Rawo Tomasz - Choroby biegunkowe, odzwierzece, wysypkowe, parazytozy, toksykozy.pdf - KSIĄŻKI _ Zdrowie - Bejituga

Choroby biegunkowe

Salmonellozy

Jest znanych ponad 2,5 tys. gatunków. Są podzielone na 5 grup serologicznych (A-E). W grupie D znajdują się

S.typhi powodująca dur brzuszny. A w grupach A-C S.paratyphi paradury A-C. Pozostałe gatunki powodują zatrucia

pokarmowe.

Dur brzuszny (typhus abdominalis)

Choruje tylko człowiek, ostatnio jest rzadki. Woda, pokarmy mięsne, muchy (przenosiciele) i nosiciele wydalający

bakterie. Nosicielstwo może być zółciowe, moczowe i jelitowe. W zależności od tego skąd wezmą się bakterie okres

wylęgania wynosi od 7 do 28 dni (najdłużej wylęgają się z wody). Bakterie wnikają do jamy ustnej, żołądka (jeżeli jest

wysoka kwasota to nie przejdą), dostają się do jelita cienkiego (gdzie powodują uczulenie grudek chłonnych), następnie

przez przewód piersiowy do krwioobiegu i rozsiewają się do wszystkich narządów. Jednym z nich jest pęcherzyk żółciowy,

gdzie znajdują dobre warunki namnażania się, potem wydzielają się z żółcią do jelit i tam powodują martwicę i perforację

uczulonych już grudek chłonnych.

Objawy kliniczne

okres zwiastunów

I tydzień

II tydzień

III tydzień

IV tydzień

-złe samopoczucie

-rozbicie

-bóle głowy

-stany podgorączkowe

(w sumie objawy

grypopodobne)

-narasta gorączka

-nasila się ból głowy

-bradykardia

(normalnie wzrost

gorączki o 1 stopień

powoduje wzrost

HR o 10-12, w durze

natomiast pojawia się

bradykardia, co jest

nietypowe, choć może

być obecne w

neuroinfekcjach)

-uczulenie grudek

chłonnych jelita

-gorączka stała

-nasila się ból głowy,

-pojawia się zapalenie

mózgu i pacjent ma

zaburzenia

świadomości, jest

„odurzony”, stąd

nazwa choroby

-bradykardia

-hepatosplenomegalia

-wysypka różyczkowa

(jest to bardzo typowe

dla duru, zatory

bakteryjne w skórze

wywołują wykwity w

liczbie 4-5 podobne do

różyczkowych,

wykwity te znajdują

się na dole brzucha)

-gorączka stała

-zapalenie mózgu

(odurzenie)

-bradykardia

-hepatosplenomegalia

-znika wysypka

-owrzodzenie

-zapalenie otrzewnej

-krwawienia z

przewodu

pokarmowego

-perforacje

(objawy ostrego

brzucha, jelit jest

rozpulchnione i

maziste, nie ma co

szyć)

-spada gorączka

-ustępują objawy

Pacjent w III tygodniu duru brzusznego wymaga pobytu w OIT. Największa szansa wyhodowania bakterii z krwi

jest w II tygodniu, wtedy też pojawiają się przeciwciała. Badania dodatkowe – OB jest 2-3 cyfrowe (norma OB to wiek/2 dla

mężczyzn, dla kobiet wiek+10/2). Leukocyty spadają poniżej 4 tys. (jak w wirusowych, jest to spowodowane supresją

szpiku). Rozmaz typowy dla duru brzusznego cechuje się brakiem eozynofilów (normalnie jest 2-4). Do rozpoznania trzeba

mieć posiew bakterii z krwi (w kale mogą być u nosicieli). Odczyn Vidalla jest to próba wykonywana co tydzień, w

probówkach są antygeny O i H dla duru i paradurów, obserwuje się dynamikę wzrostu przeciwciał. Podobnie odczyny

hemaglutynacji biernej z antygenem O i Vi.

Pacjenci są w ciężkim stanie, wymagają nawodnienia, osocza, krwi, białek. Wymagają podania antybiotyków.

lekiem z wyboru jest chloramfenikol (Paraxin) – przy podawaniu chloramfenikolu w durze nie stwierdzono występowania

aplazji szpiku. (Wskazania do chloramfenikolu – dur, zapalenie opon (II rzut) – posocznice, gdy nie idą inne leki.

Leczenie – najlepiej przerywane, bo zmniejsza to prawdopodobieństwo nosicielstwa.

Chloramfenikol 30-50 mg/kgmc/dobę przez 7 dni

7 dni bez niczego

Chloramfenikol w dawce 15-25 mg/kg/mc przez 7 dni

Pacjenta można wypisać po upływie 21 dni od spadku gorączki.

Powikłania duru brzusznego

- krwawienia z owrzodzeń i perforacje

- zapalenie otrzewnej (III tydzień)

- odoskrzelowe zapalenia płuc (pacjent leży)

- ostre lub podostre zapalenia pęcherzyka

żółciowego

- durowe zapalenie opon m-r

- durowe zapalenie kręgów, osteomyelitis

- woskowa martwica mięśni szkieletowych

- durowe zapalenie m. sercowego (pojawi się

tachykardia)

Paradury

A Głównie na dalekim wschodzie, przebieg podobny do duru, ale zazwyczaj łagodniejszy

B Polska, różni się od duru obfitą wysypką na tułowiu i nagłym początkiem, bez objawów prodromalnych. Obecna jest

opryszczka wargowa, której nigdy nie ma w durze.

C Bliski wschód, bez typowych zmian jelitowych, 50% towarzyszy innej chorobie (zimnicy, durowi plamistemu)

Pozostałe salmonellozy

Powodują zatrucia pokarmowe. Obecnie najczęściej izoluje się S.enteritidis. Są też nowe gatunki. Obecnie

obserwuje się wzrost zachorowań (do 50 tys./rocznie). Salmonelle rosną na agarze z krwią, bulionie i żółci. Ci, którzy

przebyli zakażenie mogą zostać nosicielami.

W Polsce najczęściej zatruwamy się po jajkach i kurczakach.

Inne choroby biegunkowe

Są to choroby, których głównym objawem jest biegunka, czyli zwiększenie częstości wypróżnień i zwiększone

wydalanie wody w kale. Biegunka, to zaburzenie transportu wody i ruchomości jelita. Dochodzi do utraty wody i

elektrolitów. Zdrowe jelito wydala potas i dwuwęglany, a wchłania sód i chlor. W niedoborze potasu pojawiają się kurcze

łydek. Może dojść do utraty białka ze stolcem.

stolec z jelita cienkiego papkowaty, kwaśny, dużo kw. tłuszczowych

stolec z jelita grubego

płynne, zasadowe, gnilny zapach, brunatne zabarwienia

Patofizjologiczny podział biegunek

Ze zwiększonym wydalaniem wody w kale

1. Osmotyczna

a) po lekach (siarczan sodu, magnez, sorbitol, laktuloza)

b) deficyt laktazy jelitowej

c) deficyt innych disacharydaz

2. Wydzielnicza

a) śluzówka pobudzona przez enterotoksyny (gronkowiec, ETEC, cholera)

b) pobudzenie przez kwasy tłuszczowe (zesp. złego wchłaniania)

c) hormony (kalcytonina, serotonina, prostaglandyny, sekretyna)

3. Wysiękowa (poza wodą obecna jest krew, białko i śluz)

II.

Bez pierwotnie zwiększonej utraty wody

1. Po antybiotykach

2. Gruczolakowatość p. pokarmowego

3. Niektóre nieswoiste zapalenia jelit (np. ropień gronkowcowy)

Kliniczny podział biegunek ostrych (trwających do 2 tyg.)

a. gastroenteritis (nudności, wymioty, bóle brzucha, podwyższona temperatura, biegunka) – nie są w satnie

uzupełniać niedoborów wodno – elektrolitowych doustnie, częściej dochodzi do objawów mocznicy

przednerkowej (hospitalizacja)

b. enterocolitis (biegunka, bóle brzucha rozlane lub w podbrzuszu, temperatura pojawia się, gdy bakterie dotrą

do krwioobiegu, na końcu pojawiają się wymioty)

Bakterie dzielimy na enteroinwazyjne (Salmonella, Shigella, Vibrio, EIEC) oraz enterotoksyczne (ETEC, Bacillus,

Clostridium, S. aureus). Wirusy to głównie rotawirusy, Norwalk, Norwalk-like 27 nm, oraz wirusy fakultatywnie patogenne,

enterowirusy, reowirusy, adenowirusy)

Gastroenteritis

Najczęściej gronkowiec (rośnie na podłożach słodkich – lody, torty, puddingi, kremy), wytwarza toksynę. Objawy

po 0,5 do 2 h. Nudności i bóle w nadbrzuszu dominują w obrazie klinicznym. Gronkowce biorą się z brudu, dokładny

wywiad to 90% rozpoznania. Pacjentów należy sprawdzić, czy nie są odwodnieni (mocznik, kreatynina, elektrolity). W

rozpoznaniu opieramy się raczej na klinice (gronkowca można wyhodować ze skażonego jedzenia). Najpierw pacjenta

nawadniamy doustnie (Gastrolit, gorzka herbata, woda przegotowana), potem dożylne (0,9% NaCl, LR, Glukoza). Leki

przeciwwymiotne (Toreca,, Aviomarin, Fenactil (z tym że po Fenactelu spada ciśnienie)), ale dopiero po tym jak pacjent

przestanie wymiotować treścią żołądkową. Choroba trwa krótko i szybko ustępuje.

Enterocolitis

Najczęściej Salmonella enteritidis, objawy po 8-32h. Ból brzucha i na początku kałowe, a potem coraz bardziej

wodniste i zielonkawe stolce. Może pojawić się krew (takie żyłki, jak w postruganej marchwi). Pacjent będzie miał postać

cholerowatą gdy oddaje ponad 20 stolców, gdy oddaje z krwią to jest postać czerwonkowata, a gdy wzrośnie temperatura bo

bakterie przekroczyły jelito mówimy o postaci durowatej.

Najpierw sprawdzamy, czy pacjent nie ma odwodnienia, potem trzykrotne wymazy z odbytu na posiew. Wyniki

będą za 7 dni. Do tego czasu pacjenta nawadniamy doustnie (Gastrolit), lub dożylnie. eki przeciwbiegunkowe (Reasec,

Imodium) oraz przeciw bólowi brzucha (No-Spa). Antyseptyki jelitowe (chlorchinaldin, nifuroksazyd 4x2 tabl). Po 5-7

dniach pacjent jest już nawodniony i bez objawów i wtedy najczęściej przychodzi wynik, przeażnie S.enteritidis. Nasze

postępowanie zależy od pacjenta.

- gdy jest to pacjent obciążony, lub „z branży” to kontynuujemy leczenie Biseptolem lub fluorochinolonami

- pozostali do domu

Jeżeli mamy do czynienia z nosicielstwem stałym, należy ustalić jego przyczynę:

- żółciowa – kamica, stan zapalny, wodniaki, zrosty

- jelitowa – uchyłki, polipy

- moczowa - przewlekłe patologie układu moczowego

Czerwonka

Shigella sonnei, S.flexneri, S.desynteriae, S.shigae

Woda, mięso, muchy, nosiciele. Okres wylęgania 2-4 dni. Objawowe enterocolitis i stolce z krwią (ale mniej

obfite). Może dojść do niewydolności nerek. nigdy nie wiadomo co się nałoży. Leczenie: nawodnienie, leki zwalniające

motorykę, No-Spa i antyseptyki jelitowe. Każda czerwonka musi być leczona (bo może dać zapalenie stawów). Leczymy

Biseptolem lub fluorochinolonami. Pacjenci mają być zgłaszani do Sanepidu.

W diagnostyce zesp. czerwonkowego wykonujemy badania w następującej kolejności:

1. wymazy z odbytu, oglądanie okolicy odbytu

2. badanie per rectum

3. rektoskopia (wejście do 20-25 cm)

4. kolonoskopia

5. wlew doodbytniczy (na końcu)

Choroby odzwierzęce

Choroby odzwierzęce – choroby przenoszone przez kręgowce, transmisja może być bezpośrednia przez środowisko

(woda, gleba), lub przez wektory (stawonogi).

Przykładowe choroby odzwierzęce

- Wąglik

- Brucelloza

- Borelioza

- Różyca

- Toksoplazmoza

- Leptospiroza

- Tularemia

- Ch. kociego pazura

- Dżuma

- Tasiemczyce

- Salmonellozy

- Gorączka Q

- Papuzica

- Wścieklizna

Wąglik

Bacillus anthracis, G (+) otoczkowa laseczka tlenowa, zarodnikująca. Za zjadliwość odpowiada otoczka i toksyna

wąglikowa składająca się z antygenu adherentnego (PA), czynnika odpowiedzialnego za obrzęk (EF), czynnika

wywołującego śmierć komórki (EF). Otoczka wąglika jest polipeptydowa (a nie polisacharydowa jak u innych bakterii),

składowe podane osobno nie wywołują efektu. Szczepy bezotoczkowe są niezjadliwe. Otoczka chroni przed fagocytozą i

niszczeniem sfagocytowanych już bakterii. Bakteria ma korzyść z szybkiego zabicia żywiciela, do sporulacji i

wytworzenia zarodników konieczny jest tlen.

Źródłem zakażenia są produkty zwierzęce – skóra, sierść, wełna, mleko, mączka kostna. Dla zwierząt zakaźna moze być

gleba. Węglik jest stosowany jako broń biologiczna. Zarodniki są bardzo odporne Drogi zakażenia to uszkodzona skóra,

droga wziewna i pokarmowa. Najczęstsza jest skórna. Dorga wniknięcia bakterii warunkuje postać kliniczną wąglika.

Postaci kliniczne wąglika

Postać skórna (rokuje dobrze, choć nie leczona może doprowadzić do posocznicy)

- czarna krosta (ewolucja to czerwona plamka – grudka – pęcherzyk z surowiczą, lub krwistą treścią – owrzodzenie z

przyschniętymi masami martwiczymi i niebolesnym twardym naciekiem i wianuszkiem drobnych pęcherzyków

wokół), zarodniki po wniknięciu są fagocytowane przez makrofagi, tam kiełkują i prowadzą do rozpadu makrofaga.

- obrzęk złośliwy – naciek z szybko narastającym obrzękiem i zasinieniem skóry, najczęściej w obrębie twarzy i

szyi, może być zejściem czarnej krosty

Postać piersiowo – płucna

- krwotoczne zapalenie śródpiersia (poszerzenie śródpiersia widoczne w rtg, nieproduktywny kaszel, duszność,

sinica)

- krwotoczno – martwicze zapalenie płuc (rozległe zagęszczenia miąższowe, kaszel, dusznosć)

- choć bakteria jest wrażliwa na penicylinę i ciprofloksacynę to wyjałowienie organizmu nie daje efektów, bo działa

toksyna, większość ginie mimo leczenia.

Postać jelitowa

- krwista biegunka, bóle brzucha, gorączka

- zapalenie otrzewnej, martwica węzłów chłonnych krezkowych i ściany jelita

- śmiertelność 90-100%, ale czasem są przypadki skąpoobjawowe ze śmiertelnością 50%

Zapalenie opon mózgowo – rdzenioweych i posocznica

- zejście postaci płucnej, jelitowej, a niekiedy skórnej

- gorączka, bóle głowy, objawy oponowe, zaburzenia świadomości

- śmiertelność 100%

Rozpoznanie

Zapobieganie

Leczenie

1. Izolacja bakterii

(wymaz spod strupa, krew,

- dekontaminacja odzierzy i

pomieszczeń (autoklaw, pary

formaldehydu)

- szczepienia (zabita

szczepionka zawierająca

antygen ochronny w

schemacie 0-4-8 ryg –6 –12 –

18 m-cy, potem dawka

przypominająca co 12 m-cy)

- żywa atenuowana szczepionka

(ZSRR)

- profilkatyka antybiotykowa

(ciprofloksacyna 2 x 500 mg,

doksycyklina 2 x 100 mg.)

- penicylina krystaliczna 8-12

mln/dobę i.v.

- ciprofloksacyna 2 x 0,5, 2x

0,75 p.o.

- doksycyklina 2 x 100 mg

wydzielina oskrzelowa, kał, mocz),

wynik posiewu po 24 h, co w

wypadku postaci innych niż skórna

nie daje nic bo pacjent już będzie

sztywny.

2. Serologia

(odczyn termoprecypitacji, odczyn

hemaglutynacja, ELISA), pacjent

przeważnie nie dożywa momentu

wytworzenia przeciwciał

3. Próba biologiczna

(świnki morskie)

4. PCR

Rawo Tomasz - Choroby biegunkowe, odzwierzece, wysypkowe, parazytozy, toksykozy.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: