Urządzenia ochronne w urządzeniach rolniczych Zabezpieczenia wałów przekazania mocy.pdf

Urządzenia ochronne w maszynach rolniczych –

Wały przeniesienia mocy z ciągników rolniczych

i mechanizmy napędów

Dokument ten został przetłumaczony i zaadoptowany za zgodą Occupational Safety and Health (OSH),

z oryginału opublikowanego przez ww. instytucję i dostępnego na stronie internetowej

http://www.osh.dol.govt.nz/order/catalogue/pdf/farmmachinery.pdf

Tłumaczenia dokonano uwzględniając uwarunkowania krajowe, należy się jednak upewnić, czy odpowiednie

polskie prawodawstwo, normy i wymagania zostały w pełni uwzględnione.

Przytaczanie informacji zawartych w dokumencie jest dozwolone pod warunkiem powołania się na tłumaczenie

i oryginał.

Autorzy zarówno oryginalnego dokumentu, jak i tłumaczenia, nie ponoszą odpowiedzialności za wykorzystanie

informacji w nim zawartych.

Wstęp

Mechanizacja wiąże się z dużymi udoskonaleniami w rolnictwie, postępującymi na

przestrzeni wielu lat. Jednakże użytkowanie ciągników rolniczych i innych maszyn, które

przyczyniają się do wzrostu wydajności pracy w gospodarstwach rolnych, niesie również

ze sobą szereg zagrożeń. Każdego roku zdarzają się wypadki związane z uszkodzeniami

ciała i śmiercią ludzi pracujących przy maszynach rolniczych lub w ich pobliżu. Ludzie,

czasami tylko stojący obok, mają zmiażdżone lub amputowane kończyny bądź są w inny

sposób okaleczani przez pozornie nieszkodliwe maszyny – zwykle niepotrzebnie –

wskutek kontaktu z ich ruchomymi częściami, do których dostęp powinien być

uniemożliwiony przez urządzenia ochronne. Najbardziej wstrząsające wypadki to te

z udziałem dzieci.

W niniejszym opracowaniu analizowane są dwa zespoły maszyn rolniczych, które

stwarzają zagrożenie: wały przeniesienia mocy z ciągników rolniczych, tj. wały odbioru

mocy (WOM), i wały przegubowo-teleskopowe przenoszące napęd między ciągnikiem

a maszyną rolniczą, oraz mechanizmy napędów. Przedstawiono zagrożenia związane ze

stosowaniem tego typu zespołów, prawdopodobne rodzaje urazów ciała i jedyne pewne

rozwiązanie – stosowanie skutecznych urządzeń ochronnych.

Przepisy prawne zobowiązują rolników i innych użytkowników maszyn rolniczych do

stosowania urządzeń ochronnych do wszelkich niebezpiecznych maszyn. Właściwe

urządzenia ochronne można zwykle skonstruować i zbudować we własnym zakresie lub

też tanio zakupić od producentów maszyn.

Każdy rolnik powinien regularnie sprawdzać wały przegubowo-teleskopowe ciągników

i inne potencjalnie niebezpieczne mechanizmy napędów pod względem bezpieczeństwa

osób obsługujących i innych osób, które mogą mieć z nimi styczność.

Każda część mechanizmu napędowego maszyny, jeśli stwarza zagrożenie dla osób ją

obsługujących lub pracujących w tym samym pomieszczeniu, powinna być zaopatrzona

w osłonę zapewniającą bezpieczeństwo tym osobom.

Wały przeniesienia mocy z ciągników rolniczych

Corocznie zdarzają się wypadki spowodowane przez niezabezpieczone końcówki wałów

odbioru mocy z ciągników rolniczych, sprzęgła i wały przegubowo-teleskopowe. Wypadki

takie dotyczą nie tylko osób obsługujących ciągniki. Mogą im ulegać również

pasażerowie, osoby stojące w pobliżu lub dzieci, ponosząc śmierć lub odnosząc ciężkie

urazy.

Najczęściej potencjalne ofiary wypadków wydają się nie zdawać sobie sprawy

z zagrożenia, zbliżając się do nieosłoniętych sprzęgieł czy wałów.

Każdy dostępny z zewnątrz, obracający się wał jest niebezpieczny, nawet jeśli porusza

się powoli i jest gładki. Dlatego musi być odpowiednio osłonięty.

Rolnicy, użytkownicy urządzeń napędzanych przez ciągniki i osoby związane z rolnictwem

muszą być świadomi, jakiego rodzaju wypadki miały miejsce i jak można takim

wypadkom zapobiec.

Zagrożenia związane z końcówkami wałków odbioru mocy i wałami

przegubowo-teleskopowymi

Nieosłonięte końcówki wałów odbioru mocy ciągników, sprzęgła i wały przegubowo-

teleskopowe, których przykłady przedstawiono na rysunkach 1 i 2, stwarzają potencjalne

niebezpieczeństwo polegające na tym, że ubranie, włosy, biżuteria, dłonie lub nawet całe

kończyny znajdującej się w pobliżu osoby mogą zostać pochwycone i owinięte wokół

obracającego się elementu.

Rys. 1. Nieosłonięta końcówka wału odbioru mocy z ciągnika

Rys. 2. Wał przegubowo-teleskopowy bez urządzeń ochronnych

Jeśli zostanie pochwycone ubranie i materiał się nie oderwie na skutek dalszego

obracania się wału, ofiara może zostać uwięziona pomiędzy elementami konstrukcji

maszyny i wałem lub przewrócona na ziemię, co często prowadzi do wypadków

śmiertelnych. Nawet w przypadku oderwania się pochwyconej części ubrania osoba taka

może odnieść ciężkie urazy.

Typowe historie wypadków

• Rolnik naprawiający pompę napędzaną za pomocą wału przegubowo-teleskopowego

poniósł śmierć, kiedy jego ubranie owinęło się dookoła wału.

• Starszy rolnik doznał złamania ramienia, gdy jego nieprzemakalny płaszcz został

uchwycony i owinął się wokół wału odbioru mocy z ciągnika. W konsekwencji ramię

trzeba było amputować.

• Rolnik w średnim wieku poniósł śmierć w wyniku owinięcia się jego

nieprzemakalnego płaszcza wokół wału przegubowo-teleskopowego napędzającego

kosiarkę.

• 15-letni chłopiec, który napełniał przyczepę-zbiornik ciekłym obornikiem, poniósł

śmierć, kiedy jego kurtka owinęła się wokół wału przegubowo-teleskopowego.

• 12-letni chłopiec jechał jako pasażer na ciągniku ciągnącym kopaczkę do

ziemniaków, kiedy długi płaszcz, który miał na sobie, owinął się wokół wału

przegubowo-teleskopowego. Chłopiec doznał licznych skaleczeń i złamania kości

ramieniowej.

• 2-letnia dziewczynka podeszła do betoniarki napędzanej ciągnikiem za pomocą wału

przegubowo-teleskopowego. Chociaż wał obracał się powoli, jej sweterek został

uchwycony, owinął się wokół wału i dziewczynka poniosła śmierć.

Osłony końcówek wałów przeniesienia mocy

Osłony końcówek wałów odbioru mocy z ciągników i wałów przegubowo-teleskopowych

muszą zapewniać swobodę ich ruchu, osłaniając jednocześnie niebezpieczne elementy.

Jeżeli konieczny jest swobodny dostęp do końcówki wału odbioru mocy i wału

przegubowo-teleskopowego w celu podłączania urządzeń roboczych, osłony można

mocować za pomocą zawiasów lub przetyczek. W innych przypadkach osłony powinny

być na stałe przymocowane śrubami do korpusu ciągnika i ciągniętego urządzenia.

Przykładowe rozwiązania zostały przedstawione na rysunkach 3, 4 i 5.

Kiedy ciągnik pracuje, a wałek odbioru mocy nie jest używany, to jego napęd powinien

być odłączony. Ponadto, nad końcówką wału powinna zostać zamocowana osłona

daszkowa (rys. 3), która ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa ludziom, a także

ochronę mechanizmów przed zabrudzeniem.

Rys. 3. Osłona daszkowa końcówki wałka odbioru mocy z ciągnika

Rys. 4. Osłona końcówki wału przegubowo-teleskopowego na ciągnionym urządzeniu

Rys. 5. Przykład szczegółowego rozwiązania osłony końcówki wałka odbioru mocy

z ciągnika (na podstawie BSS 1495)

Rys. 6. Osłona wału przegubowo-teleskopowego, w kształcie rury

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: