Pozaoperacyjne metody leczenia.pdf

Najpowszechniejsze pozaoperacyjne metody

leczenia nowotworów

Nowotwór moŜna leczyć. Co więcej, moŜna go wyleczyć. Diagnoza ścina z nóg, myśl o

śmierci pojawia się, bo musi się pojawić, ale niezaleŜnie od tego, czy szok minął, czy

jeszcze trwa, zaczyna się leczenie. Terapia nowotworowa to nie działania pozorowane

bezradnych lekarzy, którzy symulują jakąś z załoŜenia bezskuteczną aktywność, Ŝeby

choć trochę poprawić pacjentowi humor. Rak poddaje się leczeniu.

Chemioterapia

Na pewnym poziomie ogólności moŜemy stwierdzić, Ŝe ciało ludzkie składa się z komórek.

Komórki tworzą tkanki, tkanki tworzą narządy, narządy tworzą układy i to oczywiście jeszcze

nie koniec, ale tyle wystarczy. Znakomita większość komórek naszego organizmu wie, co ma

robić i gdzie to coś ma się odbywać. Współpracują z nami, pomagają funkcjonować, są po

naszej stronie. Nowotwór to takŜe komórki. Tyle, Ŝe z przeciwnej druŜyny. Komórki

nowotworowe dzielą się w sposób niekontrolowany i niepotrzebny. Są nam wrogie, atakują te

„dobre komórki”, poŜerają prawidłowo działające ograny, rozsiewają się nawet do daleko

połoŜonych miejsc i bardzo szybko eliminują zdrowe narządy i tkanki. To bardzo

uproszczony schemat, ale pozwala wyobrazić sobie wroga i docenić wysuwane przeciwko

niemu działa. Terapia nowotworów polega na jak najszybszym wyeliminowaniu jak

największej ilości wrogich komórek, zanim zdąŜą narobić nieodwracalnych szkód i rozsiać

się po organizmie.

Jak sama nazwa wskazuje, chemioterapia to leczenie środkami chemicznymi, w terapii

nowotworów są to leki cytostatyczne. Mają one silne działanie toksyczne i niszczą komórki

ciała. Dobra wiadomość – ofiarami padają komórki nowotworowe. Zła wiadomość – oprócz

nich uszkadzane zostają teŜ zdrowe, dobre komórki. To właśnie wyniszczenie komórek

powoduje wypadanie włosów (nie tylko na głowie – niektóre kobiety, które przeszły cykl

chemioterapii Ŝartują, Ŝe po tych wszystkich cierpieniach naleŜy im się przynajmniej

zatrzymanie na stałe efektu bezbolesnej i darmowej depilacji laserowej całego ciała),

zmniejszenie ilości wytwarzanych przez szpik kostny białych i czerwonych krwinek.

Typ i ilość leków cytostatycznych dobiera się indywidualnie dla kaŜdego pacjenta, zarówno

pod kątem ich działania przeciwnowotworowego, jak i ze względu na potencjalne skutki

uboczne. Choć nie zawsze sygnalizuje to samopoczucie pacjenta w czasie chemii, otrzymuje

on skomponowaną specjalnie dla niego mieszankę idealną. Zresztą o skuteczności chemii nie

świadczy obecność czy brak skutków ubocznych.

Zasadniczo chemioterapię moŜna przyjmować doŜylnie lub doustnie. Do niedawna

praktykowano tylko ten pierwszy sposób, wymagający regularnych wizyt w szpitalu, jednak z

badań wynika, Ŝe chemioterapia doustna nie róŜni się w działaniu od doŜylnej, a wręcz moŜe

ograniczać nasilenie skutków ubocznych. Poza tym ma tę wielką zaletę, Ŝe moŜna ją

przyjmować w domu, a zwolnienie pacjenta z konieczności kontaktów ze szpitalną atmosferą

jest waŜne dla jego kondycji psychicznej. Jednak właśnie to niepokoi lekarzy: gdy oddają

tabletkę w ręce pacjenta, tracą kontrolę nad przebiegiem terapii, nie mają wpływu na

dawkowanie i regularność stosowania. Mimo to wydaje się, Ŝe w miarę moŜliwości

chemioterapia zmierzać będzie ku „tabletyzacji”.

Cel chemioterapii jest zawsze ten sam, jednak ze względu na metodę osiągnięcia tego celu

wyróŜniamy m.in. chemioterapię radykalną, gdy chemia jest jedyną metodą leczenia danego

nowotworu, chemioterapię wstępną, która jeszcze przed planowaną operacją ma doprowadzić

do zmniejszenia się nowotworu, a takŜe chemioterapię uzupełniającą, czyli adiuwantową,

rozpoczynaną dopiero po operacji. Ma ona za zadanie zwalczyć niedobitki, czyli

mikroprzerzuty pozostałe po zabiegu.

Chemioterapia budzi lęk, bo kojarzy się z koszmarnymi skutkami ubocznymi. Zdarza się

jednak, Ŝe pacjent poza ogólnym osłabieniem nie odczuwa Ŝadnych szczególnych

niedogodności, niektórzy mówią np., Ŝe czuli się jak na trochę dłuŜszym kacu, innym

dokuczają tylko biegunki, a sporej grupie nawet włos z głowy nie spada. Ci, którzy będą mieli

mniej szczęścia i chemia da im w kość, powinni prosić lekarza o środki przeciwwymiotne

oraz inne specyfiki, które niwelują przykre doznania.

Radioterapia

Ta bardzo skuteczna metoda terapii nowotworów kojarzyć się moŜe z filmami science-fiction.

Sama idea promieniowania, które leczy, a takŜe forma zabiegu odbiegają od typowej

szpitalnej terapii pastylkowo-strzykawkowej.

Równie niebezpieczne, jak cudotwórcze jest w tym przypadku promieniowanie jonizujące.

Najczęściej uŜywa się promieni gamma, radu czy kobaltu. Dwie zasadnicze techniki leczenia

radioterapeutycznego to brachyterapia i teleradioterapia. Brachyterapia to metoda kontaktowa

– źródło promieniowania umieszcza się w samym guzie lub w jego najbliŜszym sąsiedztwie.

W teleradioterapii źródło promieniowania umieszczone jest w pewnej odległości od guza.

Wymaga to ogromnej precyzji, bo dawka promieniowania jest na tyle duŜa, Ŝe nie moŜe przez

przypadek trafić w miejsce niezakładane przez lekarza. Przy pomocy specjalnego markera

oznaczy on na ciele pacjenta punkty, które ograniczać będą obszar naświetlania i nie

dopuszczą do wzięcia na cel przypadkowych tkanek. Sesje wykonuje się zazwyczaj

codziennie z wyjątkiem weekendów przez mniej więcej sześć tygodniu, choć oczywiście

wszystko zaleŜy od indywidualnych wskazań lekarza prowadzącego. Cały zabieg trwa około

dwudziestu minut, z czego samo napromieniowywanie zajmuje mniej niŜ pięć. Jest

całkowicie bezbolesne, moŜe być jednak o tyle stresujące, Ŝe pacjent zostaje w pomieszczeniu

zwanym bunkrem sam, na specjalnym łóŜku wjeŜdŜa pod wielką i huczącą maszynę, której

głowice przesuwają się nad nim. Przez cały czas jest oczywiście w zasięgu głosu i wzroku

lekarza, który znajduje się za szybą i czuwa nad całym zbiegiem. O ile pacjent musi pozostać

bez ruchu, o tyle oddychać moŜe (i powinien!) zupełnie swobodnie. Zabiegi

radioterapeutyczne są skierowane przeciwko konkretnej tkance, a więc po zabiegu pacjent nie

jest napromieniowany ani radioaktywny, nie świeci w ciemności, nie zostaje superbohaterem,

moŜe zupełnie swobodnie kontaktować się z ludźmi i nie stanowi dla nikogo Ŝadnego

zagroŜenia.

Skutki uboczne mogą być podobne jak przy chemioterapii: bunt układu pokarmowego,

wysychanie śluzówek, obniŜona odporność, uszkodzenie skóry.

Hormonoterapia

Wśród nowotworów wyróŜnić moŜna podgrupę guzów hormonozaleŜnych. Wyrastają one z

tkanek, których prawidłowe działanie uwarunkowane jest działaniem jednego lub kilku

hormonów. Do takich nowotworów zaliczamy raka piersi, raka trzonu macicy, raka prostaty,

raka jajnika i raka tarczycy. Istotą hormonoterapii jest doprowadzenie do zmiany środowiska

hormonalnego, to znaczy ograniczenia lub zahamowania ilości wydzielanych przez organizm

hormonów, dzięki czemu rozrost komórek nowotworowych nie jest przez nie stymulowany.

Warunkiem wprowadzenia hormonoterapii jest przeprowadzenie badanie wycinka nowotworu

w celu stwierdzenia, czy na powierzchni komórek rakowych występują receptory

hormonalne, które reagują na obecność hormonów, wychwytują je i przyłączają do siebie.

Jeśli ich nie ma, terapia uwaŜana jest za bezcelową.

Hormonoterapia ma porównywalną z chemioterapią skuteczność terapeutyczną, choć

osiąganie efektów trwa dłuŜej. Do plusów naleŜy jednak zaliczyć niŜszą toksyczność.

Najczęściej stosowana jest w terapii raka piersi u kobiet, w tym przypadku skutki uboczne

przypominają objawy menopauzy.

Poddawani terapii przeciwnowotworowej muszą powtarzać sobie, Ŝe chociaŜ czują się czasem

tak źle, Ŝe mają wraŜenie, Ŝe lekarz chce ich dobić, paradoksalnie to złe samopoczucie

prowadzi do wyleczenia. Jak paskudna choroba, tak paskudna terapia, ale leczy się po to,

Ŝeby wyleczyć, trzeba w to uwierzyć.

Julia Wolin

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: