PO TYCH MAKACH.pdf

PO TYCH MAKACH...

(mała antologia)

ANDRZEJ M. KOBOS

Sybirski jeniec żył udręką,

By na wolności z krwi i dymu

Światu zwycięską podać rękę

Z Monte Cassino klucz do Rzymu.

(Kazimierz Wierzyński – Biblia Polska )

Etos Bitwy o Monte Cassino,

najważniejszej z nielicznych

zwycięskich polskich bitew Drugiej

Wojny Światowej, stał się ważną

częścią polskiej historii i polskiego

dziedzictwa narodowego. Jest jednym

z najpotężniejszych symboli nieugiętej

walki narodu o wolność i niepodleglość,

wbrew wszelkim przeciwnościom. Jest

również symbolem zarówno

patriotyzmu jak i tragedii Polaków

wywiezionych w latach 1939-1941 w

głąb Związku Sowieckiego, do łagrów

pracy przymusowej. Właśnie ci ludzie,

którzy przeszli od Syberii i Azji

Środkowej do Włoch, na stokach Monte

Cassino dali wyraz, często ostateczny,

ich niezłomnemu przywiązaniu do

Polski. Jest to po prostu symbol

polskiego zwycięstwa.

* * *

Mam przed soba kilka książek szczególnych. Mam pierwsze, rzymskie

wydanie Monte Cassino Melchiora Wańkowicza, ale zajrzę do innych,

bardziej bezpośrednich, mniej reporterskich.

Niewiele nowego można już dzisiaj napisać o Bitwie. Bitwie, która była

wpisana od początku w historię Drugiego Korpusu – armii więźniów,

dowodzonej przez więźnia i odbudowanej za oporną zgodą nadzorców

więziennych. Były więzień wyprowadził 100 000 byłych więźniów z

nieludzkiej ziemi, na której znaleźli się w wyniku ataku od wschodu 17

września 1939 na Polskę, rozpaczliwie broniącą się przeciwko inwazji z

zachodu.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadymka w polu. Próżno szuka wzrok

drogi wśród śnieżnej kurzawy.

Zamieć po stepie sunie poprzez mrok

widmem zburzonej Warszawy:

błyska w podmuchach Zygmuntowy miecz,

niebo nad Polska zagarnia,

w śnieżnej zamieci Pospolita Rzecz

i droga do niej i armia.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(Władysław Broniewski – Zamieć )

To wyjście z domu niewoli miało być początkiem ich marszu ku

niepodleglej Polsce. Powiedział im ów były więzień: "może nie wszyscy, ale

dojdziemy". Pomino tego najważniejszego w polskiej spuściźnie II wojny

światowej polskiego zwycięstwa pod Monte Cassino, zaowocowało ono

symbolicznie dopiero po 45 latach, a to dojście zajęło im 50 lat.

Symbolicznie może, ale doszli oni teraz. Owo "Dojdziemy" Generała

Andersa zostało na znaczku poczty polowej, wydanym jeszcze w Sowietach

w 1942 roku, dziś już bardzo rzadkim.

"Zbliża się on. Nasz dowódca, który ma nas prowadzić do

walki i do zwycięstw, do wolnej Polski. Jest z nas – też

przeszedł katusze więzienia. Generał dywizji Władysław

Anders idzie wolno, opierając się na lasce, krok za krokiem,

każdemu patrzy głęboko w oczy. Jakby chciał w nich

wyczytać, czy może na nas liczyć, czy nie zawiedziemy jego

zaufania, czy pójdziemy na bój, który nas czeka".

(Tadeusz Czerkawski –

Byłem żołnierzem generała Andersa )

Ponoć siły spojrzenia Generała nie zapomniał nikt, kto je doświadczył.

* * *

W określeniu "armia więźniów" łatwo rozpoznać Gustawa Herlinga-

Grudzińskiego. Więc dalej będę czerpał z tegoż kanoniera, Gustawa

Herlinga-Grudzińskiego, VM, który w Bitwie przylgnął w załomie skalnym

na szczycie wzgórza 593 przez dwadzieścia godzin, z radiostacją na

plecach, naprowadzając ogień artylerii. Wiedział ile od niego zależało. Z tej

radiostacji nadał w pewnym momencie: "Jóźku poległ" – to jego dowódca,

ppłk Józef Fanslau, padł od kuli miemieckiego sneipera. Po bitwie,

kanoniera Grudzińskiego wciągnięto na listę poległych, wychodząc zapewne

z założenia, że ze szczytu 593 droga wiodła jedynie do grobu.

Generał Władysław Anders w swoich wspomnieniach ( Bez ostatniego

rozdziału ) napisał:

"... tam,

na stokach

Monte

Cassino,

gdy nasz

nacierający żołnierz niemal każdym krokiem wchodził w

jakąś pułapkę, a obrońcy niemieccy siedzieli jak w zasadzce

najstaranniej przygotowanej i kilkakrotnie wypróbowanej,

bitwa była czymś naprawdę niesamowitym. Ciemności

całkowite nocy i dymu. Na kilka kroków nic nie widać. Nawet

żołnierze tej samej drużyny w pochodzie lub próbie pochodu

naprzód, padając w ogniu i zrywając się znowu, po

wybuchach bliskich lub pośród nich, tracą łączność, z biedą

się odnajdują, nie doliczają się swego stanu... Niewątpliwie i

ta bitwa tworzy całość, lecz tej całości nikt nie widzi".

Gustaw Herling-Grudziński ( Kultura 10/1969 i Dziennik pisany nocą – 17

maja 1984):

"W takim obrazie bitwy pod Monte Cassino rozpoznaję się

bez trudu jako jeden z jej uczestników. Bezładne strzępy

wspomnień. Czarna luka podejścia z 16 na 17 maja w

owiniętych workami butach, na wzgórze 593, aż do chwili

gdy Niemcy, zawiesiwszy w niebie rakietę, noc zamienili w

jasny dzień, a drogę naszego patrolu w jatkę. Jak

dobrnęliśmy mimo to, obserwator artyleryjski [Jan Figiel] i ja

z aparatem radiowym na plecach, pod sam szczyt wzgórza

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: