Jan Tajchman
METODA KONSERWACJI I RESTAURACJI DZIEDZICTWA ARCHITEKTONICZNEGO
W ZAKRESIE ZABYTKOWYCH BUDOWLI
TORUŃ 2009
METODA KONSERWACJI I RESTAURACJI DZIEDZICTWA ARCHITEKTONICZNEGO W ZAKRESIE ZABYTKOWYCH BUDOWLI
SPIS TREŚCI
Wstęp ………………………………..…………………….……….….………… 1
1. Pytania podstawowe ………………………………………………………… 1
ROZDZIAŁ 1 RODZAJE PRAC W PROCESIE KONSERWACJI
I RESTAURACJI DZIEDZICTWA ARCHITEKTONICZNEGO
1.1. Wprowadzenie ……………………………………………………………… 3
1.2. Zestawienie prac i zabiegów dotyczących konserwacji i restauracji
zabytków architektury ……………………………………………………… 4
1.3. Rodzaje prac i ich definicje ………………………………………………… 4
1) Konserwacja i restauracja zabytków architektury ……………………… 5
2) Konserwacja ……………………………………………………………. 5
3) Konserwacja bieżąca (profilaktyczna) …………………………………. 5
4) Restauracja ……………………………………………………………… 5
5) Adaptacja zabytku architektury ………………………………………… 6
6) Integracja ……………………………………………………………….. 7
7) Rewitalizacja …………………………………………………………… 8
8) Rewitalizacja zabytkowych budowli …………………………………… 8
9) Zabezpieczenie i rewitalizacja ruin historycznych ……………...……... 8
10) Przemieszczanie zabytków architektury …………………….….…..….. 9
ROZDZIAŁ 2 METODA KONSERWACJI I RESTAURACJI DZIEDZICTWA
ARCHITEKTONICZNEGO W ZAKRESIE ZABYTKOWYCH
BUDOWLI
2.1. Kolejność postępowania w procesie konserwacji i restauracji zabytków
architektury …………………………………………………….…………… 10
2.2. Prace przedprojektowe …………………………………….…………….…. 12
2.2.1. Poznanie zabytku architektury przez inwentaryzację pomiarowo – rysunkową ……………………………………………………….…... 14
2.2.2. Poznanie zabytku architektury poprzez badanie kompleksowe ……. 14
A. Studium historyczno – konserwatorskie zabytku architektury ..…. 15
B. Badania konserwatorskie ………………………………………… 15
C. Badania historyczno – architektoniczne …………………………. 15
D. Badania archeologiczne ………………………………………….. 15
E. Uwagi związane z badaniami ………………………………….…. 16
2.2.3. Podstawy do sformułowania wniosków i wytycznych
konserwatorskich …………………………………………………… 16
2.2.4. Uwarunkowania wewnętrzne ………………………………………. 17
A. Historia ogólna oraz budowlana zabytku …………….………… 18
B. Układ funkcjonalno – przestrzenny …………………………….. 18
C. Forma, czyli kompozycja i wystrój …………………………….. 19
D. Materiał, struktura i technika wykonania ……..……….………. 19
E. Autentyczna substancja …………………………….…………… 20
F. Indywidualny charakter …………………………………………. 20
G. Poziom wykonania – standard ………………………………….. 21
H. „Klimat” ………………………………………………………… 21
I. Wartość …………………………………………………………. 22
J. Kondycja fizyczna – stan techniczny zabytku i jego detali oraz
wystroju …………………………………………………………. 23
2.2.5. Wartościowanie …………………………………………………….. 27
A. Wartość historyczna …………………………………………….. 27
B. Wartość artystyczna …………………………………………….. 28
C. Wartość użytkowa ………………………………………………. 29
2.2.6. Teoria ochrony i konserwacji zabytków ……………………………. 29
2.2.7. Wnioski i wytyczne konserwatorskie ………………………………. 31
2.3. Prace projektowe …………………………………………………………… 33
2.3.1. Konserwatorski projekt wstępny ……………………………………. 34
2.3.2. Projekt budowlany, a projekt budowlano – konserwatorski …..……. 35
2.3.3. Projekt budowlany architektoniczno – konserwatorski …………….. 37
2.3.4. Projekty konserwatorskie …………………………………………… 40
2.3.5. Realizacja i nadzory autorskie ………………………………………. 42
2.3.6. Dokumentacja powykonawcza ……………………………………… 43
ROZDZIAŁ 3 CZYNNIKI ZEWNĘTRZNE MAJĄCE TAKŻE WPŁYW NA
KONSERWACJE I RESTAURACJE ZABYTKÓW
ARCHITEKTURY
3.1. Ukierunkowana wiedza oraz badania podstawowe i specjalistyczne ………. 45
3.2. Prądy artystyczne (panujące w danym okresie) ………………………...…… 46
3.3. Użytkownik zabytku (inwestor) ……………………………………………. 47
3.4. Przepisy …………………………………………………………………….. 49
3.5. Możliwości i niemożliwości techniczne …………………………………… 52
3.6. Zapotrzebowanie społeczne ………………………………………………… 53
3.7. Sytuacja polityczna …………………………………………………………. 54
3.8. Sytuacja gospodarcza i ekonomiczna ………………………..…………….. 56
3.9. Ludzie związani z procesem konserwacji i restauracji zabytków architektury 57
3.9.1. Architekci …………………………………………………………….. 58
3.9.2. Osoby zajmujące się badaniami historycznymi ………………………. 60
3.9.3. Konserwatorzy – restauratorzy dzieł sztuki ………………………….. 61
3.9.4. Konstruktorzy ………………………………………………………… 62
3.9.5. Konserwatorzy urzędowi …………...………………………………… 63
TABLICE
TAB. I. Rodzaje prac i zabiegów dotyczących konserwacji i restauracji
zabytków architektury ………………………………….………. 4
TAB. II. Prace przedprojektowe …………………………………….…… 12
TAB. III. Schemat przedstawiający podstawy do formułowania
wniosków i wytycznych konserwatorskich ………….…….…… 17
TAB. IV. Kościół drewniany w Kościeszkach – przekroje poprzeczne …… 24
TAB. V. Wnioski i wytyczne konserwatorskie …………………………… 31
TAB. VI. ...
stanley419