- Wypowiedz argumentacyjna
- Standaryzacja
- Diagram
Istnieją dwa znaczenia argumentu:
- argument w znaczeniu potocznym pochodzi od argumentum
Z argumentem mamy do czynienia wówczas gdy jako uzasadnienie jakiegoś poglądu T przedstawione są jakieś zdania w ciągu p1,p2...pn, które nazywamy przesłankami, zaś uzasadniony na ich podstawie pogląd T nazywamy wnioskiem.
Wypowiedz argumentacyjna: krótka i zwięźle sformułowana wypowiedz obejmująca argument w powyższym znaczeniu.
Oprócz wskazania przesłanek i konkluzji wypowiedz ta zawiera także:
1. uwagi wstępne odpowiednik klasycznej inwencji
2. wyjaśnienia i różne dane wpływające na zrozumienie przesłanek
3. przypomnienie istotnych faktów, opis stanu rzeczy, historia problemu
4. elementy eksponujące fakt argumentowania czyli słowa wskaźniki, a zatem, a więc; bo ponieważ itd
5. prezentacja argumentów wspierających poszczególne przesłanki (podargument pośredni)
6. elementy mające wywrzeć wpływ na odbiorcę czyli pobudzenie zainteresowania tematem, podtrzymanie uwagi
7. ekspresja stanów wewnętrznych argumentującego i jego stosunku od omawianego problemu.
Analiza argumentacyjna wypowiedzi przebiega w trzech krokach:
1. standaryzacja argumentów to jest wyodrębnienie przesłanek i konkluzji argumentu zawartego w wypowiedzi. Wynikiem standaryzacji jest zwięzłe jasne, neutralne emocjonalnie, a treściowo pełne i zgodne z intencjami twórcy argumentu, przedstawienie jego przesłanek i konkluzji
P1 „Każdy kupujący chce dokonać możliwie najlepszego zakupu.
P2 Jeżeli ktoś ma do wyboru w tej samej cenie towar lepszy i gorszy to z pewnością kupi lepszy.
T Zatem dobry towar nie potrzebuje żadnej reklamy.
P3 Bo ludzie będą kupować go bez względu na to czy jest reklamowany czy nie.”
Konkluzja T: Zatem dobry towar nie potrzebuje żadnej reklamy.
Przesłanka P1: Każdy kupujący chce dokonać możliwie najlepszego zakupu.
Przesłanka P2: Jeżeli ktoś ma do wyboru w tej samej cenie towar lepszy i gorszy to z pewnością kupi lepszy.
Przesłanka P3 Bo ludzie będą kupować go bez względu na to czy jest reklamowany czy nie.”
Sokrates rozmawia z Gorgiaszem w sposób typowy do metody indukcyjnej. Mamy tu do czynienia z indukcją retoryczną.
Sokrates: „Cóż? Czy ten kto nauczył się sztuki budowania nie jest budowniczym?
Czyż nie?
Gorgiasz: Tak
Sokrates: Zatem ten kto nauczy się medycyny jest lekarzem, i tak samo z innymi sztukami? Jeżeli ktoś się nauczy jakiejś sztuki nabywa też umiejętności jakie każda z nich obejmuje? Gorgiasz: Bez wątpienia.
Sokrates: W myśl tej zasady, kto wie czym jest sprawiedliwość jest sprawiedliwy.”
Standaryzacja:
Konkluzja T: kto wie czym jest sprawiedliwość, jest sprawiedliwy. Grecki sposób myślenia (Sokratejsko-Platoński) – poznanie idei równa się jej realizacji.
P1 budowniczy,
P2 lekarz,
P3 uogólnienie
2. diagram argumentu – graficzne odwzorowanie relacji uzasadniania zachodzących między przesłankami, a konkluzją argumentu oraz między samymi przesłankami.
2.1 argument prosty – taki w którym każda z przesłanek wykorzystana jest wyłącznie do uzasadniania konkluzji.
Istnieją dwa rodzaje uzasadnień w odniesieniu do argumentu prostego:
2.1.1 Uzasadnienie łączne – występuje wtedy gdy do uzasadnienia konkluzji niezbędne są podane wszystkie przesłanki, wykluczenie którejkolwiek z nich np. przez klasyfikacje całkowicie pozbawia pozostały zespół mocy uzasadniającej.
P1. Każdy inżynier zna się na matematyce.
P2 Jan jest inżynierem.
T Jan zna się na matematyce.
Diagram ten wskazuje, że konkluzja nie wynika z jednego, czy drugiego, ale z obydwu równocześnie, czyli z koniunkcji. Uzasadnienie ma charakter koniunkcyjny. Muszą zajść obie przesłanki.
2.12. Uzasadnienie rozłączne lub rozdzielne – występuje wtedy gdy każda z przesłanek oddzielnie i niezależnie od innych wspiera konkluzje, wykluczenie przesłanki z całego zespołu osłabia, ale nie niweczy jego moc uzasadniającą.
p1: Jan jest przystojny.
p2: Jan dobrze zarabia
p3: Jan jest uczciwy.
Konkluzja T : Jan jest dobrym kandydatem dla Gosi.
2.2 Argument złożony - jest to taki argument, w którym niektóre przesłanki są wykorzystane do uzasadnienia innych przesłanek tworząc tzw. podargument pośredni.
Argument prosty na który składa się konkluzja i wszystkie przesłanki bezpośrednio ją uzasadniające nazywamy argumentem głównym.
p1 Gdyby nie było żadnych prawidłowości rządzących ludźmi zachowaniem to nie moglibyśmy przewidzieć co inni ludzie uczynią.
p2 Często jednak jesteśmy w stanie przewidzieć co ktoś zrobi.
p3 Istnieją jakieś prawidłowości, którym podlega ludzkie zachowanie.
p4 Wszystkie prawidłowości mogą być wykrywane, formułowane i badane metodami naukowymi.
p5 Byłoby dziwne, gdyby nauka nie potrafiła powiedzieć niczego na temat ludzkich zachowań.
Konkluzja T: ludzkie zachowania mogą być badane naukowo.
Przesłanki bezpośrednie p3, p4 i p5
Sposób uzasadnienia p1 i p2 uzasadnia p3 – uzasadnienie łączne
Przesłanki bezpośrednie uzasadniają p3i p4 łącznie
3. Eksploatacja argumentu – odbiorca argumentu może w różny sposób go eksploatować – wykorzystać do oceny stanu własnych przekonań i do ewentualnego podjęcia decyzji o ich zmianie
Przykład eksploatacji:
- Uznanie konkluzji za prawdziwą lub zwiększenie stopnia jej akceptacji dlatego, że jest ona wystarczająco dobrze uzasadniona przez akceptowane przez odbiorcę przesłanki.
- Uznanie jednej lub kilku przesłanek za fałszywe lub nie pewne z tego powodu, że ich prawdziwość pociągała by prawdziwość konkluzji, której odbiorcom nadal nie akceptuje.
- Uznanie konkluzji bez analizowania argumentu po prostu dlatego, że odbiorca wierzy argumentującemu
- Odbiorca nie potrafiący dokonać analizy lub podejrzewający manipulacje czy błąd może poniechać rozpatrywanie argumentu i nie wykorzystać go w żaden sposób.
„Stanowisko szefa oddziału naszej firmy w Moskwie wymaga osoby znającej biegle język rosyjski.
Jako, że x przebywał przez dwa lata w Petersburgu oraz ukończył kurs rosyjskiego w Warszawie, możemy być pewnie, że zna doskonale ten język.
Ponadto x, zdobył odpowiednie doświadczenie na kierowniczych stanowiskach, był bowiem dwa lata kierownikiem sekcji sprzedaży, a następnie trzy lata dyrektorem działu reklamy.
Dał się poznać jako pracownik niezwykle odpowiedzialny o wysokich kompetencjach.
Nie należy też zapominać o jego zdolności motywowania podwładnych do pracy.
Wszystko to sprawia, że x jest dobrym kandydatem na stanowisko szefa oddziału naszej firmy w Moskwie.”
p1 Pierwsze zdanie,
p2 Petersburg,
p3 Warszawa,
p4 Rosyjski,
p5 Doświadczenie,
p6 kierownik sprzedaży,
p7 dział reklamy,
p8 potrafi motywować.
Przesłanki bezpośrednio uzasadniające: ..........
Paradoks Zenona z Kition.
„Kto chce przejść odległość stu metrów, musi najpierw odbyć połowę tej odległości, co zajmie pewien czas t1, potem połowę pozostałego dystansu co zajmie czas t2, potem połowę połowy pozostałej co zajmie t3 itd.
Przejście odległości stu metrów wiąże się więc z kolejnym przebywaniem nieskończenie wielu odcinków drogi to jest tak kolejno pięćdziesiąt metrów, dwadzieścia pięć metrów itd. Przebycie każdej następnej połowy drogi zajmuje pewien czas co prawda coraz krótszy ale zawsze większy od zera, łączny czas przebycia całości drogi wyraża się wiec liczbą stanowiącą sumę nieskończenie wielu większych od zera liczb ponieważ suma nieskończenie, nieskończenie wielu większych od zera liczb jest nieskończenie wielka to czas przebycia całości dystansu jest nieskończony. Nie jest więc możliwe przebycie odległości stu metrów.
P1
P2
P3
Zadanie domowe:
Znaleźć lub napisać wypowiedz argumentacyjną (nagranie TV, prasa, literatura piękna, naukowa).
polfilmo