Zbiorowość terytorialna.docx

Zbiorowość terytorialna to zbiór jednostek zamieszkujących stały obszar społecznie wydzielony i złączonych z tego tytułu poczuciem wspólnoty.

Podstawowa cecha – możliwość bezpośredniej styczności między jej członkami (przestrzeń i cechy podobieństwa łączą).

Społecznie wydzielony- nie tylko bliskość zamieszkania ale i częstość kontaktów tworzących społeczną organizację życia – getto.

Wsie a miasta
- formy pośrednie (osiedla, osady)
-  szersze układy (Trójmiasto, Metropolia Gdańska)
- megalopolis (miasto miast, 700 km od Bostonu do Waszyngtonu)
- mega miasta(ok. 30-35mln.ludzi)

Rozwój ekonomiczny jako czynnik warunkujący powstawanie wsi i miast
- wieś – rolnictwo
- miasto – wymiana i przemysł

Rozwój społeczny – przejścia z jednej formy bytowania do drugiej
- urbanizacja, proces rozwoju miast a także przenikania miejskich wzorów życia do innych zbiorowości terytorialnych
- ruralizacja,  zwiększenie się liczby wsi jak i przejmowanie przez inne zbiorowości cech życia wiejskiego

Klasyczne ujęcia relacji miasto-wieś
dwie zupełnie do siebie niepodobne formy bytowania ludzkiego
-wieś, tradycyjna egzystencja, silny związek z rytmem przyrody
- miasto, dzieło człowieka, twór sztuczny, zbudowany wg porządku racjonalistycznego uniezależnionego od sił przyrody
stąd:
a) wieś jako przeciwieństwo miasta
b) wieś jako pośredni szczebel rozwoju
kultura pierwotna wiejska-miejska (nowoczesna)

Podstawowe wskaźniki ruralizacji – urbanizacji:
a) ekonomiczny, zmiana struktury zawodowej mieszkańców
b) demograficzny, liczba mieszkańców, gęstość zaludnienia, kierunek migracji
c) przestrzenny, typy i sposoby zabudowy
d) kulturowy, wiejskie lub miejskie wzory życia

HISTORIA MIAST:
1) EPOKA ROLNICZA –ludność miast – do10% danej populacji
a) najstarsze miasto Sumer w Mezopotamii - 4 tys  p.n.e.
b) kwintesencja miasta starożytnego – greckie polis z agorą, miasto rzymskie z areną
c) średniowieczne miasto- gród- mury, targ, gildie
- miejskie powietrze czyni wolnym
- miejskie powietrze zabija

2) MIASTO PRZEMYSŁOWE – slumsy przy fabrykach – powstałe nie tylko z powodu zapotrzebowania na pracę w miastach co w wyniku braku pracy na wsi.

3) MIASTO III SWIATA – (z punktu widzenia europej., lagos to zbiorowiska bezdomnych)

Dynamika rozwoju miast epoce przemysłowej:
1800 – 2,4% ludn w miastach, 1,7% w miastach powyżej 100 tys.
1900 – 9,2% ludn w miastach,
1950 – 30% ludn. w miastach, 13,1% w miastach powyżej 100 tys.
1990 – 50% ludn. w miastach powyżej 100 tys.

Strefy miasta:
I centrum administracyjne i usług – handlowe
II strefa przejściowa – drobny handel, usł. przemysłowe i ubogie slumsy
III strefa domów robotniczych
IV strefa mieszkalna klas zamożnych
V strefa graniczna – mieszkańcy dojeżdżający do pracy w mieście

Funkcjonalne zróżnicowanie miast:
1. Przemysłowe
2. Handlowe
3. Rolnicze
4. Portowe
5. Uniwersyteckie
6. Wypoczynkowo-uzdrowiskowe
7. Zabytkowe
8. Miasta-sypialnie
9. Miasta satelitarne
10. Miasta informatyczne

Konsekwencja zróżnicowania funkcjonalnego – dominujące środowiska społeczne:
1. Mieszczańskie
2. Robotnicze
3. Inteligenckie
4. Lumpenproletariackie – ludzie żyjący nie wiadomo z czego

PROBLEMY SPOŁECZNE MIAST

a.       Dzielenie przestrzeni- ucieczka na przedmieścia, powstanie gett

b.       Ubożenie mieszkańców śródmieść

c.       Wyprowadzenie się firm z miast (opustoszały św. Marcin)

d.       Przestępczość

e.       Transport korki (problem współczesnych miast)

f.         Przeciążenie instytucji społecznych – służby zdrowia, szkolnictwo, policja, pomoc społeczna

g.       Zagrożenie środowiska naturalnego- problem śmieci

Wieś dwa ujęcia

a.       Wyraz braku dynamiki społecznej

b.       Wyraz rewolucyjnego skoku ludzkości:

- społeczeństwo zbierackie 20km2 niezbędne do wyżywienia 1 łowcy

- społeczeństwo rolnicze- 20km2 wyżywienie 5tyś.ludzi

Historyczne typy wsi ze względu na własność ziemi

a.       Wspólna własność ziemi – rosyjski mir, sowiecki kołchoz

b.       Wspólnota dzierżawiąca ziemię od państwa lub innego właściciela

c.       Zbiorowość drobnej własności rodzinnej

d.       Zbiorowość indywidualnych dzierżawców

e.       Wieś folwarczna- chłopi poddanymi właściciela lub jego robotnikami rolnymi

f.         Wieś folwarczna z dzierżawcą

Cechy ekonomiczne społeczeństwa wiejskiego

a.       Produkcja rolnicza stanowi przynajmniej połowę wytwarzanej produkcji

b.       Przynajmniej połowa ludności jest zaangażowana w rolnictwie

Współczesne dylematy ekonomiki rolnej

- rolnictwo uprzemysłowione czy ekologiczne

- kryzys rolnictwa- strukturalne bezrobocie, nadprodukcja żywności, subwencjonowanie żywności

- głód na świecie

1