Patologia
Choroba powstaje i przebiega jako proces dynamiczny
-Działania czynników patogenetycznych (zaburzających równowagę homestatycznie)
-przeciwdziałających im mechanizmów wyrównawczych (kompensacyjnych)
Choroba powstaje wtedy gdy zaburzenia przewarzają nad mechanizmami wyrównawczymi
-kompensacja słabnie nasilenie zaburzeń narasta
-kompensacja słabnie, stały poziom zaburzeń
-kompensacja stała, zaburzenia narastające
WHO 1974
Zdrowie-dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny
Homeostaza
-zdolność ustroju do utrzymania w dynamicznej równowadze, stałości środowiska
Środowisko wewnętrzne
-płyn śródmiąższowy
-osocze krwi
(krążenie krwi i chłonka)
Równowaga dynamiczna płynu śródmiąższowego i osocza
-stężenie składników małocząsteczkowych płynu śródmiąższowego
-Prężność O2 i CO2
-stężenie jonów wodorowych
-ciśnienie osmotyczne
-temperatura
Warunkiem odpowiedniej odnowy środowiska wewnętrznego jest przede wszystkim wydolność układu krążenia
NOZOLOGIA- nauka o chorobie w ogólności
Choroba:
-ograniczona (np. marskość wątroby)
-czynnościowa (np. zaburzenia hormonalne)
STRES
-różne czynniki patogenne (zmierzające do zaburzenia równowagi homeostatyczne ustroju)
Definicja Selyego
-stres- nieswoista część odpowiedzi ustroju na każde obciążenie
-przyczyna stresu- stresory
3 okresy
-odpoczynku alarmowego
-oporu
-wyczerpania
Tkanka łączna płynna
Krew= osocze + elementy morfotyczne
Limfa= osocze + limfocyty
OSOCZE
-lekko żółta ciecz, substancja międzykomórkowa
-zasadniczy, płynny składnik krwi w którym są zawieszone składniki morfotyczne (komórkowe)
-ok. 55% objętości krwi
Patofizjologia odczynu zapalnego
Objawy zapalenia
1.zaczerwienienie
2.podwyższenie temperatury
3.obrzmienie
4.ból
5.upośledzenie funkcji
Zapalenie- złożony dynamicznym i uporządkowany proces zachodzący w żywych unaczynionych tkankach po zadziałaniu bodźca uszkodzonego
Bierze w nim udział wiele współzależnych mechanizmów fizjologicznych- zarówno humoralnych jak i komórkowych związanych z neutralizacją i usunięciem czynników przyczynowych oraz naprawą uszkodzonych tkanek
Odczyn obronny- korzystny dla ustroju
-czasem reakcja nieadekwatna do działającego bodźca
-zbyt burzliwe (nadwrażliwość)
-Procesy naprawcze- trwałe uszkodzenie (bliznowacenie)
Za objaw zapalenia są odpowiedzialne
-wyzwalane w miejscu odczynu substancje endogenne
-mediatory zapalne
Przebieg reakcji
-charakteru bodźca
-sił odpornościowych organizmu
-lokalizacji odczynu
Fizykochemiczne i biofizyczne właściwości czynników uszkadzających
-liczba
-czas działania
Ze strony organizmu
-miejscowa efektywność procesu uwalniania lub generacji mediatorów – ich wzajemne relacje ilościowe
-trwałość (degradacja enzymatyczna, obecność inhibitorów)
-aktywność biologiczna
-wrażliwość tkanek docelowych (ekspresja receptorów)
Bodźce wywołujące zapalenie:
-swoiste (związane z odpowiedzią immunologiczną)
-nieswoiste:
*czynniki zewnętrzne ( fizyczne, chemiczne, biologiczne)
*czynniki wewnętrzne (zatory, zawały, nowotwory)
Początkowa faza odczynu zapalnego
-słabe bodźce (może być)- jedną fazą
-silniejsze bodźce (odpowiedz zróżnicowana )- niejednolita zdolność tkanek do aktywacji procesów naprawczych (eliminacja czynników uszkadzających i produktów rozpadu własnych tkanek, wypełnianie ubytków)
Ostry proces zapalny przechodzi w przewlekły kiedy:
-jest przetrwanie w tkankach bodźca zapaleniotwórczego
-lub włącza się odpowiedz immunologiczna skierowana przeciwko własnym zmienionym w przebiegu zapalenia tkankom.
Zapalenie zjawiska przeciwstawne
Krzepnięcie- fibrynoliza
Aktywatory- inhibitory plazminogenu przez makrofagi
Pro- i przeciwzapalnego (w zależności od warunków) działania tych samych mediatorów (histamina, prostaglandyny)
-autokrynowe
-endokrynowe- odpowiedz ogólna ustroju- gorączka
-wytwarzanie (głównie przez wątrobę) tzw białek ostrej fazy (niespecyficzne wskazanie intensywności procesu zapalnego)
Zmiany mikrokrążeniu
1.zmiania światła naczyń, skurcz- rozszerzenie- zwiększony przepływ krwi- zmniejsza się w obrzęku –zatrzymanie
2.zwiększenie przepuszczalności naczyń żylnych (ucieczka białek i płynu poza światło naczynia obrzęku)
3. przechodzenie granulocytów obojętnochłonnych przez ścianę naczyń
-przyścienne gromadzenie się komórek
-przejście przez ścianę naczynia
-poruszanie się w tkankach otaczających naczyń
Mediatory
-naczynioruchowe
-chemotaktyczne
Podstawowe komórki biorące udział w zapaleniu są to komórki krwi
-granulocyty
-monocyty
-płytki krwi
-limfocyty B i T
-komórki tuczne
-komórki śródbłonka naczyń krwionośnych
-makrofagi
-fibroblasty
Komórki tuczne
-tkanka łączna wzdłuż naczyń i nerwów
-miejsca kontaktujące Sue ze środowiskiem zewnętrznym (skóra, błony śluzowe dróg oddechowych)
-zawierają enzymy proteolityczne
-u człowieka najbardziej widoczne są objawy zmniejszenia krzepliwości krwi (heparyna) oraz skutki działania histaminy
-zwiększenie przepuszczalności naczyń mikro-krążenia
-pobudzenie zakończeń nerwów
Granulocyty obojętnochłonne
-główne komórki odczynu zapalnego
-gromadzą się pod wpływem cz. chemotaktycznych
- w procesie fagocytozy wyzwalane są 3 grupy mediatorów;
*obojętne proteozy (wyzwalane z liposomów)
*pochodne tlenu cząsteczkowego (O2- H2O, OH-)
*mediatory lipidów błonowych
-w obecności mieloperoksydazy i jonów chloru z H2O powstaje aktywny Cl2 który w środowisku wodnym przekształca się w kwas podchlorowy i reagując z glicyną, wytwarza cyjanowodór. Powstają również chloraminy
Tlenozależny wewnątrzkomórkowy układ zabijania
Płytki krwi
Uruchomienie procesu krzepnięcia krwi
-adhezja do powierzchni (przyleganie)
-agregacja (łączenie)
-inicjacja (plazminogen, inhibitor, plazminy)
Komórki śródbłonka naczyń krwionośnych
-działanie pro koagulacyjne
-antykoagulacyjne
-fibrynolityczne
-unieczynniają substancje rozszerzające naczynia
-syntetyzują kurczące naczynia peptydy
Białka adehyzyjne
Przechodzenie komórek z krwi do tkanek, ich poruszanie się w macierzy pozakomórkowej
Umożliwiają poruszanie się określonymi szlakami kolejnych komórek o podobnej ekspresji receptorowej
Zapalenie reakcje typu I, II, III, IV
-limfocyty
Substancje pośredniczące w reakcjach prostoglandyny, histamina, interkuliny, cząsteczek aktywujących płytki krwi i inne
Komórki biorące udział w zapaleniu
-granulocyty obojętnochłonne
-granulocyty kwasochłonne
- limfocyty
-komórki śródbłonka
-krwinki płytkowe
Zapaleniu ostremu często towarzyszą
-toksemia- pojawienie się toksyn we krwi
-bacteriaemia- gdy do krwi dostaną się bakterie
-posocznica (sepsa)- w razie niewydolności systemów obronnych do krwi dostaną się bakterie i ich toksyny
ROPNIAK- nagromadzenie się ropy w jamach ciała albo narządach jamowych (p. żółciowy, jama macicy)
ROPIEŃ- ognisko ograniczonego głębokiego zapalenia ropnego
-jest to zbiorowisko ropy w jamie powstałej po rozmiękaniu i upłynnieniu martwiczych tkanek przez enzymy proteolityczne uwolnione z granulocytów
*niedojrzały (twardy naciek)
*dojrzały (można naciąć i ropę trzeba usuwać)
ROPOWICA- głębokie rozległe zapalenie ropne luźne
UKŁAD TRAWIENNY
Zakłócenie funkcji układu trawiennego dzielimy:
Zaburzenia:
-motoryki
-wydzielania
-wchłaniania
Dysfagia- upośledzenie przesuwania pokarmu z jamy ustnej do żołądka
Ropnie tylnej ściany gardła, zapalenie migdałków, drażnienie okolicy gardłowej
ACHALAZJA- zaburzenie ruchomości koordynacji mięśni przełyku w którym jest zahamowana perystaltyka dalszych 2/3 przełyku, a dolny zwieracz przełyku nie rozluźnia się podczas połykania (patogeneza nie jest w pełni wyjaśniona)
ROZLANY KURCZ PRZEŁYKU- silny jednoczesny kurcz
ZAPALENIE PRZEŁYKU
-chemiczny wpływ czynników szkodliwych na błonę śluzową
-najczęstszą przyczyną jest zarzucanie treści żołądkowej
CHOROBA REFLUKSOWA PRZEŁYKU
UCHYŁKU PRZEŁYKU
-koreczkowate twory powstające wskutek uwypuklenia całej ściany przełyku (uchyłki prawdziwe)
-lub wskutek uwypuklenia błony śluzowej przez warstwę mięśniową (uchyłki rzekome)
PRZEPUKLINA ROZWORU PRZEŁYKOWEGO
-PRZEŁYKOWA- część żołądka przechodzi przez rozwór przeponowy do klatki piersiowej ale wpust pozostaje poniżej przepony w prawidłowym położeniu
-wślizgowa (przełykowo- żołądkowa) część żołądka wraz z wpustem znajduje się w klatce piersiowej
WYMIOTY
Wywołane na drodze;
-ośrodkowej (ośrodek wymiotny, nerw błędny)
-odruchowej
* Na drodze ośrodkowej- pobudzenie ośrodka wymiotnego w stanach zapalnych różnych narządów, zwiększone ciśnienie śródczaszkowe wskutek chemicznego podrażnienia np. w ciąży lub mocznicy
*wymioty w podrażnieniu błędnika
*na drodze odruchowej- wskutek drażnienia błony śluzowej gardła i żołądka oraz otrzewnej
*nawet łagodne podrażnienie mechaniczne gardła lub jego cieśni wywołuje…
PRZEWLEKŁE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA:
-powierzchowne (zmiany nabłonka pokrywającego pogłębienie dołków i gęste nacieki błony śluzowej złożone z limfocytów i plazmocytów)
-zanikowe (zanik gruczołów wydzielniczych, rozrost tkanki śródmiąższowej, nacieki drobnokomórkowe z komórek plazmatycznych)
CHOROBA WRZODOWA ŻOŁĄDKA I DWUNASTNICY
-owrzodzenie jest uszkodzeniem błony śluzowej przewodu pokarmowego dotyczącym całej grubości błony śluzowej, podśluzowej, sięgającym do błony mięśniowej
-większość owrzodzeń ma charakter pojedynczy
-Nadżerka- ubytek tylko powierzchownej warstwy błony śluzowej nie sięgającymi warstwy mięśniowej
-często mają charakter mnogi
Uszkodzenie bariery śluzówkowa tej prowadzi do powstania owrzodzeń w żołądku
ZABURZENIA WODNO-ELEKTROLITOWE
-najczęstszym objawem wynikającym z zaburzeń wchłaniania wody i elektrolitów są biegunki
-woda jest wydalana z kałem w nadmiernej ilości
ŻÓŁTACZKI
-przed wątrobowe- powstają przy nadmiernym wytwarzaniu bilirubiny
-wątrobowe-w chorobach prowadzących do uszkodzenia miąższu wątroby (stany zapalne, marskość, guzy, zatrucia)
-poza wątrobowe- przy ucisku zewnętrznych dróg wątrobowych z zewnątrz (nowotwory, zrosty) lub w kamicy żółciowej
CHOLESTAZA
-uszkodzenie procesu wydzielania żółci prowadzące do nadmiernego gromadzenia składników żółci-bilirubiny i kwasów żółciowych hepatocytach i we krwi
-wewnątrzwątrobowa- zaburzenia formowania i wydzielania żółci albo przeszkody w drogach żółciowych wewnątrzwątrobowych
-zewnątrzwątrobowa- występuje najczęściej w wyniku utrudnienia odpływu żółci w drogach żółciowych zewnątrzwątrobowych
UKŁAD MOCZOWY
-1500ml na dobę
-1.015- 1,025- ciężar właściwy moczu
-dializa- jest po to aby przygotować człowieka so przeszczepu
-bakteriuria pow 100 000
Wzrost kreatyniny świadczy o bakteriach w moczu ( to może zabić płód i uszkodzić nerki matki)
-badanie moczu powinno się robić 1na miesiąc (u kobiet w ciąży)
KAMICA ŻÓŁCIOWA
-odkładanie się złogów, jądrem będą złuszczone nabłonki, do której przylegają się pozostałe cząsteczki
-polega na występowaniu zaburzeń w skł. Żółci prowadzonych do wytrącenia niektórych składników i powstałych złogów
STANY ZAPALNE ŻÓŁCIOWE
-zakażenia bakteryjne
-zakażenia pasożytnicze
-zatrucia lekami i substancjami toksycznymi
-wirusy
MARSKOŚĆ WĄTROBY
-wątroba jest tak zniszczona że w miejscu uszkodzenia powstaje tkanka łączna (blizny) jest to proces nieodwracalny
-powstaje w skutek uszkodzenia miąższu wątroby polega na zwyrodnieniu lub martwicy hepatocytów w połączeniu z roztworem tkanki łącznej
-utrudniony przepływ krwi powoduje nadciśnienie w składzie żyły wrotnej
-utrudnienie w odpływie żółci
-utrudnienie kontaktu hepatocytów z krwią żyły wrotnej co prowadzi do niewydolności wątroby
PRZYCZYNY
-martwica w wyniku prawo komorowej niewydolności krążenia
WODOBRZUSZE I OBRZĘKI
-występowanie płynu w jamie otrzewnej w brzuchu
-spowodowane niskim białkiem we krwi co powoduje gromadzenie się wody w brzuchu
-wysokie ciśnienie w układzie krążenia wrotnego
-zwiększenie przepuszczalności naczyń włosowatych wskutek niedoboru tlenu i działania substancji toksycznych
Trzustka trawi białka
Jeżeli w trzustce jest nowotwór to trzustka wydziela dużo trypsyny, może to doprowadzić do samostrawienia
ZABURZENIA ENDOKRYNOLOGICZNE
-upośledzenie degradacji hormonów płciowych w wątrobie dochodzi do zwiększenia stężenia estrogenów oraz prolaktyny we krwi
OSTRE ZAPALENIE TRZUSTKI
-stany zapalne dróg żółciowych
-choroba alkoholowa
-urazy jamy brzusznej
-zaburzenia mikrokrążenia trzustkowego
CUKRZYCA
-typu I- zależna od insuliny (w wieku młodzieńczym)
-typu II- nieinsulinozależna (w wieku dojrzałym)- 90% wszystkich chorych
-czynniki środowiskowe- dieta
-„błędne koło”
Zwiększone stężenie glukozy- zwiększone zapotrzebowanie na insulinę, zwiększone stężenie insuliny, zmniejszenie liczby receptorów insulinowych- obniżenie utylizacji glukozy- dalsze zwiększenie stężenia glukozy - dalsze zwiększenie, zapotrzebowanie na insulinę itp.
OTYŁOŚĆ
->w podwzgórzu
-ośrodek sytości
-ośrodek pobudzający
Endogenna
-uszkodzenie ośrodka w podwzgórzu (z przyczyn psychicznych, środowiskowych, socjalnych)
-wynikająca z braku ruchu
-przyjmowanie leków (fenotiazyna, doustne leki hipoglikemiczne)
CHOROBY NACZYŃ
-Tętnice
-żyły
-naczynia chłonne
TĘTNICE
-miażdzyca
-choroba błony wewnętrznej tętnic dużego krążenia (w krążeniu małym albo nie ma jej wcale, albo jest minimalna)
Miażdżyca
1.gromadzenie się w błonie wewnętrznej lipoproteidów LDL. Cholesterol jest fagocytowany i odkłada się pozakomórkowo (blaszka miażdżycowa)
2.
Przeciwdziałania miażdżycy
1.unikanie poznanych czynników
2. spożywanie nienasyconych kwasów tłuszczowych, dużej ilości warzyw
TĘTNIAK
-ograniczone workowate uwypuklenie ściany tętnicy lub
-odcinkowe, wrzecionowate rozszerzenie całej tętnicy
Krwiak śródścienny aorty (tętniak rozwarstwiający)
-krew w błonie środkowej aorty i rozwarstwienie jej
-nie jest następstwem miażdżycy
ŻYLAKI
-Varices- zmiana mnoga
-może powstać zakrzep
-patogeneza wieloczynnikowa
-żylaki odbytu- hemoroidy
Zakrzepica i zapalenie żył
-zwolnienie prądu krwi + nad płytkowość
- w żyłach powierzchownych bywa następstwem długotrwałego podawania leków lub kilkudniowych wlewów kroplowych
Zapalenie naczyń chłonnych
-obrzmienie śródbłonka, naciek zapalny w ścianie
-światło naczyń zarasta- białe powróżki (gruźlica)
Zaburzenia krążenia krwi i chłonki
Wady zastawek serca
-(oidium cordis)- trwałe zniekształcenie zastawek serca, powodujące ich niedomykalność, zwężenie odpowiedniego ujścia, albo łącznie i 1 i 2
ZAKRZEPICA
-skrzep- twór pośmiertny (ciemnoczerwony, żółty sprężysty, usuwa się luźno)
-zakrzep- powstały za życia (szarawo-różowy, ciemnowiśniowy, martwy, kruchy, ściśle przylega do ściany naczynia)
1.Zaburzenia przepływu krwi
2.Zmiany w warstwie powierzchownej ścian naczyń serca
3.Nieprawidłowości składu krwi
Losy zakrzepu
-zwiększa się przez przewarstwienie lub wydłużanie
-zmniejszać wskutek utraty wody
-
Następstwa zakrzepicy
-niedokrwienie (zamknięcie lub zwężenie światła tętnicy)
-przekrwienie bierne (utrudnienie odpływu krwi żylnej)
-zatory skrzeplinowe (po oderwaniu się skrzepliny)
Krwotok
-Haemorrhagia- wypływanie krwi z układu krążenia wskutek przerwania ciągłości ściany naczyń lub serca
-zmniejszenie się szczelności naczyń bez widocznego uszkodzenia (naczynia włosowate)
SKAZA KRWOTOCZNA- stan niezdolności do samoistnego zatrzymania krwawienia lub skłonność do samoistnego krwawienia
-płytkowe
-osoczowe (DIC)- liczne zakrzepy w drobnych naczyniach wielu narządów zbudowane z płytek i włókniaka
-naczyniowe
...
Andrzej1991p