TRYBY.doc

TRYBY

Tryb oznajmujący

Użycie trybu oznajmującego

Oznacza proces, (dzianie się), który zachodzi w czasie rzeczywistym.

Obejmuje wszystkie czasy: teraźniejszy, przyszły, przeszły:

Я пишу - piszę
Я буду писать- będę pisać
Я писал - pisałem.

Tryb przypuszczający

Użycie trybu przypuszczającego w języku rosyjskim

W języku rosyjskim tryb ten wyraża się jako prośba, życzenie, które zależne jest od czegoś lub kogoś.

Tworzenie trybu przypuszczającego

Tworzy się przy pomocy czasu przeszłego i partykuły бы:

я сделал(czasownik a czasie przeszłym) бы (partykuła)

Przykłady użycia trybu przypuszczającego w języku rosyjskim

Без твоей помощи я бы не сделала этого. Bez twojej pomocy nie zrobiłabym tego.

Бы (partykuła)

сделала (forma czasu przeszłego)

Яе хотела бы пойти в кино, но мне не с кем было пойти. Poszłabym do kina, ale nie miałam, z kim.

Jak widać partykuła бы w zależności od zdania może znajdować się przed czasownikiem lub też zaraz po nim.

Tryb rozkazujący

Użycie trybu rozkazującego

Wyraża prośbę, nakaz, wezwanie, żądanie itp. Tworzy się tryb rozkazujący od tematu czasowników czasu teraźniejszego lub przyszłego prostego od drugiej osoby liczby pojedynczej.

Tryb rozkazujący tworzenie

Tryb rozkazujący czasowników zakończonych na samogłoskę, dodajemy wówczas końcówkę ай – dla drugiej osoby liczby pojedynczej/ айте-dla drugiej osoby liczby mnogiej:

Позволять-2 osoba liczby pojedynczej –Позволяещь( odcinamy końcówkę drugiej osoby liczby pojedynczej)- powstaje temat Позволя do którego dodajemy końcówkę trybu rozkazującego ай/ айте – Позволяй/  Позволяйте (jeśli temat czasownika kończy się na я wówczas to я zostaje)

Прощать - 2 osoba liczby pojedynczej- Прощаешь( odcinamy końcówkę drugiej osoby liczby pojedynczej)- powstaje temat Проща do którego dodajemy końcówkę trybu rozkazującego ай – Прощай/ Прощайте

Zasada ta jest taka sama dla reszty czasowników zakończonych na a:

Отвечать – Отвечай/ Отвечайте odpowiadać

Рассказывать- Рассказывай/ Рассказывайте opowiadać

Убирать –Убирай/ Убирайте sprzątać

Делать-Делай/ Делайте robić

Tryb rozkazujący czasowników zakończonych na spółgłoskę, dodajemy wówczas końcówkę и dla liczby pojedynczej/ите dla liczby mnogiej lub przy pomocy tak zwanej zerowej końcówki(нулевой флексии).

Вести - 2 osoba liczby pojedynczej- ведёшь( odcinamy końcówkę drugiej osoby liczby pojedynczej) - powstaje temat вед do którego dodajemy końcówkę trybu rozkazującego:

веди/ ведите

Идти –иди /идите iść

Молчать- молчи /молчите milczeć

Пойти-пойди /пойдите pójść

Толкнуть –Толкни/ Толкните pchnąć, popchnąć

Хранить-Храни/Храните chować, przechowywać

Курить –Кури /Курите palić

Jeśli czasownik w liczbie pojedynczej w czasie teraźniejszym lub przyszłym prostym zakończony jest na spółgłoskę lub na ч /ж (шипяшие) a jego końcówki koniugacji kończą się na у/ю to w trybie rozkazującym dodajemy miękki znak -ь:

Встать - 2 osoba liczby pojedynczej-Встанешь( odcinamy końcówkę drugiej osoby liczby pojedynczej)- powstaje temat Встан,dodajemy miękki znak ь – Встань/ Встаньте

Резать -2 osoba liczby pojedynczej-Режешь( odcinamy końcówkę drugiej osoby liczby pojedynczej)- powstaje temat Реж,dodajemy
miękki znak ь – Режь /Режьте

Намазать –Намажь/ Намажьте posmarować

Бросить –Брось/ Бросьте rzucić

Приготовить –Приготовь/Приготовьте ptzygotować

Быть –будь /будьте być

Osobną grupę stanowią czasowniki:

пить – pić –пей /пейте

лить- lać –лей/ лейте

шить- szyć- шей/ шейте

бить- bić-бей/ бейте

вить- wić(np. wić gniazdo)- вей/ вейте

W trybie rozkazującym można także użyć słowa :

давай dla liczby pojedynczej oraz давайте dla liczby mnogiej.Słowo to ma także znaczenie prośby, przykazania.

Używa się go w połączeniu z bezokolicznikiem: давай играть в теннис – zagrajmy w tenisa/давай дружить- przyjaźnijmy się, lub z czasownikiem w czasie teraźniejszym :давай пойдем в школу – pójdźmy do szkoły/давай поедем на прогулку – pojedźmy na spacer
Пусть – ma to samo znaczenie co давай tłumaczy się go jako niech: пусть Аня решит вопрос – niech Ania rozwiąże problem.