Sześć Wyższych Mocy lub Nadprzyrodzonych Wiedzy, składa się z pięciu Światowych (lokiya) mocy osiąganych poprzez najwyższą doskonałość w Skupieniu umysłu (samādhi) i jednej Ponad-światowej (lokuttara) mocy osiąganej poprzez przenikający Wgląd (vipassanā), tzn. Wygaśnięcie wszystkich Skaz (āsavakkhaya, patrz āsava) lub inaczej osiągnięcie Stanu Arahata lub Świętości. Są to:
· (1) Magiczne Moce (iddhi-vidha),
· (2) Boskie Ucho (dibba-sota),
· (3) Przenikanie umysłów innych (ceto-pariya-ñān.a),
· (4) Boskie Oko (dibba-cakkhu),
· (5) Pamięć Przeszłych Żywotów (pubbe-nivāsānussati),
· (6) Wygaśnięcie wszystkich Skaz (āsavakkhaya).
Typowy teksy w czterech zbiorach Sutt (np. D.34; M.4,6,77; A.III,99; V,23; S.XV,9 oraz Pug.271, 239) brzmi następująco:
(1) "O Bhikkhu, dalej mnich cieszy się wieloma Magicznymi Mocami (iddhi-vidha), takimi jak: Będąc jedną osobą staje się wieloma, po tym jak stał się wieloma i staje się ponownie jedną osobą. Pojawia się i znika. Bez trudności przechodzi przez ściany i góry podobnie, jak gdyby przechodził przez powietrze. Zanurza się w ziemi podobnie, jak gdyby zanurzał się w wodzie i ponownie się z niej wyłania. Chodzi po wodzie bez tonięcia w niej podobnie, jak gdyby chodził po ziemi. Za skrzyżowanymi nogami unosi się w powietrzu podobie jak skrzydlaty ptak. Dotyka on swymi dłońmi słońca i księżyca, tych tak potężnych i pełnych władzy. Nawet w świecie Brahmy posiada władzę nad swoim ciałem.”
(2) Z Boskim Uchem (dibba-sota) słyszy on dźwięki zarówno niebiańskie jak i ludzkie, bliskie i dalekie.
(3) Zna on umysły innych istot (parassa ceto-pariya-ñān.a) poprzez przynikanie ich jego własnym umysłem. Rozpoznaje on chciwy umysł jako chciwy umysł a wolny od chciwości jako wolny od chciwości. Rozpoznaje nienawistny umysł jako nienawistny a wolny od nienawiści jako wolny od nienawiści. Rozpoznaje pełen złudzeń umysł jako pełen złudzeń a wolny od złudzeń jako wolny od złudzeń. Rozpoznaje ograniczony umysł i rozproszony umysł, rozwinięty umysł i nierozwinięty, do przekroczenia umysł i niedościgniony umysł, skupiony i nieskupiony, uwolniony umysł i nieuwolniony.
(4) Za pomocą Boskiego Oka (dibba-cakkhu = yathā-kammūpaga-ñān.a lub cutūpapāta-ñān.a) ten czysty widzi odchodzące i powracające istoty, niskie i szlachetne, piękne i brzydkie, widzi w jaki sposób istoty powracają stosownie do własnych działań (patrz Karma): „Te istoty postępowały w zły sposób ciałem, mową i umysłem, obrażały szlachetnych, utrzymywały złe poglądy i działały stosownie do ich złych poglądów. W chwili rozpadu ich ciała, po śmierci powróciły w niższych światach, w bolesnych stanach istnienia, w światach cierpienia, w piekle. Inne istoty jednak obdarzone dobrymi działaniami … pojawiły się w szczęśliwych stanach istnienia, w niebiańsich światach”.
(5) Pamięta on wiele przeszłych istnień (pubbe-nivāsānussati) takich, jak jedno odrodzenie, dwa, trzy, cztery i pięć odrodzeń … sto tysięcy odrodzeń. Pamięta wiele formacji i rozpadów światów: „Tam byłem, takie miałem imię … a odchodząc stamtąd wkroczyłem w istnienie gdzie indziej … a odchodząc stamtąd ponownie powróciłem tutaj.” W ten sposób, zawsze wraz ze znakami i szczególnymi cechami pamięta on wiele przeszłych istnień.
(6) Nawet w tym życiu jednym poprzez Wygaśnięcie wszystkich Skaz (āsavakkhaya) po tym jak sam to zrozmiał i zrealizował osiąga Wyzwolenie Umysłu i Wyzwolenie poprzez Mądrość.''
4-6 często pojawia się jako Potrójna (Wyższa) Wiedza (te-vijjā). Nie są one jednak koniecznym warunkiem dla osiągnięcia stanu Świętości (Arahatta), czyli sześciu abhiññā.
Szczegółowe wyjaśnienia pięciu światowych Wyższych Mocy wraz z metodą ich osiągnięcia podaje Vis.M. XI-XIII.
Abhiññā w połączeniu z czterema rodzajami Postępu (patrz pat.ipadā) oznacza Zrozumienie osiągane przy osiągnięciu Ścieżek i Owoców.
portal1596