Metale ciężkie - ściąga.docx

Podział pierwiastków ze względu na  funkcję w organizmie.
1. Niezbędne
2. Pierwiastki o określonym znaczeniu
3. Pierwiastki toksyczne
Podział pierwiastków występujących w organizmach zwierzęcych i roślinnych pod względem zawartości  :
1. Podstawowe pierwiastki biogenne
granica zawartości : >1
C, H, O, N
2. Makroelementy ;
granica zawartości : 1-1x10-2, Ca, Cl, K, Mg, Na, P, S
3. Mikroelementy   ; 1x10-2- 1x10-4,, Al., As, B, Ba, Br, Co, Cr, Cu, F, Fe, J, Li, Mn, Mo, Ni, Pb, Rb, Si, Sn, Sr, Ti, V, Zn.
4. Ultramikroelementy;
<1x10-4, Ag, Au, Bi, Cd, Cs, Ga, Ge, Hg, La, Nb, Ra, Rb, Sb, Se, Te, Th, Tl, W, U.
Metale ciężkie to wszystkie pierwiastki metaliczne, których gęstość jest większa niż 4,5g/cm3, których liczba atomowa jest większa od 20.
Zagrożenia metalami ciężkimi .

gdzie : CŚ – zawartość pierwiastków w ściekach komunalnych i przemysłowych
Ct – średnia zawartość pierwiastków w litosferze .Brak zagrożenia jeśli stosunek C Ś:Ct jest równy lub mniejszy od jedności Al., Fe, Si, Ti, Mn, Sr, Zr, V, Rb, Co, Sc, Cs, Ta
Zagrożenie  jeśli stosunek CŚ : Ct  jest większy od jedności : Ba, Cr, Zn, Cu, Pb, B, Be, Br, Sn, As, W, Sb, Cd, Bi, Ge, Mo, In, Hg, Ag, Se.
Opcjonalnie : Ba, Ni, Ga, Hf, Pt, Bi.
Wskaźnik względnego potencjału zanieczyszczenia środowiska metalami :

Gdzie : Zr – zużycie roczne danego metalu, ton
CŚ – stężenie w środowisku , mg/ tonę
Znaczenie kontroli jakości analiz w analizie metali ciężkich.
Oznaczenie stężenia :
- mg/kg lub mg/dm3 (ppm)
-μg/kg lub μg/dm3 (ppb)
- ng/kg lub ng/dm3 (ppt)
- pg/kg lub pg/dm3
- fg/kg lub fg/dm3 (fentogram)
Czynniki decydujące o jakości analiz :
- pomieszczenia laboratoryjne
- wyposażenie
- czynnik ludzki
Wymagania stawiane pomieszczeniom laboratoryjnym i wyposażeniu :
- pomieszczenia muszą posiadać kompletne wyposażenie niezbędne  do badań zgodne z deklarowanymi kompetencjami
- należy kontrolować : temperaturę, wilgotność, zapylenie, hałas, drgania, zakłócenia elektromagnetyczne
System jakości (SJ) w laboratorium jako element zmniejszenia wpływu czynnika ludzkiego na jakość analiz:
dokumentacja SJ :
- księgi jakości
- procedury ogólne (systemowe)
- procedury badawcze
- instrukcje sprawdzania i kalibracji wyposażenia
- sprawozdanie z badań
-inne zapisy
Błędy i ich klasyfikacja ze względu na źródło powstania:
- personalne (operacyjne)
- metodyczne
- instrumentalne
Udział błędów na poszczególnych etapach badań :
- pobieranie i zabezpieczenie próbek – 60%
- przygotowywanie próbek do analizy instrumentalnej – 30%
- analiza instrumentalna  - 10%
Klasyfikacja błędów ze względu na sposób ich występowania w wynikach :
- przypadkowe (losowe) „±”
- systematyczne „+” lub „-„
- grube (wyniki wątpliwe, zdecydowanie odbiegające od zbioru)
Parametry jakości wyników, metody :
- precyzja
- dokładność
- powtarzalność (repeatability) = procedura – tor, przyrząd, miejsce, warunki,, krótkie odstępy czasu,
- odtwarzalność ( reproducibility) – procedura, operator, przyrząd, miejsce, warunki, czas.
Wykrywalność – granica wykrywalności (LD) jest to najmniejsze stężenie analitu w próbce, które może być wykryte w danych warunkach eksperymentalnych
LD = 3SX (Fleming i inni)
Oznaczalność – granica oznaczalności (LQ) jest to najmniejsze stężenie analitu w próbce, które może być oznaczone z wymaganą dokładnością i precyzją w danych warunkach eksperymentalnych
LQ = 6SX (Fleming i inni)
Badania biegłości laboratorium.
Badania międzylaboratoryjne.
Materiały referencyjne, certyfikaty, badania odzysku (R%)