ENCYKLIKA - 1985. Jan Paweł II - Slavorum apostoli(1).pdf - ENCYKLIKI - bis68

Ze zbiorów

Zygmunta Adamczyka

Jan Paweł II

ENCYKLIKA

SLAVORUM

APOSTOLI

Skierowana do biskupw i kapłanw, do rodzin zakonnych, do wszystkich wierzących chrześcijan

w tysiącsetną rocznicę dzieła ewangelizacji świętych Cyryla i Metodego

Spis rozdziałw

I. Wprowadzenie

II. Rys biograficzny

III. Zwiastunowie ewangelii

IV. Zakładali Kościł Boży

V. Katolicki zmysł Kościoła

VI. Ewangelia i kultura

VII. Rozległość chrześcijańskiego milenium słowiańszczyzny

VIII. Zakończenie

Wprowadzenie

1. CYRYL I METODY, święci apostołowie Słowian , trwają w pamięci Kościoła razem z wielkim dziełem

ewangelizacji, jakiego dokonali. Co więcej, można stwierdzić, że pamięć ich za naszych czasw staje się

jeszcze bardziej żywa i aktualna.

Biorąc pod uwagę pełną wdzięczności cześć, jaką święci Bracia z Salonik (starożytnej Tesaloniki) cieszą się

od wiekw, zwłaszcza pośrd narodw słowiańskich , i pomny na ich bezcenny wkład w dzieło głoszenia

Ewangelii wśrd tych ludw, oraz w dzieło pojednania, przyjaznego wspłżycia, ludzkiego rozwoju i

poszanowania wrodzonej każdemu narodowi godności, ogłosiłem 31 grudnia 1980 roku, Listem

Apostolskim Egregiae virtutis 1 , świętych Cyryla i Metodego wspłpatronami Europy. Podjąłem w ten

sposb linię wyznaczoną przez moich Poprzednikw, a w szczeglności przez Leona XIII, ktry przed

ponad stu laty, w dniu 30 września 1880 roku rozszerzył kult obu Świętych na cały Kościł, wydając

Encyklikę Grande munum 2 , i przez Pawła VI, ktry Listem Apostolskim Pacis nuntius 3 , w dniu 24

października 1964 roku, patronem Europy ogłosił św. Benedykta.

2. Dokument sprzed pięciu lat miał na celu odnowienie świadomości tych uroczystych aktw Kościoła oraz

skierowanie uwagi chrześcijan i wszystkich ludzi dobrej woli, ktrym leży na sercu dobro i jedność

chrześcijańskiej Europy, na wciąż żywą aktualność znamienitych postaci Benedykta, Cyryla i Metodego,

jako na konkretne wzory i duchowe podpory dla chrześcijan naszych czasw, a w szczeglności dla

narodw kontynentu europejskiego, ktre dzięki modlitwie i dziełu tych Świętych od dawna zakorzeniły się

świadomie i w sposb oryginalny w Kościele i tradycji chrześcijańskiej.

Ogłoszeniu wspomnianego Listu Apostolskiego w 1980 roku, podyktowanego żywą nadzieją stopniowego

przezwyciężania w Europie i świecie wszystkiego, co dzieli Kościoły, narody i ludy, towarzyszyły ponadto

trzy okoliczności , ktre stały się przedmiotem mojej modlitwy i rozmyślań. Pierwsza okoliczność to

tysiącsetna rocznica papieskiego Listu Industriae tuae 4 , ktrym Jan VIII w 880 roku zatwierdził używanie

słowiańskiego języka w liturgii przetłumaczonej przez świętych Braci. Drugą okoliczność stanowiło stulecie

wspomnianej Encykliki Grande munus . Trzecią okolicznością był fakt, że w tymże 1980 roku na wyspie

Patmos miał miejsce szczęśliwy i obiecujący początek dialogu teologicznego między Kościołem Katolickim

i Kościołami Prawosławnymi.

3. W obecnym dokumencie pragnę nawiązać w szczeglny sposb do Encykliki, ktrą Papież Leon XIII

przypomniał Kościołowi i światu apostolskie zasługi obu Braci Î nie tylko Metodego, ktry w roku 885

zakończył życie Î jak głosi tradycja Î w Velehradzie na Morawach, ale także Cyryla, ktrego śmierć już w

roku 869 odłączyła od brata w Rzymie; dotąd przechowuje się z wielką czcią jego relikwie w starożytnej

rzymskiej Bazylice św. Klemensa.

Wspominając święte życie i apostolskie zasługi obu Braci Sołuńskich , Papież Leon XIII ustanowił ich

doroczne święto liturgiczne w dniu 7 lipca. Po Soborze Watykańskim II, w wyniku reformy kalendarza

liturgicznego, to święto zostało przeniesione na dzień 14 lutego, ktry Î historycznie biorąc Î jest dniem

narodzin do nieba św. Cyryla 5 .

Po upływie przeszło stu lat od wydania Encykliki Leona XIII nowe okoliczności , wśrd nich 1100-lecie

śmierci św. Metodego, skłaniają do tego, by ponownie dać wyraz pamięci Kościoła o tej doniosłej rocznicy.

Czuje się w tym względzie szczeglnie zobowiązany pierwszy Papież powołany na Stolicę św. Piotra Î z

Polski, a zatem spośrd narodw słowiańskich .

Wydarzenia ostatniego stulecia, zwłaszcza zaś ostatnich dziesięcioleci, ożywiły w Kościele, wraz ze

wspomnieniem religijnym, zainteresowanie historyczno-kulturalne dwoma świętymi Braćmi, ktrych

szczeglne charyzmaty stały się bardziej zrozumiałe na tle sytuacji i doświadczeń naszej epoki. Przyczyniły

się do tego liczne wydarzenia, ktre należą Î jako prawdziwe znaki czasu Î do historii XX wieku, a nade

wszystko owo wielkie wydarzenie, jakie dokonało się w życiu Kościoła poprzez Sobr Watykański II . W

świetle nauki oraz pasterskiej inspiracji tego soboru możemy w nowy Î dojrzalszy i pogłębiony Î sposb

spojrzeć na tych dwch Świętych, od ktrych dzieli nas już jedenaście stuleci, oraz odczytać w ich życiu i

posłannictwie te treści, ktre Mądrość bożej Opatrzności wpisała tam jakby z myślą o naszej epoce , aby w

niej właśnie odsłoniły się w nowej pełni i przyniosły nowe owoce .

Rys biograficzny

4. Idąc za przykładem Encykliki Grande munus , pragnę przypomnieć historię życia św. Metodego, a także

życia jego brata św. Cyryla, tak ściśle z sobą powiązane. Uczynię to w oglnym zarysie, pozostawiając

szczegłowe badania i uściślenie poszukiwaniom historycznym.

Miasto, w ktrym przyszli na świat, to dzisiejsze Saloniki, ktre w IX wieku były ważnym ośrodkiem życia

handlowego i politycznego w Cesarstwie bizantyjskim oraz zajmowały wybitne miejsce w życiu

umysłowym tej części Bałkanw. Leżąc na pograniczu Słowiańszczyzny, miasto miało także słowiańską

nazwę Sołuń.

Starszy z braci, Metody, noszący prawdopodobnie imię chrzestne Michał, urodził się między 815 a 820

rokiem. Młodszy, Konstantyn, pźniej bardziej znany pod zakonnym imieniem Cyryla, przyszedł na świat w

roku 827 lub 828. Ojciec ich był wyższym urzędnikiem cesarskim. Społeczna pozycja rodziny otwierała obu

Braciom drogę do podobnej kariery, ktrą zresztą Metody podjął, dochodząc do godności archonta, czyli

zarządcy jednej z prowincji nadgranicznych, gdzie żyło wielu Słowian. Jednak już około roku 840 porzucił

tę drogę, usuwając się do jednego z klasztorw u stp gry Olimp w Bitynii, znanej wwczas pod nazwy

Gry Świętej.

Brat Cyryl chlubnie ukończył studia w Bizancjum, gdzie otrzymał święcenia kapłańskie, zdecydowanie

odrzuciwszy karierę polityczną. Dla wyjątkowych talentw i wiedzy w zakresie kultury i religii, powierzono

mu już w młodym wieku delikatne zadania kościelne, takie, jak stanowisko bibliotekarza archiwum przy

kościele Św. Zofii w Konstantynopolu, oraz poważne stanowisko sekretarza Patriarchy tegoż miasta.

Wkrtce jednak zapragnął uwolnić się od tych obowiązkw, aby poświęcić się studiom i życiu

kontemplacyjnemu, rezygnując z ubiegania się o zaszczyty. Tak więc potajemnie schronił się w klasztorze

na wybrzeżu Morza Czarnego. Odnaleziony po sześciu miesiącach, zgodził się podjąć wykłady filozofii w

wyższej szkole w Konstantynopolu, gdzie otrzymał, dzięki wybitnej mądrości, przydomek Filozofa , pod

ktrym dotąd jest znany.

Pźniej został wysłany przez Cesarza i Patriarchę w misji do Saracenw. Po wykonaniu tego zadania

wycofał się z życia publicznego, aby wraz ze starszym bratem Metodym oddać się życiu monastycznemu.

Ponownie jednak został wsplnie z nim, jako wybitny znawca religii i kultury, włączony do delegacji

bizantyjskiej wysłanej do Chazarw. W czasie pobytu na Krymie Bracia odnaleźli w Chersoniu kościł, w

ktrym pierwotnie miał być pochowany św. Klemens, papież i męczennik, zesłany ongiś w te odległe

strony. Odzyskawszy jego relikwie 6 zabrali je ze sobą i odtąd towarzyszyły one świętym Braciom w

dalszych podrżach misyjnych ku Zachodowi, aż do chwili, gdy mogli złożyć je uroczyście w Rzymie w

ręce Papieża Hadriana II.

5. Wydarzeniem, ktre miało zadecydować o całym dalszym biegu ich życia, było poselstwo księcia Moraw,

Rościsława, wysłane do Cesarza Michała III z prośbą o przysłanie jego ludom áBiskupa i nauczyciela

takiego (...) ktry by w (naszym) własnym języku prawdziwą wiarę chrześcijańską wykładałÑ 7 .

Wybr padł na świętych Cyryla i Metodego, ktrzy chętnie wyraziwszy zgodę, ruszyli w drogę i dotarli do

Państwa Wielkomorawskiego Î obejmującego wwczas rżne ludy słowiańskie Europy środkowej, w

miejscu krzyżowania się wzajemnych wpływw Wschodu i Zachodu Î zapewne już w roku 863, podejmując

wśrd tych ludw misję, ktrej obaj mieli poświęcić resztę życia, w podrżach, niedostatku, cierpieniach,

spotykając się z wrogością i prześladowaniem. Metody został nawet osadzony w ciężkim więzieniu. Znosili

wszystko z silną wiarą i niezłomną nadzieją w Bogu. Byli dobrze przygotowani do powierzonej sobie misji.

Wieźli z sobą najpotrzebniejsze teksty Pisma Świętego do czytań podczas nabożeństw liturgicznych,

przetłumaczone przez nich na język starosłowiański i spisane nowym, opracowanym przez Konstantyna

Filozofa alfabetem, doskonale przystosowanym do dźwiękw tej mowy. Misyjnej działalności Braci

towarzyszyło znaczne powodzenie, ale rwnież zrozumiałe trudności ze strony wcześniejszej, początkowej

chrystianizacji, prowadzonej przez ościenne Kościoły łacińskie.

Po upływie około trzech lat, podrżując w kierunku Rzymu, zatrzymali się w pobliskiej Panonii, gdzie sło-

wiański książę Kocel Î zbiegły z ważnego ośrodka państwowego i religijnego Nitry Î gościnnie ich przyjął.

Stąd po paru miesiącach wybrali się w dalszą podrż do Rzymu wraz ze swymi uczniami, dla ktrych pra-

gnęli uzyskać święcenia kapłańskie. Droga ich wiodła przez Wenecję, gdzie doszło do publicznej dyskusji

nad nowatorskimi założeniami prowadzonej przez nich misji. W Rzymie Papież Hadrian II, ktry w tym

czasie objął Stolicę po Mikołaju I, przyjął ich bardzo życzliwie. Potwierdził słowiańskie księgi liturgiczne,

ktre kazał złożyć uroczyście na ołtarzu w kościele Panny Maryi ad Praesepe , dzisiejszej Bazylice Santa

Maria Maggiore, a uczniom polecił udzielić święceń kapłańskich. Ten etap starań zakończył się jak najpo-

myślniej. Dalszą misję musiał podjąć już sam Metody, gdyż jego młodszy brat, ciężko chory, złożywszy

jeszcze śluby i przywdziawszy habit zakonny, zmarł wkrtce potem, 14 lutego 869 roku w Rzymie.

6. Metody pozostał wierny słowom, ktre Cyryl skierował do niego na łożu śmierci: áOto, bracie, byliśmy

parą w zaprzęgu, jedną bruzdę ciągnąc, a teraz ja padam u zagrody, dnia swego dokonawszy. Ty zaś bardzo

lubisz grę (Olimp), przecież nie porzucaj dla tej gry nauczania naszego, bo przez nie możesz jeszcze lepiej

osiągnąć zbawienieÑ 8 .

Konsekrowany na biskupa dla terenu starożytnej diecezji w Panonii, mianowany legatem papieskim áad

gentesÑ (dla ludw słowiańskich), Metody przyjął kościelny tytuł przywrconej stolicy w Sirmium. Jego

działalność apostolska została jednak przerwana na skutek powikłań polityczno-religijnych, w wyniku kt-

rych Metody został uwięziony na dwa lata, oskarżony o wtargnięcie na teren jurysdykcji innego biskupa.

Uwolniono go dopiero dzięki osobistemu wstawiennictwu Papieża Jana VIII. Także nowy władca Moraw,

książę Świętopełk, okazał się w końcu przeciwnikiem dzieła Metodego, opierając się stosowaniu liturgii

słowiańskiej i poddając wobec Rzymu w wątpliwość prawowierność nowego arcybiskupa. W roku 880

Metody był wezwany ad limina Apostolorum , aby jeszcze raz przedstawić cały problem Janowi VIII. W

Rzymie, oczyszczony ze wszystkich zarzutw, uzyskał wydanie przez Papieża bulli Industriae tuae 9 , przy-

wracającej w zasadzie wszystkie przywileje uzyskane dla liturgii w języku słowiańskim od poprzednika,

Hadriana II.

Podobne uznanie pełnej prawowitości i prawowierności uzyskał Metody rwnież od Cesarza bizantyjskiego

i Patriarchy Focjusza, pozostającego w owym czasie w pełnej jedności z Rzymem, gdy w roku 881 lub 882

udał się do Konstantynopola. Ostatnie lata życia poświęcił przede wszystkim pracy nad dalszymi przekła-

dami Pisma Świętego i ksiąg liturgicznych, dzieł Ojcw Kościoła, a także zbioru kościelnych i państwo-

wych praw bizantyjskich, tak zwanego Nomokanonu . W trosce o przetrwanie rozpoczętego przez siebie

dzieła, wyznaczył na swego następcę ucznia Gorazego. Zmarł 6 kwietnia 885 roku w służbie Kościoła zało-

żonego wśrd ludw słowiańskich.

7. Dalekowzroczne działanie, gruntowna i prawowierna nauka, rwnowaga, lojalność, gorliwość apostolska,

nieustraszona wielkoduszność, zyskały mu uznanie i zaufanie Papieży, Patriarchw konstantynopolitańskich

i Cesarzy bizantyjskich, a także Książąt nowych ludw słowiańskich. Dzięki temu Metody stał się przewod-

nikiem i prawowitym pasterzem Kościoła, ktry wwczas zapuszczał wśrd tych narodw korzenie, dozna-

jąc razem ze swoim bratem Konstantynem powszechnej czci jako zwiastun Ewangelii i Nauczyciel áod

Boga i od świętego apostoła Piotra Ñ 10 oraz jako fundament pełnej jedności między Kościoła mi nowo założo-

nymi i dawniejszymi.

Dlatego też ámężczyźni i kobiety, mali i wielcy, bogaci i ubodzy, wolni i niewolni, wdowy i sieroty, obcy i

tuziemcy, chorzy i zdrowi Ñ 11 stanowili tłum, jaki pośrd łez i śpieww od prowadzał na miejsce wiecznego

spoczy nku dobrego Mistrza i P asterza, ktry stał się áwszystkim dla wszystkich, aby pozyskać wszyst-

kich Ñ 12 .

Wprawdzie dzieło świętych Braci po śmierci Metodego przeszło poważny kryzys, a prześladowanie jego

uczniw wzmogło się tak dalece, że musieli opuścić teren swojej pracy misyjnej, tym niemniej ich ewange-

liczny posiew nie przestał wydawać owocw, a ich misjonarska postawa, wyrażająca się w niesieniu nowym

ludom prawdy objawionej przy jednoczesnym poszanowaniu ich kulturowej odrębności, pozostała dla Ko-

ścioła i misjonarzy wszystkich czasw żywym wzorem.

III

Zwiastunowie ewangelii

8. Wychowani w kulturze bizantyjskiej, Bracia Cyryl i Metody potrafili stać się apostołami Słowian w peł-

nym tego słowa znaczeniu. Rozłąka z ojczyzną, ktrej niekiedy Bg wymaga od wybranych ludzi, przyjęta z

wiarą w Jego obietnicę, jest zawsze tajemniczym i płodnym warunkiem rozwoju i wzrostu Ludu Bożego na

ziemi. áPan rzekł do Abrama: ÆWyjdź z twojej ziemi rodzinnej i z domu ojca twego do kraju, ktry ci ukażę.

ENCYKLIKA - 1985. Jan Paweł II - Slavorum apostoli(1).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: