RECEPTURA ĆWICZENIE 1
Recepta to pisemne zlecenie lekarza skierowane do farmaceuty odnośnie sporządzania i wydania leku recepturowego lub wydania leku gotowego, bądź innych środków i materiałów medycznych.
Urzędowy Spis Leków (USL) jest to wykaz środków leczniczych, artykułów sanitarnych i gumowych zarejestrowanych przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej przeznaczonych do stosowania leczniczego w Polsce. USL podlega okresowym aktualizacjom.
Środki lecznicze, które uznane są w danym państwie za niezbędne dla potrzeb lecznictwa, ujęte są w kodeksy leków, zwane farmakopeami. Obecnie w Polsce obowiązuje Farmakopea Polska VI.
Recepta to :
1/ sposób komunikowania się lekarza z farmaceutą
2/ dokument księgowy niezbedny w rozliczeniach finansowych między apteką a Narodowym
Funduszem Zdrowia. Co najmniej raz w roku Ministerstwo Zdrowia publikuje wykaz leków
objętych refundacją, które są w czterech grupach:
a) leki podstawowe-wydawane choremu za odpłatnością ryczałtową;
b) leki uzupełniające-30% odpłatność;
c) leki uzupełniające -50% odpłatność;
d) leki i preparaty wydawane w chorobach przewlekłych.
Receptura to dziedzina nauki opisująca sposób przyrządzania (receptura farmaceutyczna) i poprawnego zapisywania leków ( receptura lekarska).
Recepta to dokument prawny / zasady wystawiania recept regulują rozporządzenia Ministra
Zdrowia i Opieki Społecznej/
Obecnie obowiązuje:
1/standartowy formularz recepty-koloru białego-o rozmiarach zawierających się w przedziale
203-211mmm wysokości i 98-103mm szerokości
2/formularze recepty na środki odurzające-koloru różowego-jest drukiem ścisłego
zarachowania.Posiada swój własny numer nadany przez NFZ i jest wystawiany z kopią
/oryginał trafia do apteki kopia do dokumentacji medycznej u wystawiającego receptę/
3/recepty na kuponie dołączonym do druku potwierdzającego uprawnienia do świadczeń opieki
zdrowotnej, jeżeli umieszczony na nim jest numer umożliwiający identyfikację pacjenta.
4/recepta na leki i wyroby medyczne nie podlegające refundacji / wymiary nie mniejsze niż
95mm szerokości i 140 mm długości oraz napis Rp./
Recepta sklada się z:
Inscriptio ; Nomen aegroti; Praepositio(Invocatio); Praescriptio (Ordinatio); Suscriptio; Signatura
Nomen medici.
Termin realizacji recepty:
# antybiotyki należy zrealizować do 7 dni
# leki narkotyczne do 14 dni
# pozostałe leki podlegające refundacji do 30 dni od daty wystawienia recepty.
# leki pełnopłatne można zrealizować do 3 miesięcy ( nie dotyczy to leków narkotycznych oraz
antybiotyków)
#wszystkie leki zapisane w oddziale pomocy doraźnej realizowane są do 7 dni
# recepta na leki lub wyroby medyczne sprowadzone z zagranicy dla użytkowników
indywidualnych na zasadach określonych odrębnymi przepisami, należy zrealizować do 60 dni od
daty wystawienia recepty
# termin realizacji recepty na preparaty immunologiczne, wytwarzane dla indywidualnego pacjenta,
nie może przekroczyć 60 dni od daty jej wystawienia.
Przepisując lek gotowy na recepcie należy podać:
· nazwę handlową lub nazwę międzynarodową w pełnym brzmieniu
· dawkę leku, jeżeli lek zarejestrowany jest w więcej niż jednej dawce lub stężenie, jeżeli zarejestrowany jest w więcej niż jednym stężeniu
· postać leku w jakiej ma być wydany
· ilość leku przez zapisanie cyfrą arabską liczby opakowań „op.” lub „lag.” albo przez podanie liczby jednostek dawkowania. Dentur tales doses No..
· adnotację NZ, tj. nie zmieniać-jeżeli chory ma być leczony specyfikiem określonego producenta
· na jednej recepcie można zapisać 5 leków gotowych lub wyrobów medycznych / nie dotyczy to leków psychotropowych i odurzających/. Na jednej recepcie nie można przepisywać leków refundowanych w chorobach przewlekłych razem z innymi lekami
· u pacjentów przewlekle chorych można zapisać ilość leku odpowiadającą 3-miesięcznej kuracji, jednak wówczas bezwzględnie wymagane jest podanie dawkowania uzasadniającego czas trwania kuracji
· dopuszcza się możliwość poprawek na recepcie ale tylko przez lekarza wystawiającego receptę i wymaga się wówczas dodatkowego odciśnięcia pieczęci lekarskiej i złożenie podpisu.
Zapisywanie leków recepturowych
# na jednej recepcie zapisuje się jeden lek recepturowy w ilości:
--proszków dzielonych- do 20 sztuk
--pigułek--do 30 sztuk
--proszków niedzielonych – do 80g
--czopków, globulek, pręcików – do 12 sztuk
--substancji stosowanej do oznaczania krzywej cukrowej – do 100g
--kropli do oczu i uszu oraz maści ocznych sporządzonych w warunkach aseptycznych- do 10g
--płynnych keków do stosowania zewnętrznego- do 500g /jeżeli zawierają spirytus, ilość spirytusu 95% nie może przekraczać 100g/
-- roztworów, mikstur, zawiesin, emulsji-do 250g
--maści, kremów, mazideł, papek-do 200g
--mieszanek ziołowych -do 100g
--klein -do 500g.
W uzasadnionych stanem klinicznym pacjenta przypadkach lekarz może przepisać podwójną ilość leku recepturowego / pod warunkiem, że zostanie zachowana trwałość leku w okresie jego stosowania/
Jeżeli lek recepturowy jest pilnie potrzebny choremu umieszczamy adnotację: Cito-szybko; Citissime-niezwłocznie; Statim-natychmiast. Apteka wciągu 4 godzin wyda specyfik /powyższa zasada obowiązuje tylko w dniu wystawienia recepty/
Dopuszcza się adnotacje w prawym górnym rogu: Pro autore-dla wystawiającego receptę;bądź
Pro familia-dla rodziny lekarza.
Kody uprawnień dodatkowych pacjenta:
===IB- Inwalidzi Wojenni
===IW- Inwalidzi Wojskowi i Wojenni
===ZK- Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi
===WP- wszyscy wojskowi i ich rodziny
===PO- osoby wykonujące powszechny obowiązek obrony
===CN- pacjentka niubezpieczona, której wypisywane są leki refundowane w związku z ciążą,
porodem lub połogiem
===DN- dzieci do 18 roku życia, których rodzice są nieubezpieczeni
===IN-osoba nie będąca ubezpieczonym, mająca yprawnienia do bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów innych ustaw.
Identyfikatory Oddziałów Wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia
Wykaz chorób przewlekłych uprawniających do niższej odpłatności za leki
Wykaz najczęściej używanych w recepturze skrótów nazw łacińskich
a = a = po (np. po 25 ml)
acidum = acid. = kwas
ana partes aequales = aa = w równych częściach
ad = ad = do
ad capsulas amylaceas = ad caps.amyl = do opłatków
ad manus medici = ad m.med. = do rąk lekarza
ad alam = ad alam = do pudełka
ad scatulam = ad scat. = do słoika
ad usum externum = ad us. exter. = do użytku zewnętrznego
ad usum internum = ad us. inter. = do użytku wewnętrznego
ad vitrum (guttatum) = ad vitr.(gtt.) = do butelki (z kroplomierzem)
aeqalis = aeq. = równy (a,e)
albus = alb. = biały (a,e)
ampulla, ampullae = amp. =ampułka, ampułki
aqua = aq. = woda
aqua destillata = aq.dest. = woda destylowana
aqua bidestillata = aq. bidest. = woda dwukrotnie destylowana
aqua pro injectione = aq.pro.inj.= woda do wstrzyknięć
butyrum = but. = masło
cum = c. = z
capsula = caps. =kapsułka
citissime = citism. citis. = niezwłocznie
compositus = comp. = złożony
corrigens = corrig. = środek poprawiający smak
cortex = cort. = kora
crystallisatus = cryst. = krystaliczny
da, dentur = d. = daj
dentur tales doses = D.t.d. = daj takich dawek
da signa = D.S. = daj, oznacz
decoctu = dec. = odwar
divide in partes aequales = div.in part.aeq. = podziel na równe części
dosis, doses = Dos. =dawka, dawki
dragetta, dragettae =drag.=drażetka/i
efervescens = eff.= musujący
emplastrum = emp. = plaster
ex tempore = ex temp. = bezpośrednio przed użyciem
extractum = extr. = wyciąg
fiat =f.= niech powstanie, wykonaj
fluidum =fluid.= płynny
folium =fol. = liść
fructus = fruc. = owoc
globulus vaginalae = glob.vag. = gałka, globulka dopochwowa
granulata = gran. = granulat
gutta, guttae = gtt., gutt. = kropla, krople
herba = herb. = ziele
in = in = w
infusum = inf. = napar
iniectio transmuscularis = ini. Intramusc.(i.m.) = wstrzyknięcie domięśniowe
iniectio intravenosa = ini. intraven. (i.v.) = wstrzyknięcie dożylne
iniectio subcutanea = ini. subc. (s.c.) = wstrzyknięcie podskórne
in scatula = in scat. = w pudełku
intractum = intr. = alkoholatura
linimentum = lin. = mazidło
liquor, liquidis =liq. = płyn , płynny
maceratio = mac. = macerat
misce, fiat pulvis = m.f.pulv. = zmieszaj , zrób proszek
misce fiat solutio =m.f.sol. = zmieszaj, zrób roztwór
mixtura =mixt. =mieszanka
numerus =No, Nr. = liczba, ilość
oleum = ol. = olej , olejek
partes aequales =p. Aeq. = równe części
pasta = past. =pasta
per os = p.o. = doustnie
per rectum = p.r. = doodbytniczo
pilula = pil. = pigułka
praecipitatus = praec. =strącony
purum = pur. = czysty
pulvis = pulv. = proszek
quantum satis =q.s. = ile potrzeba
radix = rad. = korzeń
recipe =Rp. = weź
rhizoma = rhiz. = kłącze
semen = sem. = nasienie
signa = S. = oznacz
simplex = simpl. =prosty (zwykły)
sirupus = sir. =syrop
solutio = sol. = roztwór
species = spec. = ziółka
spiritus – spir. =spirytus
statim = statim = natychmiast
succus = succ.= sok
suppositorium = supp. =czopek
suspensio, -nes = susp. = zawiesina
tabuletta = tabl. tab. = tabletka
tinctura = tinct. = nalewka
unguentum = ung. = maść
viola = viol. = fiolka
vitrum nigrum = vitr. nig. =butelka ciemna
Farmakopea dla substancji leczniczych stosowanych wewnętrznie określa dawki zwykle stosowane i dawki maksymalne, rozróżniając jednocześnie dawki jednorazowe oraz dobowe. Dawki podane są w gramach.
Dla substancji leczniczych stosowanych zewnętrznie, zamiast dawek, farmakopea określa zwykle stosowane stężenia procentowe.
Dawki zwykle stosowane są to dawki wywołujące u chorego pożądany efekt terapeutyczny, diagnostyczny bądź zapobiegawczy i obliczane są one dla dorosłego mężczyzny w wieku 20-40lat o masie ciała 70kg.
Wyróżnia się:
dawkę zwykle stosowaną=dosis therapeutica
dawkę minimalną=dosis minima
dawką maksymalną=dosis maxima
dawkę jednorazową= dosis pro dosi
dawkę dobową=dosis pro die
dawkę śmiertelną= dosis letalis
ZASADY ZAPISYWANIA PROSZKÓW / Rp. pulveris bądź Rp in pulvere/
proszek= pulvis
proszki=pulveres
Proszki są stałą postacią leku, w której możemy podawać substancje chemiczne oraz surowce roślinne w postaci rozdrobnionej o cząsteczkach nie większych niż 0,5mm.
Ze wzgledu na ilość substancji leczniczych zawartych w proszku rozróżniamy:
...
sylvia112