Podrecznik_dla_nauczycieli.pdf

Oszczĭdzanie energii w domu przez

uōytkowanie energooszczĭdnych urzĨdzeķ

MateriaĀy edukacyjne dla szkĀ podstawowych, gimnazjw oraz szkĀ

ponadgimnazjalnych

MateriaĀy pomocnicze,

ġwiczenia dla uczniw i dla nauczycieli

Lipiec 2005

ENERGOOSZCZĬDNE URZħDZENIA GOSPODARSTWA

DOMOWEGO

Materiały zamieszczone w ksi ĢŇ ce przygotowali:

Rayner Mayer

Sciotech Projects, Reading

Seyhan Turan

Sciotech Projects, Reading

Juraj Krivosik

SEVEn, Prague

Roberto Caponio

Ambiente Italia, Milano

Joaquim Corominas

Ecoserveis, Barcelona

Marta Jofra

Ecoserveis, Barcelona

Adriana Alexandru

ICI, Bucharest

WPROWADZENIE .................................................................5

1 GLOBALNE PROBLEMY I ROZWIħZANIA .................................8

1.1 Globalne problemy ................................................................................................................................. 8

1.2 Korzy Ļ ci płyn Ģ ce z efektywnego zu Ň ywania energii............................................................................. 9

1.3 Metodologia ............................................................................................................................................. 9

1.4 ń ródła .................................................................................................................................................... 11

1.5 Układ ę wicze ı ........................................................................................................................................ 12

1.6 Scenariusze lekcji .................................................................................................................................. 12

2 OCIEPLENIE GLOBALNE I ZMIANY KLIMATU.......................... 19

2.1 ĺ wiadomo Ļę ........................................................................................................................................... 19

2.2 ń ródła energii........................................................................................................................................ 21

2.3 Przyczyny globalnego ocieplenia ......................................................................................................... 22

2.4 Skutki zmian klimatu ........................................................................................................................... 23

2.5 Ograniczenie ocieplenia globalnego .................................................................................................... 24

2.6 Dodatkowe informacje ......................................................................................................................... 25

3 ETYKIETY PRODUKTíW I OSZCZĬDZANIE ENERGII W

GOSPODARSTWIE DOMOWYM................................................ 28

3.1 Co to jest etykieta produktu?............................................................................................................... 29

3.2 Cykl Ň ycia produktu ............................................................................................................................. 29

3.3 Etykiety energetyczne i chroni Ģ ce Ļ rodowisko ................................................................................... 31

3.4 Typy etykiet ........................................................................................................................................... 31

3.5 Dlaczego urz Ģ dzenia gospodarstwa domowego powinny by ę efektywne energetycznie? ............... 35

3.6 Efektywne energetycznie urz Ģ dzenia gospodarstwa domowego....................................................... 35

3.7 Całkowite koszty u Ň ytkowania urz Ģ dzenia......................................................................................... 38

ĚWICZENIA ..................................................................... 39

4 POSTACIE ENERGII........................................................ 39

4.1 Ę wiczenie 4.1: Historia energii ............................................................................................................ 39

4.2 Ę wiczenie 4.2: Lemoniada bez pr Ģ du ................................................................................................. 40

4.3 Ę wiczenie 4.3: Przemiany energetyczne ............................................................................................. 40

4.4 Ę wiczenie 4.4: Formy energii............................................................................................................... 42

4.5 Ę wiczenie 4.5: Nasz obwód elektryczny.............................................................................................. 42

4.6 Ę wiczenie 4.6: Energia wiatru ............................................................................................................. 43

4.7 Ę wiczenie 4.7: Energia słoneczna ........................................................................................................ 43

5 GDZIE W DOMU ZUŌYWA SIĬ ENERGIĬ? .............................. 48

5.1 Ę wiczenie 5.1: Ró Ň ne sposoby wykorzystania energii ....................................................................... 48

5.2 Ę wiczenie 5.2: Wykorzystanie energii w domu .................................................................................. 49

5.3 Ę wiczenie 5.3: Droga do szkoły ........................................................................................................... 49

5.4 Ę wiczenie 5.4: Oszacuj, ile energii zu Ň ywa si ħ w twoim domu ......................................................... 50

5.5 Ę wiczenie 5.5: Domowy audyt energetyczny...................................................................................... 51

5.6 Ę wiczenie 5.6: ņ ycie bez energii .......................................................................................................... 52

6 OCIEPLENIE GLOBALNE ................................................... 65

6.1 Ę wiczenie 6.1: Europejskie puzzle ...................................................................................................... 65

6.2 Ę wiczenie 6.2: Zbieranie informacji ................................................................................................... 66

6.3 Ę wiczenie 6.3: Konsekwencje ocieplenia globalnego ......................................................................... 66

6.4 Ę wiczenie 6.4: Jak zatrzyma ę ocieplenie globalne? ........................................................................... 67

6.5 Ę wiczenie 6.5: Co mog ħ zrobi ę , aby zatrzyma ę ocieplenie globalne? .............................................. 67

6.6 Ę wiczenie 6.6: Co przyczynia si ħ do powstawania efektu cieplarnianego? ..................................... 68

6.7 Ę wiczenie 6.7: Myszy i sowy ................................................................................................................ 68

6.8 Ę wiczenie 6.8: Efekt cieplarniany – quiz ............................................................................................ 69

7 ETYKIETY ................................................................... 73

7.1 Ę wiczenie 7.1: Odró Ň nianie etykiet ..................................................................................................... 73

7.2 Ę wiczenie 7.2: Zaprojektuj swoj Ģ etykiet ħ ......................................................................................... 74

7.3 Ę wiczenie 7.3: Etykiety - puzzle .......................................................................................................... 74

7.4 Ę wiczenie 7.4: Zaprojektuj swoj Ģ etykiet ħ energetyczn Ģ i etykiet ħ pomagaj Ģ c Ģ chroni ę

Ļ rodowisko ........................................................................................................................................................... 75

7.5 Ę wiczenie 7.5: Etykiety energetyczne - puzzle ................................................................................... 75

7.6 Ę wiczenie 7.6: Typy etykiet i ich przeznaczenie ................................................................................ 76

7.7 Ę wiczenie 7.7: Poszukiwanie etykiet ................................................................................................... 76

7.8 Ę wiczenie 7.8: Etykiety energetyczne ................................................................................................. 77

7.9 Ę wiczenie 7.9: Poszukiwania w sklepach............................................................................................ 78

8 OSZCZĬDZANIE ENERGII W DOMU..................................... 89

8.1 Ę wiczenie 8.1: Elektryczny Detektyw ................................................................................................. 89

8.2 Ę wiczenie 8.2: Urz Ģ dzenia energooszcz ħ dne – poszukiwania w domu ............................................ 91

8.3 Ę wiczenie 8.3: Oszcz ħ dzanie energii oszcz ħ dza pieni Ģ dze................................................................. 93

8.4 Ę wiczenie 8.4: Kupujemy z my Ļ l Ģ o kosztach całkowitych ............................................................... 93

8.5 Ę wiczenie 8.5: Energooszcz ħ dna kuchnia – twój własny projekt ..................................................... 94

ZUŌYCIE ENERGII W DOMU ............................................102

9.1

System EAIS (European Appliance Information System) .............................................................. 103

9.2

Twój rachunek za energi ħ elektryczn Ģ .............................................................................................. 104

9.3

Gdzie w twoim domu zu Ň ywa si ħ najwi ħ cej energii? ....................................................................... 106

9.4

Oszacowanie zu Ň ycia energii i mo Ň liwych oszcz ħ dno Ļ ci .................................................................. 111

9.5

Wybór urz Ģ dze ı efektywnych energetycznie ................................................................................... 111

9.6

Oszcz ħ dzanie energii dzi ħ ki energooszcz ħ dnej kuchni .................................................................... 112

Wprowadzenie

Celem projektu TREAM jest podnoszenie ĻwiadomoĻci na temat efektywnoĻci energetycznej oraz

pokazywanie, w jaki sposób moŇna oszczħdzaę energiħ, zwłaszcza poprzez uŇywanie

energooszczħdnych sprzħtów wprowadzanych na rynek zgodnie z załoŇeniami polityki Unii

Europejskiej. Producenci musieli bowiem wycofaę ze sklepów urzĢdzenia najmniej efektywne

energetycznie, a te, które obecnie trafiajĢ na rynek, muszĢ byę opatrzone etykietami energetycznymi.

OszczħdnoĻci energii, które moŇna uzyskaę poprzez stosowanie urzĢdzeı energooszczħdnych sĢ

znaczne. WprowadzajĢc energooszczħdne sprzħty do naszych domów dokładamy swojĢ cegiełkħ do

wypełnienia zobowiĢzaı UE, zadeklarowanych w Protokole z Kioto, czyli ograniczamy emisjħ gazów

cieplarnianych oraz zmniejszamy negatywne skutki efektu cieplarnianego.

Podrħcznik, który Paıstwu oddajemy, jest podzielony na kilka czħĻci, zawierajĢcych ęwiczenia do

wykorzystania na lekcjach w szkołach, na kilku poziomach edukacji (szkoły podstawowe, gimnazja,

szkoły ponadgimnazjalne). KaŇda czħĻę ksiĢŇki stanowi odrħbnĢ całoĻę, zawiera materiały

wprowadzajĢce, arkusze ęwiczeı dla uczniów, oraz dodatkowe uwagi dla nauczycieli. Omawiane

tematy mogĢ byę wprowadzone do programu szkolnego na wiele ciekawych sposobów.

Szczególny nacisk połoŇono na to, w jaki sposób przedstawione informacje mogĢ pomóc w wyborze

urzĢdzenia energooszczħdnego, majĢcego niewielki negatywny wpływ na Ļrodowisko. Opisano

równieŇ internetowĢ bazħ danych EAIS (Europejski System Informacji o UrzĢdzeniach), zawierajĢcĢ

dane niedostħpne nigdzie indziej.

Naszym celem jest zachħcenie młodych ludzi i ich rodzin do działania na rzecz całego społeczeıstwa

poprzez uŇywanie urzĢdzeı przyjaznych Ļrodowisku, oraz przez bardziej energetycznie

zrównowaŇony styl Ňycia. Realizujemy tym samym politykħ edukacji na rzecz zrównowaŇonego

rozwoju, zapoczĢtkowanĢ przez europejskich ministrów ochrony Ļrodowiska w Kijowie.

Podrħcznik jest efektem współpracy partnerów z 9 krajów europejskich zaangaŇowanych w program

TREAM (Transformacja rynku artykułów gospodarstwa domowego w kierunku zastosowaı urzĢdzeı

energooszczħdnych poprzez wykorzystanie centralnej bazy danych EAIS).

Mamy nadziejħ, Ňe nasza praca pomoŇe nauczycielom w całej Europie. Bħdziemy wdziħczni za

komentarze i uwagi dotyczĢce podrħcznika.

Rayner Mayer, Seyhan Turan

Rola nauczyciela

Podrħcznik bħdzie modyfikowany zgodnie z uwagami nadsyłanymi przez nauczycieli. Ich komentarze

sĢ bardzo waŇne dla stałego udoskonalania opracowanych przez nas materiałów. Dlatego właĻnie

przygotowaliĻmy specjalnĢ ankietħ dla nauczycieli. Jest ona dostħpna na internetowej stronie

www.sciotech.info .

Wszystkie oceny i komentarze bħdĢ mile widziane.

Podzi ħ kowania

Autorzy dziħkujĢ twórcom programu Unii Europejskiej SAVE, dziħki któremu sfinansowano niniejszy

projekt (nr kontraktu 4.1031/P/02/055) oraz organizacji pozarzĢdowej Tereza, która we współpracy

z SAVE sfinansowała trzy moduły projektu wszystkim szkołom podstawowym w Republice Czeskiej.

Wyrazy uznania naleŇĢ siħ Janowi Smolikowi, którego rysunki zostały opublikowane za zgodĢ NGO

Tereza (organizacja promujĢca edukacjħ na rzecz Ļrodowiska, Republika Czeska: www.terezango.cz,

www.terezanet.cz)

Szczególne słowa wdziħcznoĻci kierujemy do Cristiny-Adriany Alexandru z National College Tudor

Vianu z Bukaresztu, za współpracħ przy planowaniu ęwiczeı, oraz za przetłumaczenie rumuıskich

fragmentów niniejszej ksiĢŇki, oraz do Adiny Adarov, nauczycielki z Titu Maiorescu School takŇe

z Bukaresztu.

TREAM

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: