Kształtowanie się architektury gotyckiej na kontynencie Europejskim i Wyspach Brytyjskich(1).doc

Kształtowanie się architektury gotyckiej na kontynencie Europejskim i Wyspach Brytyjskich

                                                                                                                              _________________

SPIS TREŚCI:

WSTĘP

·         NAZWA

·         CECHY CHARAKTERYSTYCZNE

·         SŁOWNICZEK

GOTYK WE FRANCJI

·         DATOWANIE

·         CECHY CHARAKTERYSTYCZNE GOTYKU WCZESNEGO WE FRANCJI

·         CECHY CHARAKTERYSTYCZNE GOTYKU DOJŻAŁEGO WE FRANCJI

·         CECHY CHARAKTERYSTYCZNE STYLU RAYONNANT

·         CECHY CHARAKTERYSTYCZNE STYLU FLAMBOYANT

GOTYK W NIEMCZECH

·         DATOWANIE

·         CECHY CHARAKTERYSTYCZNE GOTYKU WCZESNEGO W NIEMCZECH

·         CECHY CHARAKTERYSTYCZNE GOTYKU DOJŻAŁEGO W NIEMCZECH

·         ARCHITEKTURA CEGLANA

·         CECHY CHARAKTERYSTYCZNE GOTYKU PÓŹNEGO W NIEMCZECH

GOTYK W ANGLI

·         DATOWANIE

·         CECHY CHARAKTERYSTYCZNE STYLU EARLY ENGLISH

·         CECHY CHARAKTERYSTYCZNE STYLU DEKOROWANEGO

·         CECHY CHARAKTERYSTYCZNE STYLU PERPENDYKULARNEGO

·         CECHY CHARAKTERYSTYCZNE STYLU TUDORÓW

GOTYK WE WŁOSZECH

PORÓWANIE

BIBLIOGRAFIA

SPIS ILUSTRACJI I ZDJĘĆ

WSTĘP

·        NAZWA

GOTYK -  Nazwa "gotyk", "gotycki" została użyta po raz pierwszy w połowie XV wieku przez L.B. Albertiego. Było to pejoratywne określenie opisujące wytwory kultury uważanej za prymitywną i barbarzyńską. Negatywną ocenę stylu gotyckiego potwierdził Giorgio Vasari w XVI w. Dla ludności italskiej gotyckie formy architektoniczne były równie obce i niezrozumiałe. Zatem architektura i styl gotycki nie mają żadnego historycznego związku z plemieniem Gotów, których hordy napadały cesarstwo rzymskie w V w. lecz w okresie kształtowania się stylu gotyckiego już dawno nie istniało

  Ilustr.1

·         CECHY CHARAKTERYSTYCZNE

Objaśnienia:
  1. Tarcze sklepienia (pachy).
  2. Gotyckie sklepienie krzyżowe.
  3. Okna w murze nawy głównej.
  4. Grupa służek.
  5. Triforium.
  6. Ostrołukowe okna z masswerkami.
  7. Filary arkad.
  8. Nawa srodkowa.
  9. Nawa boczna.
10. Przypora.
11. Rzygacz.
12. Dach nawy bocznej.
13. Łuk oporowy.
14. Sterczyna (pinakiel).

                                                                                                                                            Ilustr.2

Głowną cechą charakterystyczną architektury gotyckiej była jej konstrukcja, której widoczne we wnętrzu oraz na zewnątrz budynków elementy tworzyły charakterystyczny wyraz architektoniczny. Wielkim przełomem w stosunku do architektury romańskiej było zastosowanie łuku ostrego jak również sklepienia krzyżowo- żebrowego, a przede wszystkim systemu konstrukcji opartego na łukach przyporowych i filarach, odciążających ściany budowli. Dzięki takim rozwiązaniom po raz pierwszy ściany budynków nie pełniły funkcji konstrukcyjnych, co pozwalało na dowolne ich kształtowanie i pozwoliło z czasem wypracować wspaniałe witraże jak również inne formy ażurowe, tak charakterystyczne dla architektury gotyckiej.

                                                                                                                              Ilustr.3

·         SŁOWNICZEK

blenda - płytka wnęka w ścianie, o wykroju arkady lub okna, stosowana przede wszystkim w celach estetycznych

blanki - element architektoniczny w postaci zwieńczenia murów obronnych i baszt tzw. zębami, pomiędzy którymi znajduje się wolna przestrzeń

hurdycja - drewniany ganek w górnej części murów obronnych, wystawał przed lico zewnętrzne muru, dawał osłonę obrońcom

czołganki (żabki) - detal ozdobny w kształcie pączków lub zwiniętych listków osadzonych na łodyżce i odchylających się na zewnątrz

Ilustr.4

sterczyny (pinakle) - pionowy element dekoracyjny w postaci smukłej czworobocznej wieżyczki, zakończonej od góry ostrosłupem

wimperga - dekoracyjne, ażurowe wykończenie w kształcie trójkąta, wieńczące szczyt portalu albo okna

rozeta- okrągłe okno wypełnione witrażem i ornamentem maswerkowym umieszczone nad głównym portalem kościoła

maswerk- geometryczny wzór architektoniczny odkuty z kamienia lub zrobiony z cegieł, używany do wypełnienia górnej części gotyckiego okna, przeźrocza, rozety, itp.

                                                                                                                                            Ilustr.5

rzygacz (gargulec, garłacz, pluwacz) - ozdobne, wystające poza lico muru, zakończenie rynny dachowej, z którego woda deszczowa ma swobodny odpływ.

maszkaron, maskaron (z wł. mascherone, w fr. mascaron) – rzeźbiarski detal architektoniczny w formie ludzkiej, zwierzęcej lub fantazyjnej głowy. Często o groteskowych rysach, fantazyjnej fryzurze

GOTYK WE FRANCJI

·         DATOWANIE

Korzeni gotyku należy dopatrywać się w doskonaleniu szkoły burgundzkiej i dokonaniach budowniczych opactw cysterskich. Dojrzewająca już od połowy XII wieku forma bazyliki największą doskonałość zyskała w rejonie Normandii oraz w okolicach Paryża (rejon Ile-de-France), gdzie mogła się rozwijać pod patronatem zyskującej na znaczeniu monarchii. Stąd upowszechniła się na inne kraje łacińskiej Europy.

Zapowiedzi nowej epoki widoczne były w romańskim kościele Cluny III w lekkim załamaniu łuków sklepienia kolebkowego, w ostrych łukach międzynawowych arkad, w zastosowaniu łuków przenoszących ponad dachami naw bocznych części ciężaru sklepienia na skarpy i odciążeniu niektórych ścian. Na proporcjach kościoła wzorowano gotycką katedrę w Reims.

W okresie przejściowym, w połowie XII wieku, zbudowano kilka kościołów romańskich o smukłych proporcjach i mocno podwyższonych sklepieniach. Do tych budowli zaliczane są katedra w Anders i kościoły opactwa w Caen (Saint-Ĕtienne i Sainte-Trinité).

Za najstarszą gotycką budowlę uważa się kościół w St-Denis pod Paryżem, w którym po raz pierwszy zastosowano system przyporowy jeszcze nieco toporny, ale już konstrukcyjnie poprawny.

·         CECHY CHARAKTERYSTYCZNE GOTYKU WCZESNEGO WE FRANCJI

Typowym przykładem  francuskiej bazylik wczesnogotyckiej jest katedra Notre- Dame w Paryżu. Budowla katedry została rozpoczęta w roku 1163 na zlecenie biskupa Maurice de Sully, a ukończona w roku 1240.

Katedra Notre Dame to pięcionawowa bazylika emporowa z kaplicami bocznymi i transeptem nie występującym poza korpus nawy. Nawy boczne są kontynuowane jako obejście chórowe z wieńcem kaplic na rzucie półkolistym. [1]

Fasada zachodnia zwieńczona została dwoma wieżami bez chełmów. Posiada  wielką rozetę usytuowaną na osi elewacji. Poniżej rozety znajduje się galeria królów, zaś nad rozetą galeria z maswerkami. Do bazyliki prowadzą trzy wyeksponowane portale. Zachowana jest tu równowaga podziałów pionowych i poziomych.

W nawie głównej występują sklepienia sześciodzielne, których służki rozpoczynają się ponad głowicami okrągłych filarów.                                                        Fot.1

Na skrzyżowaniu nawy głównej z

transeptem znajduje się niewielka wieżyczka, tzw. Sygnaturka.

Lancetowe okna nie posiadają jeszcze maswerków.

Katedra Notce Dame w Paryżu to . jedna z największych świątyń we Francji - długość 130 m, wysokość 69 m, sklepienia na wysokości 32 m. Posiada bogatą dekorację rzeźbiarską, w dużym stopniu zniszczoną podczas rewolucji 1789 i zrekonstruowaną w XIX w. Spośród innych katedr wyróżnia się doskonałością proporcji i jednolitą koncepcją przestrzenną.

...