PRZEPOWIEDNIA MALACHIASZA.pdf

Przepowiednia Malachiasza

Inspektor nadzoru budowy

w Warszawie i okolicy. Oferuje przeglądy

techniczne i inne usługi.

www.inspektorbudowy.pl

Polityka.pl Historia

Teksty historyczne tygodnika Polityka

wejdź i przeczytaj!

www.polityka.pl/historia

Przepowiednia św. Malachiasza

ok. 1590 r.

Proroctwo to, zwane częściej "przepowiednią", by odróżnić je od słynnego fragmentu z księgi proroka

Malachiasza, jest pseudoepigrafem w języku łac., powołującym się na św. Malachiasza, prymasa

Irlandii z XI w., hierarchę słynącego z daru proroctwa. Tekst powstał prawdop. w połowie XVI w., i

prawdop. poddany został przeróbkom redakcyjnym przynajmniej raz pod koniec XVI w. Zawiera 112

krótkich, zróżnicowanych leksykalnie not opisujących rzekomo wszystkich następców św. Piotra

począwszy od Celestyna II (11431144). Większość haseł przepowiedni to zawiadomienia, tj. twory

językowe, które nie mają w swoim składzie formy osobowej czasownika, ani nie pozwalają na jej

jednoznaczne wprowadzenie. Wśród nich najczęstsze (76) są zawiadomienia mianownikowe

(zawierające rzeczownik w mianowniku), a rzadziej (23) występują zawiadomienia określnikowe

(złożone z określeń rzeczownika lub czasownika). Pozostałe hasła to zdania (3) i oznajmienia (10),

czyli, odpowiednio, wypowiedzi mające w swoim składzie formę osobową czasownika lub pozwalające

się jednoznacznie o taką formę uzupełnić.

Św. Malachiasz, abp, wyznawca, prymas Irlandii. Maelmhaedhoc O'Morgair, Irlandczyk urodzony w

Armagh w 1094. Wstąpił do benedyktyńskiego opactwa w Armagh, gdzie przyjął święcenia kapłańskie

w 1119. Po studiach teologicznych w Lismore wybrany opatem w Bangor (1123). Sakrę biskupią

przyjął w 1124, obejmując stolicę w Connor. W 1129, po śmierci św. Cellacha, mianowany

arcybiskupem metropolitą Armagh. Stolicę prymasowską objął jednak dopiero w 1132, po ustaniu

pretensji kontrkandydata. Dwukrotnie (1139, 1148) wyjeżdżał do Rzymu, odwiedzając po drodze

opactwo w Clairvaux i żyjącego tam św. Bernarda. Mianowany przez pp. Innocentego II legatem w

Irlandii, wystarał się o paliusze dla metropolii Armagh i Cashel. W czasie drugiej podróży do Rzymu

zmarł w Clairvaux 2 XI 1148, w obecności św. Bernarda. Kanonizowany 6 VII 1199 przez pp.

Klemensa III. Wpisany do Martyrologium Rzymskiego pod zlatynizowanym imieniem i datą 3

listopada, ze względu na wspomnienie Wszystkich Zmarłych. Dawne biografie jednogłośnie

wspominają o "darze proroctwa" manifestowanym za życia świętego oraz o cudach, manifestowanych

także po śmierci.

Najstarsza znana wersja przepowiedni pochodzi z Włoch. Wyszła spod pióra Arnoldo de Wion,

benedyktyna z opactwa św. Justyny w Padwie, i zawarta została w jego dziele Lignum Vitae,

wydrukowanym w 1559 r. Historyk Onofrio Panvinio, autor Epitome Romanorum Pontificum,

napisanego za pontyfikatu Pawła IV (15551559) akceptował przepowiednię jako średniowieczny

autentyk, interpretując ją w odniesieniu do pierwszych 69 osób w niej opisanych (do Pawła IV

włącznie). W XVII w. ClaudeFrancois Menestrier (16311705), jezuita, uznał przepowiednię za

fałszerstwo zwolenników kard. Simoncellego, przygotowane na konklawe (1590), po którym papieżem

został kard. Sfondrati (pp. Grzegorz XIV). Francois Cucherat (18121887) wysunął teorię, która

współcześnie ożywiła zainteresowanie tymi proroctwami (La Prophetie de la Succesion des Papes

depuis le XII siecle jusqu'a la fin du Monde. Son auteur, son auhenticite et son explication, Paris:

Palme 1871, rozdz. 15): tekst miał być jakoby autentyczny, przygotowany przez abp O'Morgaira w

czasie jego pierwszej podróży do Rzymu (1139) i przekazany pp. Innocentemu II jako pociecha i

umocnienie w czasie przedłużającej się schizmy, ukazywał bowiem długi i nieprzerwany szereg jego

następców. Papież miał zachować tekst przepowiedni w archiwum, gdzie przez blisko 450 lat przeleżał

on w zapomnieniu, aż odkryto go w 1590 r.

Przeciwko autentyczności proroctwa przemawiają: 1) milczenie św. Bernarda na temat tego proroctwa

O'Morgaira, mimo że wspomina on o cudach i proroctwach swojego przyjaciela ? tę trudność starał

się rozwiązać ks. Cucherat; 2) zamieszanie w związku z włączeniem postaci antypapieży: a) jeden z

nich został pominięty (antypp. Innocenty III), b) obediencja awiniońska czasu Wielkiej Schizmy

potraktowana została z wielką uwagą lecz bez konsekwencji, dzięki czemu włączony został do

proroctwa antypp. Klemens VIII, który należał do krótkiej linii całkowicie odseparowanych od Kościoła

następców antypp. Benedykta XIII, a pominięci zostali dwaj antypp. Benedykci XIV; 3) wyraźny

podział pod względem identyfikacji osób i pontyfikatów na listę 75 wyrażeń wskazujących na papieży i

antypapieży do Urbana VII włącznie (1527 IX 1590) oraz listę 37 papieży po nim. Lista w swojej

pierwszej części jest retrospektywna, oparta na znajomości historii Kościoła, w części drugiej ?

profetyczna, jednak w duchu całkowicie odmiennym od funkcji prorockiej Chrystusa, w ramach której

Kościół identyfikuje dar (charyzmat) proroctwa. Podstawowym elementem tej funkcji jest wyjaśnianie,

tłumaczenie i przybliżanie prawdy. Przepowiednia św. Malachiasza ma ten sam kierunek, ale

przeciwny zwrot: w części pierwszej bez znajomości prawdy historycznej pozostaje enigmą, w świetle

tej znajomości stając się dopiero zbiorem aluzji, w części drugiej natomiast, nawet przy znajomości

historii, pozostaje zestawem symboli, otwartym na różnorodne wyjaśnienia; 4) błędy co do faktów

historycznych w części pierwszej, w której kilka zapisów (m.in. te dotyczące pp. Klemensa IV i bł.

Grzegorza X) odpowiada wiedzy historycznej o czasach minionych uznawanej pod koniec XVI w., lecz

później uściślonej.

Przepowiednia nigdy nie była pochwalana ani potępiana, ani nawet brana pod uwagę przez Urząd

Nauczycielski. Powszechny pogląd wskazuje natomiast na jej ogólnie pozytywne oddziaływanie

poprzez budzenie zainteresowania historią Kościoła. Zainteresowanie przepowiednią w czasach

współczesnych jest tym większe, że lista powoli się wyczerpuje, a od pontyfikatu Piusa VI począwszy

jej teksty wydają się coraz precyzyjniej wiązać z osobami papieży. Od Leona XIII celność, z jaką tekst

puentuje kolejne pontyfikaty jest szczególnie uderzająca. W związku z tym, że lista kończy się na

urzędującym Biskupie Rzymu, Benedykcie XVI, a po nim zawiera jeszcze tylko końcową notę o

"Piotrze Rzymskim", upływ czasu nieuchronnie zweryfikuje jej prorocki charakter.

Interesujące może być także spojrzenie na przepowiednię w świetle jednego z pierwszych polskich

komentarzy do niej, napisanego przed 260 laty przez Benedykta Chmielowskiego, autora leksykonu

ciekawostek, legend, podań i okruchów użytecznej wiedzy Nowe Ateny. Zapisał on jako oczywiste

spostrzeżenie coś, co dzisiaj niektórzy autorzy wydający tę przepowiednię zdają się pomijać lub

przemilczać, a co jasne jest dla każdego krytycznego umysłu, który się z przepowiednią zetknął:

"Kompozytor albo nazad życia, herby, kondycje papieżów wiedział, albo żyjąc kilkunastu zapamiętał,

dlatego mógł prawdę napisać. [...] Ale którzy Papieże nastąpili po życiu tego Kompozytora, bardzo

ciężko tym applikować jego Vaticinia, trzeba głęboko konceptować, a prawie za łeb przyciągać".

Zob. ? komentarz B. Chmielowskiego (1745)

Współcześnie tekst przepowiedni wydawany był wielokrotnie wraz z komentarzami o rozmaitej

objętości. Zob.: Peter Bander, Prophecies of St. Malachy, Introduction and commentary by...,

Rockford (Illinois): Tan Books and Publishers, Inc. 1970, 96 s. ISBN 0895550385; Daniel Réju, Les

Prophéties de Saint Malachie. Mort des Papes et Apocalypse, Paris: Rocher 1979, 188 s.; ISBN 27242

0669X; John Hogue, The Last Pope. The Decline and Fall of the Church of Rome. The Prophecies of

St. Malachy for the New Millennium, Element Books 1999, 336 s. ISBN 1862042020 (książka

ukazała się w 1999 r. w 13 państwach świata, w 7 językach).

Poniżej tekst łaciński przedstawiony jest w nowym przekładzie, popartym analizą leksykalną. Objaśnienia w

części pierwszej powtarzają to, co zostało ustalone już pod koniec XVI w. w kwestii odniesień (z reguły

heraldycznych i onomastycznych) tekstów przepowiedni, z dodatkiem kilku istotnych uwag historycznych.

Objaśnienia części drugiej to tekst przywołujący niektóre, najczęściej powtarzane interpretacje proroctw, lecz

poza tym całkowicie oryginalny, napisany w ramach testowania możliwości, jakie otwiera przed historykiem

pomysł interpretacji tekstów przepowiedni. Numery w nawiasach kwadratowych oznaczają, w kolumnie lewej ?

kolejny tekst proroctwa, w kolumnie prawej ? kolejny numer pontyfikatu w "poczcie papieży" opublikowanym w

niniejszej witrynie. Odniesienie do pocztu, na którym widnieją szczegółowe daty i nazwiska, uczyniło zbędnym

podawanie tych danych w objaśnieniach przepowiedni. Tekst objaśniający skupia się zatem na sensie łacińskiego

wyrażenia, rezygnując z quasiencyklopedycznego stylu stosowanego zazwyczaj przez autorów edycji

książkowych. Numery w kolorze czerwonym oznaczają pontyfikaty papieży, za których działali lub próbowali

działać opisani w przepowiedni antypapieże. Kolorem niebieskim oznaczono tekst przekładu, kolorem białym ?

tekst komentarza objaśniającego i uwag leksykalnych.

data publikacji: 4 lutego 2005 r.

uzupełniono: 21 kwietnia 2005 r.

uzupełniono: 21 października 2005 r.

CZĘŚĆ "RETROSPEKTYWNA"

[1] Ex castro tiberis

[164] Z zamku tybrzańskiego

Aluzja do miejsca urodzenia pp. Celestyna II: Citt? di Castello, w

Umbrii, nad górnym biegiem Tybru.

Oznajmienie (uzup. np. Descendit ex... ); "tybrzańskiego" bo gen. poss. =

castrum tiberinum .

[2] Inimicus expulsus

[165] Wróg wygnany

Aluzja do nazwiska (Caccianemici) pp. Lucjusza II.

Zawiadomienie mianownikowe.

[3] Ex magnitudine montis

[166] Z wielkości góry

Aluzja do miejsca narodzin (Montemagno) pp. bł. Eugeniusza III.

Oznajmienie (uzup. np. Ex... nomen derivat ).

[4] Abbas suburranus

[167] Opat suburrański

Aluzja do miejsca urodzenia pp. Anastazego IV, którym była

dzielnica Rzymu, Suburra.

Zawiadomienie mianownikowe.

[5] De rure albo

[168] Ze wsi białej pochodzący

Aluzja do pochodzenia pp. Hadriana IV. Był Anglikiem

(mieszkańcem wyspy o białych brzegach ? Albionu), urodzonym w

pobliżu opactwa Saint Albans i Kardynałem-Biskupem Albano.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np. Homo de... ), bo uzup. o czasownik

wykluczone przez obecność de , zbędnego w składni imion miast, którą ma

także rus (np. "ze wsi idę" = rure eo ); "pochodzący" bo de z abl. wyraż

pochodzenie: homo de rure = homo rure natus (abl. originis); rus zn. takż

"posiadłość", "okolica wiejska".

[6] Ex tetro carcere

[169] Ze wstrętnego lochu

Aluzja do tytułu kardynalskiego antypp. Wiktora IV związanego z

kościołem zbudowanym w miejscu rzymskiego więzienia zbud.

przez Ankusa Marcjusza i rozbud. (m.in. o ponury loch) przez

Serwiusza Tuliusza, w średniow. znanego jako Carcer Mamertinus.

Oznajmienie (uzup. np. Cui ex... titulus est ).

[7] Via transtiberina

[169] Droga zatybrzańska

Aluzja do tytułu kardynalskiego antypp. Paschalisa III związanego z

kościołem św. Marii na Zatybrzu.

Zawiadomienie mianownikowe.

[8] De Pannonia Tusciae

[169] Z Węgier w Tuscii

Wskazanie na kraj pochodzenia antypp. Kaliksta III oraz wskazanie

na Tuscię, krainę w pn. Lazio, należącą niegdyś do państwa

Etrusków, której centrum było Tusculum. W tym mieście antypp.

Kalikst podporządkował się pp. Aleksandrowi III w 1178 r.

Kolejnego po Kalikście antypp., Innocentego III, tekst Malachiasza

pomija.

Oznajmienie (uzup. np. De Pannonia venit, Tusciae se dedit ); "w Tuscii" bo

składnia imion miast (krain) dla tzw. singularia tantum 1 i 2 dekl. (np.

Tuscia, Roma) wykorzystuje dat. bez przyimków gdy odp. na pyt. "gdzie?".

[9] Ex ansere custode

[169] Ze straży gęsi

Aluzja do nazwiska rodowego pp. Aleksandra III, o którym w XVI w.

bez wątpliwości sądzono, że brzmiało "Paparona" (wł. paparo =

gąsior), podczas gdy było to o wiele później przyjęte nazwisko rodu

Bandinellich, do których należał pp. Aluzja połączona z

przekonaniem, że ów stary ród "gąsiorowskich" sięga obrońców

wzgórza kapitolińskiego, których przed atakiem Gallów pod wodzą

Brennusa (390 p.n.e.) ostrzegły gęsi. Gęś miała być także

elementem herbu rodowego. "Prorocką" wymowę tego wersetu

chcą ratować interpretacje, mówiące o symbolu obrony Rzymu,

gdyż pp. Aleksander III zmagał się z aż czterema antypapieżami.

Oznajmienie (uzup. np. Ex... nomen derivat ).

[10] Lux in ostio

[170] Światło w drzwiach

Aluzja dźwiękowa do imienia pp. Lucjusza III, miejsca jego

urodzenia (Lucca) i tytułu kardynalskiego w momencie wyboru

(Kardynał-Biskup Ostii).

Zawiadomienie mianownikowe; "w drzwiach" bo nie powiedziano Ostia , lecz

ostium w abl.

[11] Sus in cribro

[171] Dzik w sicie

Aluzja do nazwiska pp. Urbana III (Crivelli) oraz do tej wersji herbu

rodzinnego, na którym dwa dziki podtrzymują sito.

Zawiadomienie mianownikowe.

[12] Ensis Laurentii

[172] Miecz Wawrzyńca

Aluzja do herbu pp. Grzegorza VIII, na którym widniał obnażony

miecz, oraz do jego tytułu kardynalskiego związanego z kościołem

św. Wawrzyńca.

Zawiadomienie mianownikowe.

[13] De schola exiet

[173] Wyjdzie ze szkoły

Aluzja do nazwiska pp. Klemensa III (Scolari).

Zdanie proste; "wyjdzie" bo exiet to wariant fut. ex.: exierit .

[14] De rure bovensi

[174] Ze wsi bydlęcej pochodzący

Aluzja do nazwiska pp. Celestyna III (Bobone).

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np. Homo de... ), zob. [5] ; "pochodzący"

zob. [5] .

[15] Comes signatus

[175] Naznaczony hrabia

Aluzja do nazwiska pp. Innocentego III (Segni). Była to gałąź rodu

Contich (Conti di Segni).

Zawiadomienie mianownikowe.

[16] Canonicus de latere

[176] Kanonik ze strony

Aluzja do godności kanonika laterańskiego (basilica laterana =

bazylika "na stronie", "z boku"), którą posiadał (obok wielu innych)

pp. Honoriusz III przed swoim wyborem.

Zawiadomienie mianownikowe.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: