Który bieg?
Współczesny rower wyposażony jest na ogół w przerzutki. Za ich pomocą możemy wybrać przełożenie odpowiednie do tempa jazdy oraz warunków terenowych. Dążenia producentów komponentów do jak największej liczby możliwych przełożeń mogą u początkującego rowerzysty wywołać ból głowy.
Obecnie standardem w rowerach górskich jest teoretycznie 27 biegów (3X9), w rowerach szosowych nawet 30 (3X10). Kultowy producent osprzętu szosowego jakim jest Campagnolo wprowadził kilka lat temu (w roku 2000) kasetę 10-o rzędową! Spytacie się, a po co aż tyle? Kolarzom szosowym przemierzającym ponad 150 km podczas jednego etapu ułatwia to utrzymanie odpowiedniej kadencji (liczba obrotów korb na minutę) wynoszącej na ogół około 100. Kolarze górscy potrzebują tak dużej liczby przełożeń nie ze względu na utrzymanie kadencji (często poniżej 50), lecz bardziej na możliwość pokonywania stromych i trudnych technicznie podjazdów.
Przy doborze przełożeń pamiętać trzeba o tym, żeby nie krzyżować łańcucha. Co to znaczy? Łańcuch najlepiej pracuje i najmniej się zużywa (podobnie jak zębatki), gdy pracuje w jednej płaszczyźnie. Niestety do krzyżowania łańcucha dochodzi w mniejszym lub większym stopniu zawsze! Dlatego też należy unikać takich przełożeń, przy których łańcuch wyraźnie jest "przełamany".
KASETA
11 12 14 16 18 21 24 28 32
SUPORT 44 4.00 3.67 3.14 2.75 2.44 2.09 1.83 1.57 1.37
32 2.91 2.67 2.29 2.00 1.78 1.52 1.33 1.14 1.00
22 2.00 1.83 1.57 1.37 1.22 1.05 0.92 0.79 0.69
Tabela ilustruje liczbę obrotów jakie wykona tylne koło podczas jednego obrotu korb przy zastosowanym przełożeniu. Jak łatwo zauważyć największy zakres przydatnych przełożeń (kolor żółty) zapewnia środkowa tarcza suportu. Skrajne tarcze wykorzystuje się w zasadzie tylko do jazdy po asfalcie (duża) lub do wymagających podjazdów (mała). Ponadto przy zastosowaniu środkowej tarczy przekoszenia łańcucha są najmniejsze, można uzyskać dość wysoką kadencję, co umożliwia łatwą zmianę biegów i łatwe przyspieszenie bez konieczności wstawania z siodełka. Wiele wartości z powyższej tabeli jest bardzo do siebie zbliżona lub nawet się dubluje. Np. przełożenia 44/28, 32/21 i 22/14 są niemal identyczne, ale rzut oka na łańcuch powie Wam wszystko. Jak z pewnością zauważycie przy pierwszym i ostatnim ustawieniu łańcuch będzie mocno przekoszony.
Kolorem czerwonym oznaczono przełożenia, które też są niemal identyczne. W przypadku, gdy zamierzasz przyspieszać lepszym rozwiązaniem będzie przełożenie 44/16 niż 32/12 (32/32 niż 22/21). Jeżeli jednak masz przed sobą podjazd lepiej wykorzystaj przełożenie z mniejszą tarcza suportu. Jest to o tyle korzystne, że zmiana przełożenia z przodu bywa czasem dość utrudniona.
Przełożeń znajdujących się w białej "strefie" raczej nie należy stosować ze względu na wyżej wspomniane przekoszenie łańcucha, a ponadto wszystkie one mają swoje odpowiedniki w żółtej i czerwonej "strefie".
Na przykładzie typowej 27-o biegowej grupy widać, że sensownym wydaje się być używanie jedynie 16 biegów, które tak naprawdę w zupełności wystarczają. O tym, który bieg i kiedy zastosować oprócz teorii i uwarunkowań technicznych decydują własna kondycja oraz własne umiejętności i upodobania.
GRZEGORZ1976