biuletyn3_38.pdf

NR 3 (38)

marzec 2004

BIULETYN

INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ

Świadkowie

Jehowy w PRL

NIK za kratami

Zneutralizować

Kuklińskiego

numer indeksu 374431

ISSN 1641-9561

9771641 956001

nakład 2765 egz.

cena 6,50 zł (w tym 0% VAT)

BIULETYN

INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ

ADRESY I TELEFONY ODDZIAŁÓW IPN W POLSCE

BIAŁYSTOK

ul. Warsztatowa 1a, 15-637 Białystok

tel. (0-85) 664 57 03

GDYNIA

ul. Witomińska 19, 81-311 Gdynia

tel. (0-58) 660 67 00

fax (0-58) 660 67 01

KATOWICE

ul. Kilińskiego 9, 40-061 Katowice

tel. (0-32) 609 98 40

KRAKÓW

ul. Reformacka 3, 31-012 Kraków

tel. (0-12) 421 11 00

LUBLIN

ul. Wieniawska 15, 20-071 Lublin

tel. (0-81) 534 59 11

ŁÓDŹ

ul. Orzeszkowej 31/35, 91-479 Łódź

tel. (0-42) 616 27 45

POZNAŃ

ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań

tel. (0-61) 835 69 00

RZESZÓW

ul. Słowackiego 18, 35-060 Rzeszów

tel. (0-17) 860 60 18

WARSZAWA

pl. Krasińskich 2/4/6, 00-207 Warszawa

tel. (0-22) 530 86 25

WROCŁAW

ul. Sołtysowicka 23, 51-168 Wrocław

tel. (0-71) 326 76 00

BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ

Redaguje Biuro Edukacji Publicznej IPN

Zespół redakcyjny: Władysław Bułhak (redaktor naczelny),

Janusz Kotański, Paweł Machcewicz, Krzysztof Madej,

Bartłomiej Noszczak, Barbara Polak, Jan M. Ruman

Projekt graficzny: Krzysztof Findziński

Skład i łamanie: Wojciech Czaplicki

Korekta: Anna Kaniewska

Adres: ul Towarowa 28, 00-839 Warszawa

Tel. (0-22) 581 89 24, fax (0-22) 581 89 26

e-mail: Barbara.Polak@ipn.gov.pl

http://www.ipn.gov.pl

Druk: Dom Wydawniczy Bellona

ul. Grzybowska 77, 00-844 Warszawa

BIULETYN

N R 3 (38)

MARZEC

2004

SPIS TREŚCI

ROZMOWY BIULETYNU

Zwalczani i koncesjonowani. O mniejszościach

wyznaniowych w PRL

z Kazimierzem Urbanem rozmawia Barbara Polak

z Kazimierzem Urbanem rozmawia Barbara Polak ........... 4

Dziel i rządź. O polityce wobec

Kościołów protestanckich w PRL

z Ryszardem Michalakiem rozmawia Barbara Polak

z Ryszardem Michalakiem rozmawia Barbara Polak .......... 16

KOMENTARZE HISTORYCZNE

Konrad Białecki –

Konrad Białecki – Lepsi katolicy? ............................... 32

Jerzy Rzędowski –

Jerzy Rzędowski – Najdłuższa konspiracja PRL? ....... 42

Jan Miłosz –

Jan Miłosz – Świadkowie Jehowy w Wielkopolsce ... 50

Aleksandra Namysło –

Aleksandra Namysło – Tchórze? Szpiedzy?

Wywrotowcy? .............................................................. 55

Alfred J. Pogorzelski –

Alfred J. Pogorzelski – Polscy Tatarzy .......................... 59

PRAWO I HISTORIA

Ewa Rogalewska –

Ewa Rogalewska – Sprawa Fritza Friedla ................. 65

DOKUMENTY

Arkadiusz Małyszka –

Arkadiusz Małyszka – Ewangelickie pozostałości

w Poznańskiem .......................................................... 70

Łukasz Kamiński –

Łukasz Kamiński – Głos humanisty ............................... 74

Bogusław Kopka, Krzysztof Madej

Bogusław Kopka, Krzysztof Madej –

–– NIK za kratami .... 78

Grzegorz Majchrzak – Zneutralizować Kuklińskiego .. 84

Na okładce:

Ilustracja ze strony tytułowej dwutygodnika „Nowy Dzień” z akt procesu

Świadka Jehowy Edwarda Kwiatosza. Z archiwum IPN

INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ

■

z Kazimierzem Urbanem rozmawia Barbara Polak

z Ryszardem Michalakiem rozmawia Barbara Polak

■

Konrad Białecki –

Jerzy Rzędowski –

Jan Miłosz –

Aleksandra Namysło –

Alfred J. Pogorzelski –

■

Ewa Rogalewska –

■

Arkadiusz Małyszka –

Łukasz Kamiński –

– –

Bogusław Kopka, Krzysztof Madej

Grzegorz Majchrzak –

Kalendarium IPN

luty 2004

1945” przygotowana

przez warszawskie BEP została otwarta w Liceum Ogólnokształcącym w Lesznie. Wysta-

wę tworzą plansze z fotografiami i komentarzami historycznymi. Część zdjęć pocho-

dzi z archiwów IPN, pozostałe z wielkopolskich archiwów i muzeów regionalnych.

3 lutego Wystawa „Polacy–Ukraińcy 1939

1945”

1947” przygotowana przez lubelskie OBEP została

zaprezentowana w Zespole Szkół Ogólnokształcącym w Siemiatyczach. Dyrektor od-

działu IPN w Białymstoku przedstawił uczniom informację na temat działalności IPN.

3 lutego Spotkanie byłych więźniarek Fordonu z lat 1945

1947”

1956, w ramach cyklu „Niezapo-

mniane spotkanie”, zorganizowały BEP IPN z Warszawy i Telewizja Polsat. Do Fordonu

przyjechało 10 pań, które wzięły udział w nagraniu filmu o ich pobycie w więzieniu.

4 lutego Drugie spotkanie zespołu badawczego zajmującego się wyjaśnieniem wydarzeń na-

1956

Drugie spotkanie zespołu badawczego zajmującego się wyjaśnieniem wydarzeń na-

zwanych przez propagandę Trzeciej Rzeszy „bydgoską krwawą niedzielą” odbyło się

w Bydgoszczy.

w Bydgoszczy. Zespół, któremu przewodniczy dyrektor BEP IPN dr hab. Paweł Mach-

cewicz, został powołany z inicjatywy IPN przez przedstawicieli: Akademii Bydgoskiej,

Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Instytutu Zachodniego w Poznaniu, Archi-

wum Państwowego w Bydgoszczy i Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego oraz Uni-

wersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu i Polskiej Akademii Nauk.

6 lutego Promocja książki dr. Antoniego Dudka „Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyk-

Promocja książki dr. Antoniego Dudka „Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyk-

tatury komunistycznej w Polsce 1988–1990”

tatury komunistycznej w Polsce 1988–1990” odbyła się w Traffic Clubie w Warsza-

wie. W dyskusji, którą prowadził Bronisław Wildstein, obok autora wzięli udział

prof. Jerzy Eisler i prof. Andrzej Paczkowski.

11 lutego Projekcją filmu „Torwid – gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski”

Projekcją filmu „Torwid – gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski” z cyklu: „Dowódcy

Armii Krajowej” rozpoczęła się sesja Klubu Historycznego im. Gen. Stefana Roweckie-

go-„Grota” w gmachu IPN w Warszawie. Po dyskusji o filmie przedstawiono książkę

Daniela Bargiełowskiego „Po trzykroć pierwszy. Michał Tokarzewski-Karaszewicz”.

11 lutego Wykład

„Rozpracowanie ks. ppłk. Józefa Wryczy przez UBP w świetle zachowa-

nych materiałów archiwalnych”

„Rozpracowanie ks. ppłk. Józefa Wryczy przez UBP w świetle zachowa-

nych materiałów archiwalnych” wygłosiła w Gdańsku dr Alicja Paczoska z bydgo-

skiej delegatury IPN. Spotkanie zorganizowano gdańskim oddziale IPN w ramach

nowej edycji cyklu „Z materiałów IPN. Wykłady – świadkowie – dokumenty – filmy”.

„Z materiałów IPN. Wykłady – świadkowie – dokumenty – filmy”.

12 lutego Podsumowanie dotychczasowej współpracy IPN z partnerami zagranicznymi,

„Z materiałów IPN. Wykłady – świadkowie – dokumenty – filmy”.

Podsumowanie dotychczasowej współpracy IPN z partnerami zagranicznymi,

a w szczególności z Wielką Brytanią

a w szczególności z Wielką Brytanią, było przedmiotem spotkania prezesa IPN

prof. Leona Kieresa z Charlesem Crawfordem CMG, ambasadorem Wielkiej Bry-

tanii w Polsce.

12 lutego Sesja naukowa „Deportacje Górnoślązaków do ZSRR w 1945 r.”

Sesja naukowa „Deportacje Górnoślązaków do ZSRR w 1945 r.”, przygotowana

przez katowickie OBEP IPN, odbyła się w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu. Sesję

zainaugurowali dyrektor oddziału IPN w Katowicach Andrzej Sikora oraz dyrektor

Muzeum Górnośląskiego Mieczysław Dobkowski.

16 lutego Z okazji 62. rocznicy utworzenia AK

Z okazji 62. rocznicy utworzenia AK w siedzibie oddziału IPN w Białymstoku odbyło

się spotkanie z udziałem członków Światowego Związku Żołnierzy AK oraz młodzie-

ży szkolnej. Zebrani obejrzeli film o gen. Władysławie Sikorskim.

18 lutego Członkowie Kolegium IPN pozytywnie zaopiniowali projekt

deklaracji o uznaniu

doświadczenia i przezwyciężenia dwudziestowiecznych totalitaryzmów za element

deklaracji o uznaniu

doświadczenia i przezwyciężenia dwudziestowiecznych totalitaryzmów za element

tożsamości europejskiej

tożsamości europejskiej przygotowany przez BEP IPN. Kolegium zapoznało się też

z budżetem IPN na rok 2004.

2 lutego Wystawa „Życie codzienne w okupowanej Wielkopolsce 1939

Wystawa „Życie codzienne w okupowanej Wielkopolsce 1939

Wystawa „Życie codzienne w okupowanej Wielkopolsce 1939–1945”

Wystawa „Polacy–Ukraińcy 1939

Wystawa „Polacy–Ukraińcy 1939– 1947”

Wystawa „Polacy–Ukraińcy 1939

1947”

Spotkanie byłych więźniarek Fordonu z lat 1945

Spotkanie byłych więźniarek Fordonu z lat 1945–1956

Drugie spotkanie zespołu badawczego zajmującego się wyjaśnieniem wydarzeń na-

zwanych przez propagandę Trzeciej Rzeszy „bydgoską krwawą niedzielą” odbyło się

w Bydgoszczy.

Promocja książki dr. Antoniego Dudka „Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyk-

tatury komunistycznej w Polsce 1988–1990”

Projekcją filmu „Torwid – gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski”

Wykład

Wykład „Rozpracowanie ks. ppłk. Józefa Wryczy przez UBP w świetle zachowa-

nych materiałów archiwalnych”

Podsumowanie dotychczasowej współpracy IPN z partnerami zagranicznymi,

a w szczególności z Wielką Brytanią

Sesja naukowa „Deportacje Górnoślązaków do ZSRR w 1945 r.”

Z okazji 62. rocznicy utworzenia AK

Członkowie Kolegium IPN pozytywnie zaopiniowali projekt

Członkowie Kolegium IPN pozytywnie zaopiniowali projekt deklaracji o uznaniu

doświadczenia i przezwyciężenia dwudziestowiecznych totalitaryzmów za element

tożsamości europejskiej

18 lutego Spotkanie z autorami

książki „Skazani na karę śmierci przez Wojskowy Sąd Rejo-

nowy w Rzeszowie 1946–1954”

książki „Skazani na karę śmierci przez Wojskowy Sąd Rejo-

nowy w Rzeszowie 1946–1954” – Januszem Borowcem, Tomaszem Berezą i Piotrem

Chmielowcem – odbyło się w siedzibie rzeszowskiego oddziału IPN.

19 lutego Wystawa „Kto ratuje jedno życie, ratuje cały świat... Pomoc ludności żydowskiej

nowy w Rzeszowie 1946–1954”

Wystawa „Kto ratuje jedno życie, ratuje cały świat... Pomoc ludności żydowskiej

pod okupacją niemiecką w województwie białostockim”

pod okupacją niemiecką w województwie białostockim”, przygotowana przez bia-

łostockie OBEP, została otwarta w Muzeum Twierdzy Boyen w Giżycku.

20 lutego Wystawa

pod okupacją niemiecką w województwie białostockim”

„Propaganda komunistyczna w plakacie” została otwarta w Muzeum Miej-

skim we Wrocławiu. Ekspozycję przygotowali pracownicy OBEP we Wrocławiu na

podstawie materiałów z ekspozycji „Plakat i grafika w służbie propagandy komuni-

stycznej 1944–1956”, zorganizowanej przez OBEP IPN w Rzeszowie.

20 lutego Promocja książki

Wystawa „Propaganda komunistyczna w plakacie”

„Propaganda komunistyczna w plakacie”

„Z archiwum pamięci... 3653 więzienne dni”

odbyła się w Klubie Muzyki i Literatury we Wrocławiu. Publikację pod redakcją Krzysz-

tofa Szwagrzyka i Jacka Żygadły wydał IPN.

25 lutego Ambasador Węgier Mihaly Gyor dokonał dekoracji szefa pionu śledczego IPN

Promocja książki Ruty Czaplińskiej

Ruty Czaplińskiej „Z archiwum pamięci... 3653 więzienne dni”

„Z archiwum pamięci... 3653 więzienne dni”

Ambasador Węgier Mihaly Gyor dokonał dekoracji szefa pionu śledczego IPN

prof. Witolda Kuleszy Krzyżem Oficerskim Orderu Republiki Węgierskiej

prof. Witolda Kuleszy Krzyżem Oficerskim Orderu Republiki Węgierskiej, nadanym

przez Prezydenta Republiki Węgierskiej Ferenca Madla. Uzasadnieniem wysokiego

odznaczenia jest w przede wszystkim przeprowadzenie śledztwa i wyjaśnienie oko-

liczności zbrodni popełnionej w dniu 23 stycznia 1945 r. przez NKWD na 18 obywa-

telach węgierskich w miejscowości Biadki gm. Krotoszyn.

Luty

do niepodległości” – to temat konkursu na esej lub

artykuł publicystyczny, ogłoszonego przez BEP IPN. Prace mogą nadsyłać studenci

i doktoranci wszystkich szkół wyższych. Konkurs zostanie rozstrzygnięty 30 kwietnia

2004 r., a jego wyniki ogłoszone będą na stronie internetowej www.ipn.gov.pl oraz

w „Biuletynie IPN”.

do niepodległości”

Opracowali: Elżbieta Duda, Michał Durakiewicz i Artur Gut

STATYSTYKA PRZYJMOWANIA WNIOSKÓW O UDOSTĘPNIENIE DOKUMENTÓW/ZAPYTANIE

O STATUS POKRZYWDZONEGO

styczeń 2004 r.

od początku wydawania

BIAŁYSTOK

1070

GDAŃSK

22 (6* + 1**)

2216 (680* + 280**)

KATOWICE

1498

KRAKÓW

1597

LUBLIN

716

ŁÓDŹ

786

POZNAŃ

1519

RZESZÓW

959

WARSZAWA

1611

WROCŁAW

1032

BUiAD

19 (0***)

1457 (97***)

KONSULATY

231

RAZEM

152

14692

WNIOSKI ZREALIZOWANE

7367

wnioski przyjmowane w delegaturach: *Bydgoszcz, **Koszalin, ***Radom

Spotkanie z autorami

Spotkanie z autorami książki „Skazani na karę śmierci przez Wojskowy Sąd Rejo-

Wystawa „Kto ratuje jedno życie, ratuje cały świat... Pomoc ludności żydowskiej

pod okupacją niemiecką w województwie białostockim”

Wystawa

Promocja książki

Ruty Czaplińskiej

Ambasador Węgier Mihaly Gyor dokonał dekoracji szefa pionu śledczego IPN

prof. Witolda Kuleszy Krzyżem Oficerskim Orderu Republiki Węgierskiej

„Polska 1939–1989; drogi

„Polska 1939–1989; drogi do niepodległości”

„Polska 1939–1989; drogi

do niepodległości”

7367

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: