Minimalizujemy zużycie energii w laptopie.pdf

PORADY MINIMALIZUJEMY ZUŻYCIE ENERGII W LAPTOPIE

CD-ROM

Battery Eater 2005

Notebook Hardware Control

2.0 Pre-release 03

Microsoft .NET

Framework 2.0 freeware

freeware

Oszczędny laptop

C oraz więcej osób decyduje się zastą-

pić stacjonarny komputer laptopem.

Choć wiele osób nie rusza notebooka

z biurka, najczęściej powodem kup-

na laptopa jest jego podstawowa cecha –

mobilność. Niestety, nawet nowoczesne

laptopy nie mogą pracować zbyt długo bez

prądu. Ekspert pokaże, jak wydłużyć czas

pracy na bateriach poprzez odpowiednią

konfigurację notebooka.

Mobilność

Podzespoły notebooków

muszą pobierać jak naj-

mniej energii. Dlatego

do budowy laptopów

stosuje się zwykle spe-

cjalne wersje proceso-

rów, układów graficznych,

dysków twardych. Oprócz energooszczędno-

ści duży nacisk kładzie się także na małe roz-

miary i wagę tych elementów.

Największe zapotrzebowanie na energię

ma procesor. Jeżeli nasz notebook wyposażo-

ny jest w wydajną kartę graficzną, także ona

przyczynia się do krótszej pracy na zasilaniu

bateryjnym. Znaczną ilość energii pobierają

także napędy oraz matryca LCD. Mobilne

technologie, które są zaimplementowane

wtych urządzeniach, umożliwiają zmniej-

szenie poboru prądu kosztem wydajności.

Większej pojemności akumu-

lator zapewni laptopowi

dłuższą pracę. Niestety,

baterie takie często mają

większe wymiary i są cięższe

zależy czas jego pracy na

zasilaniu bateryjnym. Ko-

rzystając z fabrycznie przy-

gotowanych profili zasila-

nia w notebooku Acer, Ekspert wydłużył czas

pracy na bateriach dwukrotnie. W dalszej

części tekstu przeczytamy więcej o aplika-

cjach pozwalających regulować pobór energii

laptopa. Ekspert pokaże, jak używać takich

programów i dopasować wydajność

komputera do wykonywanej czynności.

Z laptopem w drodze

Arkadiusz Świostek

dziennikarz Eksperta

N otebook jest moim podstawowym narzędziem pracy. Często

używam go, podróżując, dzięki temu mam kontakt ze światem.

Prawdziwym wyzwaniem jest jednak walka o jak najdłuższą pracę na

zasilaniu bateryjnym. Laptop z pustym akumulatorem jest zbędnym

bagażem. Ciężko jest znaleźć w pociągu czy autobusie gniazdko sie-

ci 230 V, dlatego warto oszczędzać baterię. Dobrym sposobem jest

używanie programów do oszczędzania prądu. Działają one sprawnie

ipozwalają dłużej cieszyć się pracą z notebookiem.

Czas działania komputera

Profile Czas pracy komputera

Acer Aspire 5651AWLMi

(test Battery Eater 2005)

Tryb Maksymalna wydajność 1 godzina 36 minut

Tryb Word processing

Oszczędność w praktyc e

Wystarczy zajrzeć do tabeli , aby przeko-

nać się, że od tego, jak skonfigurujemy laptop,

2 godziny 36 minut

Tryb oszczędny

3 godziny 1 minuta

36 PAŹDZIERNIK 2006

freeware

Dla urządzeń mobilnych sprawna bateria to sprawa nadrzędna. Z Ekspertem nauczymy się

maksymalnie wykorzystać możliwości akumulatorów w naszym notebooku

Systemy oszczędzania

bierających energię – wystarczy kliknąć na

umieszczony obok nich przycisk

P odstawowe funkcje zarządzania ener-

PowerGear4

W laptopach Asus znajdziemy technolo-

gię PowerGear4. Do jej obsługi służy prosty

program, który umożliwia przełączanie po-

między ośmioma zdefiniowanymi profila-

mi za pomocą specjalnego dodatkowego

klawisza .

gią znadziemy w systemie operacyj-

nym Windows XP. Niestety, brak za-

awansowanej konfiguracji sprawia, że pro-

ducenci często dołączają do swoich note-

booków dodatkowe programy do zarządza-

nia energią (patrz ramka u dołu strony).

Dzięki nim możemy zmniejszyć częstotli-

wość taktowania procesora, obniżyć szyb-

kość pracy układu graficznego oraz zmniej-

szyć moc podświetlania matrycy LCD. Eks-

pert przybliży nam to oprogramowanie.

Na stronie 39 dowiemy się, jak go używać.

wania ma się pojawić ostrzeżenie . Aby

zastosować zmiany, klikamy na .

nia baterii może-

my na bieżąco kontrolować, klikając lewym

przyciskiem myszy na ikonę .

Program ten umożliwia zmianę częstotli-

wości taktowania procesora, jasności pod-

świetlania matrycy oraz ustawienia czasu

hibernacji, przejścia w stan wstrzymania

i wyłączenia dysku twardego. Informacja

o aktualnie wybranym profilu

wyświetlana jest przez chwilę

na ekranie w postaci ikony .

Empowering Technology

Wnotebookach firmy Acer znajdziemy roz-

budowany system zarządzania pracą laptopa

Empowering Technology. Elementem składo-

wym tej rozbudowanej aplikacji jest program

zarządzania energią ePower Management.

Aplikacja ta zainstalowana jest w miejsce

standardowych ustawień zarządzania energii

systemu Windows. Jednak w porównaniu

z panelem systemowym ePower Manage-

ment ma o wiele więcej funkcji.

1 Program uruchamiamy kombinacją kla-

Zarządzanie energią w Windows XP

Wbudowany w system operacyjny

program oferuje tylko podstawowe funkcje,

mimo to warto je wykorzystać.

1 Aby uruchomić konfigurację oszczędza-

nia energii, należy otworzyć

i wybrać

To shiba PowerSaver

Posiadacze notebooków firmy Toshiba są

w dość komfortowej sytuacji, gdyż fabrycz-

nie zostały one wyposażone w bardzo dobry

program Toshiba PowerSaver. Rozbudowa-

na aplikacja wyglądem i funkcjonalnością

przypomina nieco program ePower Mana-

gement. Ale w odróżnieniu od niego Toshi-

bezczynności (okresu, przez który użyt-

kownik nie będzie korzystał z klawiatury

i touchpada), po którym nastąpi wstrzyma-

nie systemu oraz wyłączenie dysku twar-

dego i monitora .

. W oknie aplikacji możemy

z listy wybrać odpowia-

dający nam profil pracy

notebooka. Na przykład

zapewnia maksymalną

oszczędność baterii.

modyfikować, zmienia-

jąc ustawienia za pomocą

suwaków. Na przykład

umożliwia re-

gulację taktowania CPU,

a jasności

matrycy LCD. ePower Mana-

gement w bardzo prosty sposób umożliwia

także wyłączenie dodatkowych urządzeń po-

ostrzegać, gdy energia w baterii zacznie

się wyczerpywać. Przechodzimy na zakład-

kę . Zaznaczamy pole

isuwakiem ustawiamy,

przy jakim poziomie nałado-

ba PowerSaver umożliwia dodatkowo regu-

lację pracy układu chłodzenia.

Oprogramowanie zewnętrzne

Nie każdy producent wyposaża swoje note-

booki w dobre systemy zarządzania energią.

Niekiedy kupując nowy komputer, do dyspo-

zycji mamy jedynie funkcje Panelu sterowa-

nia. W takim wypadku można użyć aplikacji

opracowanych przez inne firmy, na przy kład

programu Notebook Hardware Control .

Oprogramowanie do zarządzania energią

Nazwa programu

systemu Windows XP ePower Manager

PowerGear4

Toshiba PowerSaver

Producent notebooka

nie dotyczy

Acer

Asus

Toshiba

Ustawienie szybkości procesora

nie

tak

Ustawienie jasności świecenia ekranu nie

tak

Regulacja pracy układu chłodzenia

nie

tak

Regulacja wydajności karty graficznej nie

tak, automatyczna

nie

Ustawianie czasu hibernacji/

tak/tak/tak

przejścia w stan wstrzymania/

wyłączenie dysków twardych

Wyłączenie komponentów systemu

nie

tak (Wi-Fi, LAN)

nie

Bluetooth, FireWire,

kontroler PC Card

Zalety

możliwość tworzenia

możliwość wyłączania szybkie i łatwe

regulacja pracy układu

profili, aplikacja

nieużywanych urządzeń przełączanie pomiędzy chłodzenia

wbudowana w system

profilami

Program swą funkcjonalnością przewyższa

opisywane wcześniej systemy zarządzania

energią. Autorzy aplikacji zebrali w jednym

miejscu wszystkie ustawienia i parametry

potrzebne użytkownikom laptopów.

Wady

niewielka liczba

brak możliwości

archaiczny wygląd

brak możliwości

dostępnych funkcji

ustawienia wydajności aplikacji, nieaktywne

ustawienia wydajności

karty graficznej

opcje

karty graficznej

➽

PAŹDZIERNIK 2006 37

4 Poziom naładowa-

2 Program umożliwia ustawienie czasu

wiszy

2 Każdy z profili możemy

3 Aplikacja systemowa może nas także

Zarządzanie energią Acer

Asus

operacyjny

PORADY MINIMALIZUJEMY ZUŻYCIE ENERGII W LAPTOPIE

Oszczędne podzespoły

Na stronie 39 Ekspert pokaże, jak konfi-

gurować oszczędzanie energii, na przykła-

dzie Notebook Hardware Control (pozostałe

aplikacje działają podobnie). Jednak, aby

efektywnie posługiwać się aplikacją, po-

trzebne nam będą informacje o działaniu

energooszczędnym podzespołów laptopów.

Znajdziemy je w tej części artykułu.

wyświetlacza. Dlatego każdy laptop oferuje

możliwość regulacji jasności ekranu. Odpo-

wiednie funkcje znajdziemy też w progra-

mach do zarządzania energią.

Chcąc oszczędzać energię, musimy umieć

dobrać odpowiedni poziom świecenia ekra-

nu. Podstawowym kryterium doboru jasno-

ści świecenia matrycy jest oświetlenie po-

mieszczenia, w którym się znajdujemy. Je-

śli pracujemy w nocy, matryca może być

przyciemniona, w słoneczny zaś dzień trze-

ba ją maksymalnie rozjaśnić. Wysoka ja-

sność wymagana jest także podczas grania

wgry komputerowe, oglądania filmów lub

przeprowadzania prezentacji multimedial-

nej. Jeżeli zaś używamy aplikacji biuro-

wych, pracujemy z procesorem tekstu, sur-

fujemy po internecie, nie potrzebujemy tak

jasno świecącego ekranu. Do słuchania

muzyki możemy w ogóle wyłączyć ekran.

Zmianę jasności ekranu najprościej uzy-

skać, wciskając odpowiednią kombinację

klawiszy, najczęściej i

Model procesora

booku – okazuje się, że ten sam model laptopa może

mieć różne procesory. Aby uzyskać informacje na temat na-

szego CPU, możemy użyć programu HWINFO32, który w peł-

nej wersji znajdziemy na płycie CD. Oprócz danych naszego

procesora , aplikacja wyświetla szczegółowe informacje

o wszystkich zainstalowanych w laptopie komponentach.

Procesor

Większość laptopów jest wyposażona

w tak zwane procesory mobilne, czyli za-

projektowane z myślą o oszczędzaniu ener-

gii (mają zmniejszony pobór mocy).

Mobilne CPU możemy skonfigurować tak,

by dłużej pracowały na baterii.

Napopularniejsze obecnie procesory mon-

towane w laptopach to Intel Celeron M i Intel

Pentium M oraz wydajne układy dwurdzenio-

we Intel Core Duo. Te CPU wyposażone są

w technologię Intel Speed StepTech. Jej dzia-

łanie polega na dynamicznym dostosowaniu

wydajności procesora do wymagań użytkow-

nika. Uzyskuje się to za pomocą zmiany czę-

stotliwości taktowania procesora. Modele

z rodziny Core Duo dodatkowo mają funkcję

DeeperSleep, dzięki której po przejściu kom-

putera w stan wstrzymania jeden rdzeń jest

całkowicie wyłączany, natomiast drugi działa

z obniżo-

ną często-

tliwością

taktowa-

nia, by pod-

trzymywać

dane prze-

chowywane

w pamięci.

Nieco

mniej popularne są notebooki z procesora-

mi firmy AMD. W sprzedaży znajdziemy

obecnie m o bilne wersje układów AMD z se-

rii Turion i Sempron. Podobnie jak proce-

sory Intela i te mają możliwość dynamicz-

nej zmiany taktowania (technologia Power-

Now!).

Procesor ma kluczowy wpływ na wydaj-

ność i czas pracy komputera. Test przepro-

wadzony przez Eksperta pokazuje, że

komputer z dwukrotnie zmniejszoną szyb-

kością działania procesora będzie działał

o godzinę dłużej. Co prawda, zapłacimy za

to obniżoną wydajnością komputera, ale

przy wielu zastosowaniach pełna moc nie

jest nam potrzebna .

dy system będzie mniej intensywnie korzy-

stał z dysku, przechowując często używane

pliki w pamięci operacyjnej. Zmniejszy się

tym samym użycie pliku stronicowania.

←

lub

→

Karta graficzna

Większość tanich laptopów ma zintegro-

wane z chipsetem GPU, korzystające z pamię-

ci RAM peceta. Karta taka nie pobiera zbyt

dużo energii.

Całkiem

inaczej

jest na-

tomiast,

gdy mamy

notebook

zwydajną kar-

tą graficzną. Ta-

kie układy są bu-

dowane w specjal-

nych wersjach mobil-

nych (rodziny ATI

Mobility Radeon

i NVIDIA GeForece

Go), ale mimo to zu-

żywają dużo prądu.

Zarówno NVIDIA, jak i ATI stworzyły syste-

my oszczędzania dla swoich chipsetów gra-

ficznych. Karty z układami ATI mają zaim-

plementowaną technologię PowerPlay, któ-

ra pozwala na zmniejszenie wydajności

karty graficznej, dzięki obniżeniu taktowa-

nia układu graficznego i pamięci. Układy

produkowane przez firmę NVIDIA wykorzy-

stują technologię PowerMizer.

Ekspert radzi

W arto także wyłączyć wygaszacz ekranu i zamiast tego

Wyłączanie dysków twardych

Dyski twarde i napędy optyczne pobierają

znaczną ilość energii. O ile z czytnika

CD/DVD korzystamy sporadycznie, to dysk

twardy pracuje przez cały czas. Najwięcej

energii pobiera silnik napędzający talerze

dysku oraz poruszający głowicą.

Niestety, nie ma możliwości zmniejsze-

nia prędkości obrotowej. Można jedynie wy-

łączyć dysk twardy, jeżeli system aktualnie

z niego nie korzysta. Warto także systema-

tycznie przeprowadzać defragmentację dys-

ku, gdyż na odczyt zapisanego w różnych

miejscach dysku pliku potrzeba jest więcej

czasu i energii. Można także pomyśleć o do-

kupieniu większej ilości pamięci RAM. Wte-

Niektóre, droższe

modele notebooków wy-

posażone są w karty gra-

ficzne, które możemy wy-

mieniać (więcej informa-

cji w numerze 12/2005)

Hibernacja a wstrzymanie

H ibernacja jest to specyficzne wyłączenie komputera.

Ustawienia ekranu

Lampy podświetlające matrycę LCD są

najbardziej energochłonnym elementem

Przed zamknięciem systemu zawartość pamięci RAM

zapisywana jest na twardym dysku. Dzięki temu po procesie

wznowienia stan komputera jest identyczny jak w chwili jego

wprowadzenia w hibernację. Aby aktywować hibernację,

otwieramy Panel sterowania i aplet .

Przechodzimy na zakładkę . Zaznaczamy opcję

i klikamy na . W stan hibernacji

przechodzimy, korzystając ze skrótu + (Toshiba).

Wstrzymanie systemu to stan, w którym niektóre z urządzeń

komputera (dysk twardy, monitor) są wyłączone w celu mini-

malizacji zużycia energii, ale pozostają w gotowości do włą-

czenia. Jeżeli w stanie wstrzymania zabraknie prądu, stracimy

wszystkie niezapisane dane. Aby wstrzymać pracę komputera,

musimy z menu

Do pomiaru czasu pracy Ekspert wykorzystał program

Battery Eater 2005

Czas pracy laptopa przy różnym taktowaniu CPU*

Tr yb pracy

Częstotliwość PCMark05 Czas pracy zmierzony Zastosowanie

taktowania

CPU test

programem

procesora

Battery Eater 2005

Maksymalna wydajność

1596 MHz

3537

1 godzina 36 minut

Gry, kodowanie filmów, wymagające programy graficzne

Wysoka wydajność

1197 MHz

2665

2 godziny 2 minuty

Wideorozmowy, prezentacje multimedialne

Tryb oszczędny

798 MHz

1799

2 godziny 28 minut

Oglądanie filmów DVD-DivX, praca biurowa, przeglądanie

multimedialnych stron w internecie

Maksymalny czas działania 556 MHz

1234

2 godziny 36 minut

Słuchanie muzyki, oglądanie stron, korzystanie

z pojedynczych aplikacji biurowych

wybrać

następnie pozycję

i zatwierdzić

* Notebook Acer Aspire 5651AWLMi, procesor Intel Core Duo T2050

38 PAŹDZIERNIK 2006

D obrze jest wiedzieć, jaki procesor jest w naszym note-

aktywować automatyczne wyłączanie się ekranu po

ustalonym okresie bezczynności.

Konfiguracja oszczędzania energii

rować oszczędzanie energii w laptopie,

używając aplikacji Notebook Hardware

Control oraz profili sprzętowych systemu

Windows XP.

częstotliwość pracy naszego procesora. Po-

dajemy minimalną i maksymalną

wartość mnożnika procesora.

5 Następnym etapem konfiguracji laptopa

kładki i następnie

klikamy na przycisk

. Kopiujemy bie-

żący profil, klikając na przycisk

. Wpi-

Notebook Hardware Control

Wwersji Personal nie znajdziemy goto-

wych profili znanych na przykład z ePower

Management – dostępne są tylko profile wy-

dajności samego procesora. Oznacza to, że

nie możemy szybko wybrać trybu pracy note-

booka – musimy go skonfigurować od zera.

Ekspert pokaże, jak to zrobić raz a dobrze.

1 Instalujemy pakiet Microsoft .NET Frame-

sujemy nazwę nowego profilu w pole

i klikamy na .

jest ustawienie wydajności karty gra-

ficznej. W tym celu przechodzimy do za-

kładki

3 Restartujemy

i zaznaczamy opcję

komputer.

Z menu, które po-

jawi się przed załadowaniem systemu, wy-

bieramy nowy profil sprzętowy .

4 Po uruchomieniu systemu Windows po-

. Dla

kart z GPU NVIDIA mamy dwa suwaki słu-

żące do ustawień wydajności karty – dla

pracy na bateriach i zasilaniu sieciowym .

Przypisujemy im ustawienia pokazane

przez Eksperta.

stępujemy w sposób opisany w punkcie 1 .

Następnie wybieramy zakładkę

work 2.0, a potem aplikację Notebook

Hardware Control

i kli-

➋

. Uruchamiamy pro-

gram. Aplikacja pokazuje się w postaci

zminimalizowanej – jej ikony widzimy

w zasobniku systemowym. Przedstawiają

one poziom nała-

dowa nia akumula-

tora i szybkość

procesora . Program NHC uruchamiamy,

dwukrotnie klikając na jedną z ikon lewym

przyciskiem myszy.

kamy na

dysku. Opcje dotyczące pracy tego napędu

znajdziemy na zakładce . Ustawia-

my czas przejścia dysku w stan czuwania .

figurujemy

profil, z którego

będziemy korzy-

stać, gdy laptop

będzie działał

bez podłączenia

do sieci. Wyłą-

czamy urządze-

nia, które są

nam wtedy nie-

potrzebne (na

przykład nagry-

warka DVD,

karta Wi-Fi,

kontroler FireWire, PCMCIA). W tym celu

dwukrotnie klikamy lewym przyciskiem my-

szy na każdy z nich , a potem w nowym

oknie wybieramy z listy . Klikamy na .

Po zakończeniu konfiguracji zamykamy okno

niejsze informacje o naszym kompute-

rze: szybkość pracy procesora, obciążenie

oraz napięcie zasilania procesora . Może-

my także sprawdzić poziom naładowania

baterii i szacunkowy czas pracy. Dodatko-

wo aplikacja podaje także temperaturę pro-

cesora i dysku.

tyczne uruchamianie się aplikacji wraz

z systemem operacyjnym. W tym celu mu-

simy w zakładce

zaznaczyć opcję

ści pracy procesora

najwygodniej jest

przełączać, klikając

prawym przyciskiem

myszy na ikonę

w zasobniku systemowym i wybierając od-

powiedni profil z listy .

figurować

działanie pro-

cesora, prze-

chodzimy do zakładki . Szybkość

pracy CPU ustawiamy, wybierając z listy

jeden z gotowych profili. Aktualne parame-

try pracy CPU zostaną wyświetlone w pod-

sumowaniu u dołu okna programu .

Wyłączamy zbędne urządzenia

Aby maksymalnie wydłużyć czas pracy na

baterii, możemy jeszcze wyłączyć nieuży-

wane urządzenia. Nie zawsze bowiem po-

trzebna jest nam nagrywarka DVD, karta

sieciowa, Blue-

tooth czy kon-

troler FireWire.

Niektóre lap-

topy są wyposażone w przyciski do wyłącza-

nia rzadziej używanych podzespołów, jak

karta sieci be zprzewodowej

i Bluetooth . Jeśli w naszym

notebooku nie ma takiej funkcji,

musimy skorzystać z profili

sprzętowych Windows XP. Są to

specjalne zestawy konfiguracyjne, wybiera-

ne przy uruchomieniu systemu. Wskazując

profil, zadecydujemy, które podzespoły ma-

ją zostać uruchomione, a które wyłączone.

1 Rozpoczynamy od stworzenia

dows będziemy mogli wybrać jeden

z profili sprzętowych. W zależności od tego,

czy notebook będzie funkcjonował na zasi-

laniu bateryjnym czy sieciowym, decyduje-

my się na właściwy profil.

AŚ

■

Trudny termin

» mnożnik procesora – liczba, przez którą mnoży-

my częstotliwość magistrali systemowej FSB procesora. Uzy-

skany w ten sposób wynik jest rzeczywistą prędkością pracy

procesora. Na przykład jeżeli FSB wynosi 133 MHz, a mnożnik

x12, to częstotliwość taktowania procesora wyniesie

133x12=1596 MHz. Procesory mobilne mają odblokowany

mnożnik, dzięki temu można spowolnić procesor.

4 Istnieje także możliwość ustawienia dy-

namicznej zmiany prędkości procesora,

tak by była dostosowywana do potrzeb dzia-

łających w pececie aplikacji. W tym celu

wystarczy zaznaczyć opcję

Warto zajrzeć…

Adresy WWW:

➊

www.cpuid.com

➋

www.pbus-167.com

www.intel.pl

www.amd.com

. Na-

stępnie za pomocą mnożnika ustawiamy

przedział, w którym będzie się zmieniała

profilu. Klikamy prawym

przyciskiem myszy na ikonę

i wybieramy

PAŹDZIERNIK 2006 39

E kspert pokaże, jak poprawnie skonfigu-

2 Przechodzimy do za-

5 Teraz skon-

6 Możemy także zarządzać pracą twardego

2 W zakładce znajdziemy najważ-

7 Powinniśmy jeszcze ustawić automa-

8 Ustawienia szybko-

6 Teraz przy każdym uruchomieniu Win-

3 Aby skon-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: