarze zakłada się i rozszerza na terenach określonych w miejscowych planach zagospodarowania

przestrzennego.

Art. 4. [Gminne i miejskie cmentarze]

Cmentarze komunalne zakłada się w zasadzie na terenie każdej gminy lub miasta, jednakże w

uzasadnionych przypadkach można założyć cmentarz dla kilku gmin.

Art. 5. [Względy sanitarne] 2

1. Cmentarze powinny znajdować się na ogrodzonym terenie, odpowiednim pod względem sanitarnym.

2. Na każdym cmentarzu powinien być dom przedpogrzebowy lub kostnica, które służą:

1) do składania ciał osób zmarłych do czasu ich pochowania,

2) do wykonywania oględzin zwłok ludzkich dla celów sądowo-lekarskich, sanitarnych oraz

policyjnych,

3) do wykonywania innych czynności związanych z chowaniem zwłok.

3. Minister właściwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska,

określi, w drodze rozporządzenia, jakie tereny uznaje się za odpowiednie pod względem sanitarnym na

cmentarze; rozporządzenie w szczególności powinno określać:

1) szerokość pasów izolujących teren cmentarny od innych terenów, a w szczególności terenów

mieszkaniowych,

2) odległość cmentarza od źródeł ujęcia wody,

Art. 6. [Użycie terenu cmentarnego na inny cel]

1. 3 Użycie terenu cmentarnego po zamknięciu cmentarza na inny cel nie może nastąpić przed upływem

40 lat od dnia ostatniego pochowania zwłok na cmentarzu. Po upływie powyższego terminu wójt

(burmistrz, prezydent miasta) może wydać decyzję o użyciu terenu cmentarnego na inny cel zgodny z

planem zagospodarowania przestrzennego, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Jeżeli teren cmentarny stanowi lub stanowił uprzednio własność Kościoła Katolickiego lub innego

kościoła albo związku wyznaniowego, wydanie decyzji o użyciu terenu cmentarnego na inny cel wymaga

zgody właściwej władzy tego kościoła lub związku wyznaniowego.

3. Decyzję o użyciu terenu cmentarnego, będącego uprzednio cmentarzem wyznaniowym Kościoła

Katolickiego lub innego kościoła albo związku wyznaniowego, na inny cel wydaje się po zasięgnięciu

opinii właściwej władzy tego kościoła lub związku wyznaniowego co do sposobu oznaczenia i

upamiętnienia terenu pocmentarnego.

4. 4 Użycie terenu cmentarnego na inny cel jest dopuszczalne pod warunkiem zachowania znajdujących

się na jego terenie zabytków, które mogą być przeniesione w inne miejsce po uzyskaniu pozwolenia

wojewódzkiego konserwatora zabytków.

5. 5 W przypadkach uzasadnionych szczególnymi celami publicznymi właściwy ze względu na miejsce

terenu cmentarnego organ może wystąpić do ministra właściwego do spraw wyznań religijnych o

zwolnienie z wymogu uzyskania zgody, o której mowa w ust. 2.

6. (skreślony)

7. Przy zmianie przeznaczenia terenu cmentarnego szczątki zwłok znajdujące się na tym terenie powinny

być przeniesione na inny cmentarz na koszt nabywcy terenu lub nowego jego użytkownika.

Art. 7. [Ponowne użycie]

1. Grób nie może być użyty do ponownego chowania przed upływem lat 20.

2. Po upływie lat 20 ponowne użycie grobu do chowania nie może nastąpić, jeżeli jakakolwiek osoba

zgłosi zastrzeżenie przeciw temu i uiści opłatę, przewidzianą za pochowanie zwłok. Zastrzeżenie to ma

skutek na dalszych lat 20 i może być odnowione.

3. 6 Przepisy ust. 1 i 2 nie mają zastosowania do chowania zwłok w grobach murowanych

przeznaczonych do pomieszczenia zwłok więcej niż jednej osoby, a także do chowania urn zawierających

szczątki ludzkie powstałe w wyniku spopielenia zwłok.

4. Dozwolone są umowy, przedłużające termin, przed upływem którego nie wolno użyć grobu do

ponownego pochowania.

5. Niezależnie od powyższych przepisów jest wzbronione użycie do ponownego pochowania grobów,

mających wartość pamiątek historycznych (ze względu na swą dawność lub osoby, które są w nich

pochowane, lub zdarzenia, z którymi mają związek) albo wartość artystyczną.

6. W istniejących grobach murowanych dopuszcza się chowanie zwłok osób zmarłych w ciągu 20 lat po

wydaniu decyzji o zamknięciu cmentarza. Przy zmianie przeznaczenia terenu cmentarnego przepis art. 6

ust. 4 7 ma zastosowanie również do zwłok pochowanych w tym dwudziestoletnim okresie.

Art. 8. [Prawo do pochówku]

3) wymagania co do poziomu wód gruntowych na terenach przeznaczonych pod cmentarze.

1. Przyjęcie zwłok do pochowania na cmentarz następuje po przedstawieniu dokumentów określonych w

art. 11 ust. 5 i 9.

2. W miejscowościach, w których nie ma cmentarzy komunalnych, zarząd cmentarza wyznaniowego jest

zobowiązany umożliwić pochowanie na tym cmentarzu, bez jakiejkolwiek dyskryminacji, osób zmarłych

innego wyznania lub niewierzących.

3. Zarząd cmentarza wyznaniowego nie może odmówić pochowania zwłok osób, które posiadają nabyte

prawo do pochówku w określonym miejscu tego cmentarza.

4. Prawo to służy, obok osoby określonej w ust. 3, także jej bliskim, to jest małżonkowi, wstępnym,

zstępnym, rodzeństwu i przysposobionym.

5. Zwłoki osób, o których mowa w ust. 3 i 4, powinny być przez zarząd cmentarza traktowane na równi ze

zwłokami osób należących do wyznania, do którego należy cmentarz, a w szczególności pod względem

wyznaczenia miejsca pochowania, właściwego ceremoniału pogrzebowego i wznoszenia stosownych

nagrobków.

Art. 9. [Terminy chowania zwłok]

1. Zwłoki osób zmarłych nie mogą być chowane przed upływem 24 godzin od chwili zgonu z wyjątkiem

określonym w ust. 3.

2. Najpóźniej po upływie 72 godzin od chwili zgonu zwłoki powinny być usunięte z mieszkania celem

pochowania lub w razie odroczenia terminu pochowania - złożone w domu przedpogrzebowym lub

kostnicy do czasu pochowania.

3. 8 Zwłoki osób zmarłych na niektóre choroby zakaźne powinny być natychmiast po stwierdzeniu zgonu

usunięte z mieszkania i pochowane na najbliższym cmentarzu w ciągu 24 godzin od chwili zgonu.

3a. 9 Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, wykaz chorób zakaźnych, o

których mowa w ust. 3, ze szczególnym uwzględnieniem chorób zakaźnych występujących w krajach

tropikalnych.

4. Wyjątki od terminów określonych w ust. 2 mogą być czynione jedynie po utrwaleniu zwłok za

zezwoleniem właściwego miejscowo inspektora sanitarnego.

5. 1 0 Od chwili zgonu aż do pochowania zwłoki powinny być przechowywane w taki sposób, aby nie

mogły powodować szkodliwego wpływu na otoczenie.

6. 1 1 Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, sposób przechowywania

zwłok i szczątków, uwzględniając:

1) wymagania sanitarne, jakim powinna odpowiadać powierzchnia grzebalna cmentarza,

2) wymagania sanitarne, jakim powinny odpowiadać dom przedpogrzebowy lub kostnica na terenie

cmentarza,

3) warunki i sposób przechowywania zwłok i szczątków,

4) warunki sanitarne przeprowadzania ekshumacji

- mając na uwadze zapewnienie poszanowania zwłok i szczątków oraz bezpieczeństwo sanitarne.

Art. 10. [Prawo pochowania]

1. Prawo pochowania zwłok ludzkich ma najbliższa pozostała rodzina osoby zmarłej, a mianowicie:

1) pozostały małżonek(ka),

2) krewni zstępni,

3) krewni wstępni,

4) krewni boczni do 4 stopnia pokrewieństwa,

5) powinowaci w linii prostej do 1 stopnia.

Prawo pochowania zwłok osób wojskowych zmarłych w czynnej służbie wojskowej przysługuje

właściwym organom wojskowym w myśl przepisów wojskowych. Prawo pochowania zwłok osób

zasłużonych wobec Państwa i społeczeństwa przysługuje organom państwowym, instytucjom i

organizacjom społecznym. Prawo pochowania zwłok przysługuje również osobom, które do tego

dobrowolnie się zobowiążą.

2. 1 2 Zwłoki niepochowane przez podmioty wymienione w ust. 1 mogą być przekazane do celów

naukowych publicznej uczelni medycznej lub publicznej uczelni prowadzącej działalność dydaktyczną i

badawczą w dziedzinie nauk medycznych. Decyzję w sprawie przekazania zwłok do celów naukowych

wydaje, na wniosek uczelni, właściwy starosta.

2a. 1 3 Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, tryb i warunki przekazywania

zwłok do celów naukowych, w tym:

1) warunki uzasadniające przekazanie zwłok do celów naukowych w przypadkach, o których mowa

w ust. 2,

2) tryb przekazywania zwłok,

3) sposób ponoszenia kosztów transportu zwłok

- kierując się koniecznością zachowania godności należnej zmarłemu oraz bezpieczeństwem sanitarnym.

3. 1 4 Zwłoki niepochowane przez podmioty, o których mowa w ust. 1, albo nieprzekazane publicznej

uczelni medycznej albo publicznej uczelni prowadzącej działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie

nauk medycznych są chowane przez gminę właściwą ze względu na miejsce zgonu, a w przypadku osób

pozbawionych wolności zmarłych w zakładach karnych lub aresztach śledczych - przez dany zakład karny

lub areszt śledczy, z wyjątkiem zwłok osób, które uwolniły się z zakładu karnego lub aresztu śledczego,

oraz osób, które przebywały poza terenem zakładu karnego lub aresztu śledczego, w szczególności w

trakcie korzystania z zezwolenia na czasowe opuszczenie tego zakładu lub aresztu bez dozoru lub asysty

funkcjonariusza Służby Więziennej.

4. Obowiązek pochowania zwłok, określony w ust. 3, nie wyklucza żądania zwrotu kosztów na podstawie

innych ustaw.

5. 1 5 Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób postępowania ze zwłokami osób

pozbawionych wolności zmarłych w zakładach karnych i aresztach śledczych, uwzględniając w

szczególności powiadamianie osób, o których mowa w ust. 1, o zgonie, sposób tego powiadamiania,

wskazanie podmiotów wydających zgodę na pochowanie zwłok, tryb postępowania ze zwłokami, które nie

zostaną odebrane, oraz sposób ponoszenia kosztów pochówku zleconego przez zakład karny i areszt

śledczy, kierując się koniecznością zachowania godności należnej zmarłemu i bezpieczeństwem

sanitarnym.

5a. 1 6 Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, postępowanie ze

zwłokami cudzoziemców umieszczonych w strzeżonym ośrodku lub przebywających w areszcie w celu

wydalenia, w szczególności sposób powiadamiania osób, o których mowa w ust. 1, o zgonie, podmioty

wydające zgodę na pochowanie zwłok, tryb postępowania ze zwłokami, które nie zostaną odebrane, oraz

sposób ponoszenia kosztów pochówku zleconego przez strzeżony ośrodek lub areszt w celu wydalenia,

kierując się koniecznością zachowania godności należnej zmarłemu i bezpieczeństwem sanitarnym.

6. 1 7 Zwłoki do celów naukowych mogą być również przekazane uczelni, o której mowa w ust. 2, na

podstawie pisemnego oświadczenia osoby, która pragnie przekazać swoje zwłoki tej uczelni.

7. 1 8 Koszty transportu zwłok w przypadkach, o których mowa w ust. 2 i 6, ponosi uczelnia.

Art. 11. [Ustalenie przyczyny zgonu]

1. Zgon i jego przyczyna powinny być ustalone przez lekarza, leczącego chorego w ostatniej chorobie.

2. W razie niemożności dopełnienia przepisu ust. 1, stwierdzenie zgonu i jego przyczyny powinno

nastąpić w drodze oględzin, dokonywanych przez lekarza lub w razie jego braku przez inną osobę,

powołaną do tej czynności przez właściwego starostę, przy czym koszty tych oględzin i wystawionego

świadectwa nie mogą obciążać rodziny zmarłego.

3. 1 9 Minister właściwy do spraw zdrowia określi w drodze rozporządzenia:

1) sposób dokonywania oględzin oraz kwalifikacje osób, które z braku lekarzy mogą być

powoływane do wykonania oględzin,

2) zasady wzywania lekarzy, o których mowa w ust. 2, w celu stwierdzenia zgonu i jego przyczyny,

4. 2 0 Osoby wymienione w ust. 1 i 2 stwierdzają zgon i jego przyczyny w wydawanych w tym celu kartach

zgonu. Karty zgonu są wydawane w dwóch egzemplarzach.

4a. 2 1 Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, wzór karty zgonu oraz

sposób jej wypełnienia.

5. Jeden z egzemplarzy karty zgonu, zawierającej adnotację urzędu stanu cywilnego o zarejestrowaniu

zgonu, przedstawia się administracji cmentarza w celu pochowania zwłok, drugi zaś służy do celów

statystycznych.

6. 2 2 Pochowanie zwłok lub przekazanie ich publicznej uczelni medycznej albo publicznej uczelni

prowadzącej działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych wymaga uprzedniego

stwierdzenia zgonu i jego przyczyn w karcie zgonu zawierającej adnotację urzędu stanu cywilnego o

zarejestrowaniu zgonu.

7. Lekarze stwierdzający zgon i jego przyczyny obowiązani są udzielać właściwym organom na żądanie

dla celów statystycznych wyjaśnień, odnoszących się do faktu zgonu i jego przyczyny. O ile zmarły

pozostawał podczas ostatniej choroby pod opieką lekarską, wyjaśnienia powinny również dotyczyć

przebiegu tej choroby. Wyjaśnienia te stanowią tajemnicę służbową i mogą być wykorzystywane tylko dla

celów statystycznych oraz w postępowaniu sądowym.

8. Zarówno lekarz, jak i inne osoby powołane do dokonywania oględzin zwłok (ust. 1 i 2), jeżeli przy

dokonaniu tej czynności powezmą pewność lub uzasadnione podejrzenie, że przyczyną zgonu była

choroba zakaźna, podlegająca obowiązkowemu zgłoszeniu, powinni zawiadomić o tym natychmiast

właściwego inspektora sanitarnego. W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że przyczyną zgonu było

przestępstwo, lekarz, jak i inne osoby powołane do oględzin zwłok powinni zawiadomić o tym natychmiast

właściwego prokuratora lub najbliższy posterunek Policji.

9. W przypadkach, w których zachodzi uzasadnione podejrzenie, że przyczyną zgonu było przestępstwo,

na pochowanie zwłok oprócz karty zgonu wymagane jest zezwolenie prokuratora.

Art. 12. [Sposób pochowania]

1. 2 3 Zwłoki mogą być pochowane przez złożenie w grobach ziemnych, w grobach murowanych lub

katakumbach i zatopienie w morzu. Szczątki pochodzące ze spopielenia zwłok mogą być przechowywane

także w kolumbariach.

2. Przenoszenie lub przewożenie zwłok w otwartych trumnach jest wzbronione.

3. 2 4 Groby ziemne, groby murowane i kolumbaria przeznaczone na składanie zwłok i szczątków ludzkich

mogą znajdować się tylko na cmentarzach.

4. 2 5 Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej w porozumieniu

z ministrem właściwym do spraw zdrowia może w drodze rozporządzenia określić wyjątki od zasad

ustalonych w niniejszym artykule oraz ustalić szczegółowy sposób stosowania przepisów niniejszej

ustawy do tych wyjątków.

Art. 13. [Przypadki szczególne]

Zwłoki osób zmarłych lub zabitych w miejscach publicznych przewozi się przed ich pochowaniem, na

wniosek właściwego organu, do zakładu medycyny sądowej, a w razie jego braku na obszarze powiatu -

do najbliższego szpitala mającego prosektorium, celem ustalenia przyczyny zgonu. Organizowanie tego

przewozu należy do zadań powiatu.

3) w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych zasady pokrywania

wydatków związanych z wykonywaniem oględzin.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: