Instrumenty VST.pdf

EiS 2002-07

TECHNOLOGIA

Kącik żółtodzioba

Instrumenty VST

Na naszych krążkach często publikujemy różnego typu instrumenty VST, które zwykle pozwalają

na uzyskiwanie bardzo ciekawych brzmień. Co ważne, większość z nich to programy darmowe,

więc wzbudzają Wasze zainteresowanie i ciekawość. Ale czym tak naprawdę są instrumenty VST,

do czego służą i jak je używać? Odpowiedź znajdziesz w tym artykule.

Zacznijmy od tego, że instrumenty VST (zwane skrótowo VSTi, czyli Virtual Studio Technology

Instruments) potrafią generować syntetyczne dźwięki podobnie jak ich sprzętowe odpowiedniki.

Wiele z nich specjalizuje się w odtwarzaniu brzmień

znanych z klasycznych instrumentów analogowych,

często przypominając je także pod względem wyglądu

interfejsu użytkownika. Dużą popularnością cieszą się też

wirtualne maszyny perkusyjne oraz - coraz częściej -

samplery, choć znacznie trafniejszym będzie nazwanie

ich odtwarzaczami próbek. Powstają też odpowiedniki

modułów General MIDI, oferujące całą paletę brzmień o

charakterze uniwersalnym.

Technologia VST, pierwotnie opracowana przez firmę

Steinberg w połowie lat 90., pozwala na odwzorowanie

całego środowiska studyjnego w postaci

oprogramowania. Od samego początku będąc technologią otwartą, system VST akceptuje tzw.

wtyczki programowe (pluginy, plug-ins) napisane przez innych programistów (third-party) zgodnie

z określonymi ramami, uwzględniającymi komunikację między aplikacją nadrzędną (sekwencerem

audio/MIDI) i aplikacją podporządkowaną (wtyczką). Na samym początku wtyczkami były

wyłącznie efekty (pogłosy, korektory, echo, efekty modulacyjne itp.), ale wraz z pojawieniem się

nowej wersji VST - VST 2.0 - mogą nimi być także instrumenty. Standard VST 2.0 oprócz

obustronnego transferu sygnału audio uwzględnił także dwukierunkową transmisję sygnału MIDI.

Dzięki temu można było zaimplementować znacznie więcej funkcji, w tym również obsługę

syntezy i wyzwalanie dźwięków.

Jak wynika z powyższego, sam instrument VST nie zda Ci się na nic - potrzebujesz aplikacji

nadrzędnej (programu, w tym wypadku sekwencera), pod kontrolą którego będziesz mógł go

uruchomić. Instrument VST występuje pod postacią pliku bibliotecznego z rozszerzeniem DLL,

który "ożywa" dopiero wtedy, gdy zostanie umieszczony w odpowiednim folderze programu

nadrzędnego. Pierwszym sekwencerem, który mógł współpracować z wtyczkami VSTi był Cubase

w wersji 3.7 (w makowej wersji 4.1). Obecnie wtyczki te obsługiwane są także przez program

Emagic Logic oraz szereg programów freeware'owych i shareware'owych: VSTi Host (dla

Macintosh), Orion, n-Track i Massiva, by wspomnieć te najbardziej popularne.

Ponieważ wszystkie obliczenia związane z wyzwoleniem i wygenerowaniem dźwięku dokonywane

są przez procesor komputera, syntezatory VST są zazwyczaj dość łakome na moc procesora. Wiele

pierwszych wtyczek VST charakteryzowało się nie zoptymalizowanymi algorytmami, które

potrafiły dość skutecznie zablokować wymianę danych w komputerze, i w konsekwencji zawiesić

go.

Wraz z rozwojem komputerów oraz coraz doskonalszymi metodami programowania, instrumenty

w postaci wtyczek stają się coraz wydajniejsze i należy sądzić, że już niebawem to one w

połączeniu z zewnętrznymi sterownikami będą podstawą w tworzeniu dźwięku z wykorzystaniem

komputera.

Instalacja instrumentu VST jest bardzo prosta, szczególnie w przypadku programów bezpłatnych i

shareware. Wspomniany wcześniej plik DLL przenosimy do folderu zawierającego instrumenty

VST aplikacji nadrzędnej. Aby zlokalizować ten folder warto odwołać się do instrukcji obsługi, ale

najczęściej ścieżka dostępu jest następująca: C:Program Files azwa programuVST Instruments. W

przypadku Cubase katalog z wtyczkami znajduje się bezpośrednio w katalogu Steinberg. (Uwaga:

zazwyczaj są dwa katalogi VST: jeden z instrumentami, a drugi z efektami. Przed skopiowaniem

pliku DLL otwórz je, by upewnić się co do zawartości. Pliki DLL mają zazwyczaj takie same

nazwy jak efekty lub instrumenty, którymi są po "ożywieniu"). Jeśli już skopiowałeś plik DLL do

odpowiedniego katalogu, uruchom sekwencer i znajdź listę dostępnych instrumentów. Powinna na

niej znajdować się nazwa świeżo zainstalowanego VSTi.

W większości przypadków instalowanie niekomercyjnych instrumentów VST nie wprowadza

zmian w Rejestrze Windows, skutkiem czego można je bez żadnych konsekwencji odinstalować,

po prostu kasując z dysku stanowiący je plik DLL. Po skasowaniu instrument nie pojawia się już

na liście, i wszelki ślad po nim ginie. Instrumenty komercyjne instalują się za pośrednictwem

specjalnego instalatora, a ich instalacja w systemie zazwyczaj powoduje zmiany w Rejestrze. Jest

to związane przede wszystkim z zabezpieczeniem przed nielegalnym kopiowaniem.

Procedura

uruchamiania instrumentu VST pod kontrolą programu Cubase 5.0. Opis kroków 1-4 w tekście

poniżej.

Aby uruchomić instrument VST pod kontrolą programu Cubase VST kliknij Panel>VST

Instruments (1), a następnie kliknij w oknie No VST Instrument. Pokaże się lista wszystkich

dostępnych (rozpoznawanych przez Cubase) instrumentów wirtualnych, z których wybierz ten,

który Ci odpowiada (2). Wyjście audio tego instrumentu będzie od tej chwili dostępne w mikserze

VST Channel Mixer, dzięki czemu będziesz miał możliwość aplikowania korekcji i efektów

dokładnie tak, jak ma to miejsce w przypadku ścieżek audio; kliknięcie przycisku EDIT otworzy

interfejs graficzny instrumentu (3). Kliknij na czerwony przycisk w lewym górnym rogu panelu

instrumentu (4), co spowoduje pojawienie się nazwy wybranego instrumentu w menu wyjść na

ścieżkach MIDI. Stwórz nową ścieżkę MIDI i wybierz dla niej instrument VST jako wyjście. Od

tej pory grając na klawiaturze sterującej możesz wyzwalać i nagrywać dźwięki generowane przez

wybrany syntezator wirtualny.

Większość instrumentów VST to aplikacje wielobrzmieniowe (multitimbralne), dzięki czemu

możesz oprzeć na nich cały utwór, choć będzie do tego konieczne zaangażowanie znacznych mocy

obliczeniowych komputera. Niektóre instrumenty mogą przyjmować komunikaty MIDI na kilku

kanałach jednocześnie, zatem wystarczy uruchomić tylko jeden instrument i na każdym kanale

aktywować inny instrument (tak jak w przypadku omawianego na naszych łamach programu

SampleTank). Tego typu instrumenty mają najczęściej cztery lub więcej wyjść (par wyjść) i

występują jako oddzielne kanały w mikserze VST. Dzięki temu każde wyjście może mieć inną

korekcję, efekty, poziomy itp.

Choć instrumenty VST mają cały szereg zalet, pracując z nimi musisz liczyć się z pewnymi

ograniczeniami. Pierwsze dotyczy niemałego apetytu tych programów na moc obliczeniową

komputera. Przy słabszych maszynach uruchomienie już trzech syntezatorów może spowodować

całkowite zatrzymanie procesu odtwarzania, nie mówiąc już o ścieżkach audio, korekcji, efektach

itp. Druga sprawa to tzw. latencja, czyli opóźnienie w reakcji syntezatora programowego na sygnał

wyzwalający podany z klawiatury sterującej. Czas zwłoki zależy od mocy komputera,

zastosowanych sterowników (zalecane są nowoczesne sterowniki ASIO, EASI i WDM) oraz

jakości karty dźwiękowej. Opóźnienie nie większe niż 20ms jest mało słyszalne, choć tak

naprawdę można mówić o sukcesie, gdy uda się ustawić zwłokę nie większą niż 10ms. Czas

opóźnienia zależy od wielkości tzw. bufora (coś w rodzaju magazynku chwilowo przechowującego

dane, dającego czas procesorowi komputera na wykonanie stosownych obliczeń). Na szczęście

latencja występuje tylko podczas nagrywania, zatem na tym etapie możesz wyłączyć żarłoczny

syntezator programowy i zamiast niego "podstawić" syntezator karty dźwiękowej (np.

SBLive/Audigy) lub wręcz odtwarzać wyzwalane klawiaturą komunikaty MIDI za pośrednictwem

zewnętrznego syntezatora sprzętowego. Po dokonaniu nagrania jako wyjście dla zarejestrowanej

ścieżki MIDI ponownie wskazujesz instrument VST.

Wiele, a w zasadzie wszystkie współczesne komercyjne instrumenty VST reagują na zmiany

parametrów brzmienia w czasie rzeczywistym. Parametry te możemy zmieniać za pomocą

komunikatów MIDI, co pozwala zautomatyzować ten proces. Każdemu manipulatorowi

dostępnemu na panelu instrumentu przyporządkowane są określone kontrolery MIDI - ich wykaz

znajduje się zwykle w instrukcji obsługi instrumentu. Kontrolery możemy później edytować w

stosownym edytorze sekwencera. Możemy je także nagrywać poruszając wirtualnymi gałkami

instrumentu, a potem poddać bardziej precyzyjnej obróbce. Można też przyporządkować je do

sprzętowego sterownika wyposażonego w fizyczne gałki, suwaki i przyciski.

Ustawianie latencji w

przypadku programu Cubase i karty dźwiękowej ze sterownikami ASIO (tutaj SB Audigy).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: