WYNALAZCY I WYNALAZKI
Aiken Howard Hathaway zbudował w latach 1939-44 z przekaźników elektromagnetycznych, sterowany programem kodowanym na taśmie perforowanej, komputer Harvard Mark I.
Mauchly John– ENIAC pierwszy na świecie komputer, skonstruowany przez J.P. Eckerta i J.W. Mauchly'ego na Uniwersytecie Pensylwanii w latach 1943-1946, dla potrzeb obliczeń balistycznych Marynarki Wojennej USA.
Arkwright Richard Sir (1732-1792) - angielski wynalazca, czołowy przedstawiciel okresu rewolucji przemysłowej. 1769 skonstruował pierwszą przędzarkę do bawełny , napędzaną początkowo przez konie. 1771 w przędzarce tej zastosował napęd wodny , a 1790 - parowy. W swojej przędzalni wprowadził podział pracy , naśladowany później przez innych przemysłowców.
Logie John Baird (1888-1946) - wynalazca brytyjski. Pionier techniki telewizyjnej. W 1924 skonstruował telewizor monochromatyczny, w 1928 przesłał transmisję telewizyjną z Europy do Ameryki, w 1936 wynalazł telewizję kolorową. Wynalazca noktowizora (1926).
Bardeen John (1908-1991) - wybitny fizyk i elektronik amerykański.Dwukrotny laureat Nagrody Nobla: w 1956 za wynalezienie tranzystora oraz w 1972 za wytłumaczenie zjawiska nadprzewodnictwa.
Bell Aleksander Graham (1847-1922) - fizyk i fizjolog amerykański, z pochodzenia Szkot. 1876 wynalazł telefon, 1877 uzyskał patent na membranę. Pracował nad budową sondy telefonicznej do celów chirurgicznych i urządzenia pozwalajacego wykrywać obecność kawałków metalu w ranach.
Benz Carl Friedrich (1844-1929) - inżynier i przemysłowiec niemiecki. Konstruktor silników spalinowych oraz pojazdów nimi napędzanych, w tym pierwszego, 3-kołowego samochodu z silnikiem benzynowym (1885, niezależnie od G. Daimlera), wynalazca zapłonu iskrowego do benzynowego silnika spalinowego. 1883 w Mannheim założył Benz & Co, pierwszą na świecie fabrykę samochodów, 1926 połączoną z Daimler-Motoren-Gesellschaft w Daimler-Benz A.G.
Bessemer Henry (1813-98) - inżynier i wynalazca angielski.1856 opracował proces otrzymywania stali z płynnej surówki przy użyciu wynalezionego przez siebie tzw. konwertora Bessemera, co stało się punktem zwrotnym w rozwoju hutnictwa.
von Braun Wernher (1912-1977. pierwsza większa rakieta A-4 (V-2) i projekt dwustopniowego międzykontynentalnego pocisku rakietowego A-9/A-10 (Amerika-Rakete). W latach 1960-1970 był dyrektorem G.C. Marshall Space Flight Center, a w 1970-1972 jednym z dyrektorów NASA, odpowiedzialnym za planowanie rozwoju astronautyki. Przyczynił się decydująco do realizacji pierwszego amerykańskiego sztucznego satelity Ziemi - Explorera 1 (1958) i pierwszego amerykańskiego próbnika międzyplanetarnego - Pioneera 4 (1959). Pod jego kierownictwem powstało wiele bardzo udanych rakiet, w szczególności serii Saturn, z których największa - Saturn 5, umożliwiła lądowanie ludzi na Księżycu.
Cartwright Edward (1743–1823), angielski wynalazca krosna mechanicznego i maszyny do przędzenia przędzy czesankowej, urządzenia o zasadniczym znaczeniu dla rozwoju przemysłu włókienniczego.
Cort Henry (1740-1800) – brytyjski hutnik , wynalazca i przemysłowiec , szukał sposobu na polepszenie jakości brytyjskiej stali aby uniknąć konieczności importu z Rosji , 1783 wprowadził w Wielkiej Brytanii walcowanie prętów stalowych , a 1784 opatentował pudlingowanie .
Crick Francis Harry Compton (1916-) określił strukturę przestrzenną kwasu dezoksyrybonukleinowego (DNA), badał ponadto kod genetyczny i rolę trójkowej sekwencji nukleotydów, którą nazwał kodonem. Nagroda Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii w 1962.
Daguerre Louis Jacques Mandé (1789-1851) - Wynalazca dioramy, współtwórca (wraz z N. Niepce'm) pierwszej techniki fotograficznej – dagerotypii.
Darby - Rodzina angielskich pionierów hutnictwa:
- Abraham I (1677-1717), założył w roku 1709 hutę stali i zastosował w 1713 roku w hutnictwie węgiel kamienny;
- Abraham II - syn Abrahama I (1711-63), użył w roku 1735 koksu do wytopu rudy żelaza w wielkich piecach;
- Abraham III (1750-91), zbudował w latach 1769-79, wraz z J. Wilkinsonem pierwszy most żeliwny.
Daimler Gottlieb (1834-1900) - niemiecki inżynier i wynalazca. Wspólnie z W. Maybachem skonstruował w 1883 pierwszy szybkobieżny silnik benzynowy, w 1885 motocykl, a w 1887 czterokołowy samochód z silnikiem benzynowym.
Diesel Rudolf Christian Karl (1858-1913) - wynalazca (w 1897 ) spalinowego silnika wysokoprężnego na ciężkie paliwo.
John Boyd Dunlop (1840-1921) - Szkocki wynalazca, z zawodu weterynarz. W roku 1888 opatentował wynalezioną rok wcześniej oponę pneumatyczną oraz kauczukową dętkę zaopatrzoną w zawór. Założył wytwórnię opon.
Edison Thomas Alva (1847-1931) - genialny wynalazca amerykański .Jego wynalazkami są m.in. fonograf (1877), żarówka (1879), kineskop (1891), akumulator zasadowy Fe-Ni (1910). Udoskonalił telefon A. Bella. W 1882 uruchomił w Nowym Jorku pierwszą elektrownię miejską , prowadził działalność przemysłową. w 1883 odkrył zjawisko termoemisji elektronów.
Ericsson John (1803-1889) - mechanik szwedzkiego pochodzenia. Wynalazł śrubę okrętową. Skonstruował pierwszy pancernik wieżowy oraz statek śrubowy.
Faraday Michael (1791-1867) - fizyk i chemik angielski Przeprowadził pionierskie prace nad stalami stopowymi i szkłem optycznym. Twórca prostej metody skraplania gazów (skroplił chlor, siarkowodór, dwutlenek siarki, chlorowodór, dwutlenek węgla, amoniak), wydzielił benzen, naftalen, heksachloroetan, koloidalne złoto. Odkrył prawa elektrolizy i wprowadził nomenklaturę dla opisu tego zjawiska. Odkrył zjawisko indukcji elektromagnetycznej i samoindukcji. Skonstruował pierwszy model silnika elektrycznego. Badał diamagnetyzm i odkrył paramagnetyzm. Odkrył zjawisko Faradaya (à skręcanie płaszczyzny światła spolaryzowanego przez substancje optycznie nieaktywne, po umieszczeniu ich w polu magnetycznym o liniach sił równoległych do kierunku przechodzącej wiązki świetlnej).
Fleming Alexander (1881-1955) - lekarz i mikrobiolog (mikrobiologia) szkocki.Prowadził badania nad środkami bakteriobójczymi pochodzenia biologicznego [w 1929 odkrył lizozym (à jeden z lepiej poznanych enzymów ustrojowych, naturalnych czynników hamujących rozwój drobnoustrojów)]. Był jednym z współodkrywców penicyliny wyosobnionej z pleśni pędzlaka. W 1945 Nagroda Nobla.
Fleming John Ambrose (1849-1945) - elektrotechnik i radiotechnik angielski. Współpracował z G. Marconim w pracach nad radiotelegrafem. W 1904 wynalazł diodę. Sformułował regułę prawej dłoni.
Ford Henry (1863-1947) - wybitny przemysłowiec amerykański, twórca masowej motoryzacji. W 1896 zbudował swój pierwszy samochód z silnikiem spalinowym. W 1903 zorganizował Ford Motor Company, w 1904 ustanowił wynikiem 147 km/h światowy rekord prędkości samochodu, a w 1909 rozpoczął budowę Forda T (wyprodukowanego w 15 mln egzemplarzy). W swojej fabryce zastosował taśmę montażową, co przyspieszyło produkcję o 3500% w stosunku do 1908, a w rezultacie obniżyło cenę samochodu. W 1914 wprowadził ośmiogodzinny dzień pracy, bardzo wysokie płace (5$ dziennie) oraz udział pracowników w zyskach przedsiębiorstwa. Płaca robotnika w fabryce Forda trzykrotnie przewyższała średnią pensję robotnika amerykańskiego. Pod koniec I wojny światowej (1917-1918) realizował zamówienia rządowe na samochody wojskowe.
Fulton Robert (1765-1815) - amerykański konstruktor statków. W latach 1798-1801 zbudował trzy okręty wojenne "Nautilus", w 1802 zbudował pierwszy statek parowy, a w 1807 pierwszy parowiec pasażerski.
Goodyear Charles (1800-1860) - amerykański chemik. W 1839 w Filadelfii opatentował proces wulkanizacji kauczuku. Jego spadkobiercy założyli w 1898 w Akron fabrykę wyrobów gumowych The Goodyear Tire & Rubber Company. Jest to obecnie największy koncern przemysłu gumowego na świecie, m.in. jedyny dostawca ogumienia dla wyścigów Formuły I. Dział lotniczy koncernu - Goodyear Aircraft Corporation - produkuje sterowce, symulatory lotnicze i pociski rakietowe.
Hargreaves James (1720-78) – angielski tkacz i wynalazca , 1765 zbudował pierwszą przędzarkę o pracy przerywanej , napędzaną ręcznie (wielowrzecionową) , dzięki prostej konstrukcji i niskiej cenie szybko upowszechniła się (ale protesty chałupników były!).
Hertz Heinrich Rudolf (1857-1894) - wybitny fizyk niemiecki,odkrywca fal elektromagnetycznych i efektu fotoelektrycznego zewnętrznego, pionier radiokomunikacji.
Huntsman Beniamin (1704-76) – hutnik angielski, wynalazł sposób otrzymywania staliwa , zmieszał w odpowiednich proporcjach i w bardzo wysokich temperaturach tajemniczy płyn z żelazem i otrzymał wysoko gatunkową stal.
Jacquard Joseph Marie - zbudował programowaną maszynę tkacką , wynalazł krosna żakardowe - wzór tkaniny był automatycznie realizowany według łańcucha metalowych kart perforowanych. Udoskonalona wersja z roku 1807 używała już taśmy papierowej.
Kay John (1704 – 1764) – angielski wynalazca i sukiennik , 1730 opatentował skręcarkę do wytwarzania nieoprzędu z wełny czesankowej , 1733 wynalazł metodę szybkiego przerzucania czółenka , której zastosowanie w Wielkiej Brytanii (ok. 1760) było jedną z pośrednich przyczyn rewolucji przemysłowej.
Liebig Justus von (1803-1873), chemik niemiecki, wprowadził nowoczesną organizację studiów chemicznych na uniwersytetach (laboratoria studenckie), ulepszył metodykę analizy elementarnej (metoda Liebiga), zapoczątkował chemię rolną (sformułował teorię mineralnego odżywiania się roślin i przyczynił się do rozpowszechnienia nawozów sztucznych), przeprowadził syntezę wielu nowych związków organicznych.
Łukasiewicz Ignacy (1822-1882), farmaceuta, działacz polityczny , wynalazca lampy naftowej i pionier przemysłu naftowego. W 1854 założył w Bóbrce koło Krosna pierwszą w Polsce i na świecie kopalnię ropy naftowej, w 1856 w Ulaszowicach pod Jasłem pierwszą rafinerię.
Marconi Guglielmo (1874-1937), włoski elektrotechnik i wynalazca. W latach 1895-1897 skonstruował radio, wynalazł antenę. Rozpoczął nawiązywanie łączności radiowej (1899 - przez kanał La Manche, 1901 - przez Ocean Atlantycki). Uhonorowany w 1909 (wraz z K.F. Braunem) Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki.
Maiman Theodore - Amerykański fizyk, specjalista w dziedzinie elektroniki kwantowej.
W roku 1960 zbudował maser optyczny rubinowy; urządzenie nazwano laser (Light Amplification by Stimulated Emmision of Radiation).
Maxim Hiram Percy Stevens Sir (1840-1916), konstruktor pochodzenia amerykańskiego, wynalazca karabinu maszynowego (1883 w angielskiej firmie Vickers) i działka szybkostrzelnego (1888 w Niemczech), pionier lotnictwa. W roku 1890 wybudował tunel aerodynamiczny. W 1894 zbudował w Anglii olbrzymi samolot napędzany parowym silnikiem o mocy 400 KM, który rozbił się podczas startu.
Morse Richard Samuel Finley (1791-1872) - W latach 1835-38 zbudował pierwszy elektromagnetyczny aparat telegraficzny, a w roku 1845 jego ulepszoną wersję (mors). W 1838 roku opracował kod telegraficzny (alfabet Morse'a).
Nobel Alfred Bernhard (1833-1896), szwedzki wynalazca i przemysłowiec, Wynalazł m. in. Dynamit, balistyt , skonstruował tzw. zapalnik (detonator) Nobla. Za swoje osiągnięcia.Zgodnie z testamentem odsetki od pozostawionego przez Nobla majątku (9,2 mln ówczesnych dolarów USA) są corocznie rozdzielane w formie Nagród Nobla.
Otto Nikolaus August (1832-1891), niemiecki konstruktor. W 1874 opatentował czterosuwowy silnik spalinowy z zapłonem iskrowym, produkowany następnie przez zakłady E. Langena jako wolnoobrotowy (180 obrotów/min.) silnik stacjonarny, zasilany gazem lub naftą. Stąd w niemieckiej literaturze fachowej silniki o zapłonie iskrowym nazywane są Ottomotor, w odróżnieniu od samozapłonowych Dieselmotor.
Parsons Charles Algernon Sir (1854-1931), brytyjski inżynier i przemysłowiec. W 1884 zbudował wielostopniową osiową reakcyjną turbinę parową i w 1894 zastosował ją do napędu statku.
Pasteur Louis (1822-1895), biochemik francuski, Badał zjawiska fermentacji i gnicia. Odkrył metodę rozdzielania racematów opartą na użyciu optycznie czynnych reagentów, wyjaśnił własności optyczne (aktywność optyczna) kwasu winowego i kwasu gronowego, udowodnił istnienie drobnoustrojów. Pracując nad zakaźnością cholery drobiu, wąglika i różycy świń, odkrył ich czynniki eitiologiczne, a także stwierdził, iż jedynym skutecznym postępowaniem profilaktycznym mogłoby być szczepienie ochronne. Szczepionki uzyskał z odpowiednio osłabionych zarazków. W 1880 uzyskał szczepionkę przeciw cholerze drobiu, 1881 przeciw wąglikowi a w dwa lata potem przeciw różycy świń. Badania nad następną chorobą - wścieklizną, prowadzone w 1881-1885, zostały uwieńczone sukcesem - uzyskaniem szczepionki przeciw wściekliźnie (1885), która uratowała życie człowiekowi pokąsanemu przez chorego psa. Pasteur opracował metodę konserwowania żywności za pomocą podwyższonej temperatury (proces nazwany potem pasteryzacją). Jego prace miały olbrzymie znaczenie praktyczne dla medycyny, rolnictwa i przemysłu.
Siemens Wilhelm Sir (1823-1883) niemiecki inżynier i przemysłowiec, od 1844 w Anglii. Skonstruował silnik parowy z regeneracją ciepła (patent F. Siemensa), współkonstruktor pieca martenowskiego.
Siemens Ernst Werner von (1816-1892), niemiecki pionier przemysłu elektrotechnicznego,. Budowniczy linii telegraficznych. W 1866 wynalazł samowzbudną prądnicę prądu stałego. W 1879 zbudował pierwszy elektrowóz i linię kolei elektrycznej.
Solvay Ernest Gaston (1838-1922), chemik i przemysłowiec belgijski. Wynalazł przemysłową metodę otrzymywania sody (węglan sodu), opartą na karbonizacji (czyli wysyceniu dwutlenkiem węgla) solanki amoniakalnej w specjalnych kolumnach.
Stephenson George (1781-1848) - angielski wynalazca i konstruktor kolejowy. W 1814 zbudował w Killingworth jeden z pierwszych parowozów, a w 1825 uruchomił w pobliżu Newcastle pierwszą linię kolei publicznej Stockton-Darlington.
Tesla Nikola (1856-1943) - chorwacki elektryk.Pionier radiotelekomunikacji , odkrył prąd zmienny , wynalazca transformatora wysokiej częstości, konstruktor elektrycznego silnika bezszczotkowego. W 1895 zbudował elektrownię wodną napędzaną przez wodospad Niagara.
Watt James (1736-1819) - brytyjski inżynier i wynalazca. W 1769 roku ulepszył silnik parowy wprowadzając parę o ciśnieniu wyższym od atmosferycznego; w roku 1782 zbudował parowy silnik dwustronnego działania, o wydajności znacznie większej niż wcześniejsze modele. W 1788 roku skonstruował regulator prędkości obrotowej zapewniający równomierną prędkość napędzania maszyn przez silnik parowy. W roku 1774 założył z M. Boultonem pierwszą w świecie wytwórnię maszyn parowych w Soho pod Birmingham.
Whittle Frank Sir (1907-1996), inżynier i pilot angielski. Generał brytyjskich Królewskich Sił Powietrznych (RAF). Konstruktor pierwszych udanych silników turboodrzutowych (patent w 1930). Założyciel firmy Power Jets Ltd., w której w 1937 zbudował silnik W-1 o ciągu 40 kn i W-2 o ciągu 90 kn, zastosowany w myśliwcu Gloster Meteor. Wykładowca w Akademii Lotnictwa sił powietrznych USA.
Wöhler Friedrich (1800-1882), chemik niemiecki. Profesor uniwersytetu w Getyndze (od 1836), członek Royal Society w Londynie (od 1854) i Francuskiej AN. Dokonał syntezy mocznika z cyjanianu amonu, co walnie przyczyniło się do obalenia teorii witalistycznej (zw. Nieorganiczne à Organiczne możliwe tylko z użyciem „vis vitalis” organizmów żywych , nie do osiągnięcia w laboratorium). Wydzielił metaliczny glin, beryl, itr, odkrył węglik wapnia i otrzymał z niego acetylen.
Wilbur (1867-1912).Wspólnie stworzyli pierwszą udaną konstrukcję samolotu - Flyer I wyrzucanego z katapulty Konstruowali również szybowce, wodoloty oraz tunele aerodynamiczne.
- 2 -
ZARZADZANIE-WSB