DOŚWIADCZENIA
PRZYRODNICZE
Opracowała: mgr Hanna Nowak
Nauczycielka Szkoły Podstawowej we Lwówku
Doświadczenia przyrodnicze w kl. IV.
1. Ile ołówków.
Materiały: opaska na oczy, dwa ołówki.
Załóż na oczy opaskę. Potem poproś kolegę, aby dotknął cię bardzo lekko we wszystkie miejsca( usta, plecy, ręce palce, nogi, stopy), używając dwóch albo jednego ołówka.. Powiedz, kiedy czujesz dwa ukłucia, a kiedy jedno. Czy za każdym razem, gdy jesteś dotykany, podajesz właściwą odpowiedź?
Prawdopodobnie nie za każdym razem odpowiesz poprawnie. Najczęściej prawidłowej odpowiedzi udzielisz przy dotyku miejsc, gdzie zakończenia nerwowe są blisko siebie, np. na palcach i ustach. W innych obszarach, np. na plecach, zakończenia nerwów są zbyt od siebie odległe, by rozpoznać dwa ukłucia.
2. Zimny dotyk
Materiały: miska, kostki lodu, ryż.
Do miski włóż dużo kostek lodu i rozsyp parę ziaren ryżu wokół miski. Trzymaj jedną rękę w misce z kostkami lodu. Wolno policz do 30. Wysusz dłoń i spróbuj podnieść kilka ziarenek ryżu.
Trudno jest zebrać ryż, ponieważ zmysł dotyku nie funkcjonuje dobrze, gdy skóra jest wyziębiona. Uczucie bólu wędruje do mózgu wolniej niż uczucie dotyku.
3. Bez wąchania.
Materiały: utarte jabłko, utarta marchew, utarty ziemniak, 3 miseczki, przepaska na oczy, łyżka.
Nałóż trochę utartego jabłka, marchwi i ziemniaka do różnych miseczek. Potem zasłoń sobie oczy przepaską i zatkaj nos. Poproś kolegę, by nakarmił cię po kolei łyżeczką każdej potrawy. Czy możesz rozpoznać jedzenie, które smakujesz?
Kiedy jesz, zapach pożywienia wędruje poprzez twój nos, a zatem smakujesz i wąchasz jednocześnie. Nos jest znacznie czulszy niż język, zatem może dokładniej rozróżnić potrawy. Język potrafi ci powiedzieć, że coś smakuje słodko, kwaśno, słono lub gorzko. Bez nosa nie możesz zidentyfikować pożywienia bardziej konkretnie.
4. Dziura w lodzie.
Na talerzyku połóż kostkę lodu. Posyp odrobiną soli wierzch kostki. Zostaw ją w zimnym miejscu na ok. 10 min. Czy lód w jakiś sposób się zmienia?
Najpierw topi się posolony lód, czysty pozostaje dłużej zamrożony.
Z tego powodu posypuje się drogi solą.
5. Wybrzuszenie wody.
Napełnij szklankę woda po brzeg. Delikatnie wsuń do wody szpileczki. Co dzieje się z powierzchnią wody, kiedy wkładasz kolejne szpilki? Ile włożyłeś szpilek?
Cząsteczki na powierzchni przyciągają się na tyle mocno, aby powstrzymać wodę od rozlania się (tzw. napięcie powierzchniowe). Powstaje w ten sposób jakby elektryczna błonka, która może wyginać się tworząc menisk wypukły albo wklęsły.
6. Obecność wody i węgla w produktach żywnościowych.
Kawałek ziemniaka ogrzewać w probówce. Na ściankach pojawi się woda – obecność wody w pożywieniu. W wyniku dłuższego ogrzewania ziemniak zmienia barwę na czarną – świadczy to o obecności węgla.
7. Zobaczyć wiatr
Materiały: balon, skrawki papieru, piórka, suche liście.
Połóż na stoliku pogniecione skrawki papieru, piórka, suche liście. Nadmuchaj balon i skieruj jego wylot na przedmioty leżące na stole – wypuść z niego powietrze.
W nadmuchanym balonie powietrze jest ściśnięte tzn. ma większe ciśnienie od ciśnienia powietrza na zewnątrz balonu. Gdy uwolnimy zacisk, powietrze uchodzi z balona i przesuwa lekkie przedmioty, ponieważ różnica ciśnień powoduje ruch powietrza od miejsca o większym ciśnieniu do miejsca o mniejszym ciśnieniu.
8. Mycie rąk.
Materiał: 2 miski, woda z kranu, woda po kilkuminutowym gotowaniu, mydło, ręcznik.
Należy umyć ręce w wodzie przegotowanej, a następnie w wodzie z kranu. Jaka jest różnica?
W wodzie przegotowanej mydło dobrze się rozpuszcza, woda jest mętna, śliska, miękka. W wodzie nieprzegotowanej mydło tworzy osad na powierzchni i na ściankach miski. Taką wodę nazywamy twardą
9. Usuwamy kamień kotłowy.
Materiały: zlewka, skorupki jaj, palnik spirytusowy, ocet.
Zagotować w zlewce ocet z pokruszonymi skorupkami jaj.
Skorupki jaj uległy rozpuszczeniu. Skorupka zbudowana jest z węglanu wapnia.
10. Sztuczne nawadnianie
Napełnij wodą butelkę po winie, zatkaj dłonią i odwróconą do góry nogami wstaw szybko do skrzynki z kwiatami. Butelka będzie nawadniać rośliny przez wiele dni. Wyleci z niej tylko tyle wody, żeby zwilgotniała ziemia wokół niej. Wilgotna ziemia nie przepuści powietrza. W cieple dni w butelce można zaobserwować więcej pęcherzyków niż w chłodne dni. Rośliny potrzebują wówczas więcej wody.
Umieść w szklance z wodą ulistnioną gałązkę i postaw ją na słońcu. Na powierzchnię wody wlej cienka warstwę oleju spożywczego. Całość nakryj dużym słojem. Niebawem na wewnętrznych ściankach słoja zauważysz kropelki wody.
Ponieważ olej nie przepuszcza wody, musi ona pochodzić z liści. W rzeczywistości woda, która pobiera roślina, wydalana jest przez maleńkie pory na powierzchni liści. Gdy tylko powietrze ogrzane słońcem nasyci się wilgocią, następuje zjawisko kondensacji – kropelki wody osądzają się jak drobny deszczyk na chłodniejszych ściankach słoja.
12. Życiodajne słońce.
Napełnij duży słój świeżą wodą i zanurz w niej kilka pędów moczarki kanadyjskiej lub skrętnicy.
Jeśli ustawisz słój w słońcu, w wodzie natychmiast pojawią się pęcherzyki. Nakryj teraz rośliny lejkiem, zakończonym szklaną próbówką. Gaz wydzielany przez roślinę wypełni stopniowo ową probówkę.
Rośliny potrzebują słońca, ponieważ z jego pomocą wytwarzają z chlorofilu, dwutlenku węgla i wody energię niezbędną do życia. Wydzielają przy tym tlen.
W naszej próbówce faktycznie zebrał się tlen. Wyjmij rurkę ze słoja i wprowadź do niej zapalona zapałkę. Zobaczysz, jak płomień się powiększa i jaśnieje. To właśnie zasługa tlenu, bez którego proces spalania nie jest możliwy.
13. Łuk wiatru
Ustaw się kiedyś w czasie wichury za okrągłym słupem ogłoszeniowym. Szybko stwierdzisz, że wcale nie chroni on przed wiatrem, a zapalona za nim zapałka gaśnie.
Ustaw płonącą świeczkę za butelką po winie i dmuchnij ze wszystkich sił. Płomień świecy zgaśnie natychmiast.
Strumień powietrza dzieli się, napotykając przeszkodę w postaci okrąglej butelki, ale obie jego części opływają wypukłość szkła i spotykają się za nią niemal ta samą siłą. Powstaje wówczas wir powietrzny, który gasi płomień świecy. Gdyby świeczka stała za dwiema butelkami, trzeba by mocniej dmuchnąć.
14. Pomiar pięścią
Ustaw pojemnik z wodą na wadze, zważ go i zanotuj wynik. Następnie zanurz w wodzie pięść uważając, aby nie dotknąć ścianek pojemnika i nie wylać wody. Na podstawie różnicy w wadze możesz określić pojemność swojej pięści.
Waga wskazuje wynik o tyle większy, ile waży woda wyparta przez twoją rękę.
1 litr waży w temp. 4 oC dokładnie 1000g, a więc 1g odpowiada 1 cm sześciennemu wody. Jeśli więc waga pokazała wyższy o 300 g, znaczy to, że twoja pięść ma pojemność 300 cm sześciennych.
15. Kształt plamek wodnych.
Kiedy upuścisz na gazetę kilka kropel wody, mokre plamki będą miały początkowa okrągłe kształty, ale powoli zmienia się na owalne?
Uzależnione to jest od kierunku włókien roślinnych, z których w głównej mierze składa się papier.
16. Papierowy most.
Ułóż kartkę papieru jako pomost miedzy dwiema szklankami. I ustaw na niej trzecią szklankę. Most się zawali.
Złóż kartkę w harmonijkę. Szklanka utrzyma się.
Jej ciężar rozłoży się na kilka ukośnych papierowych ścianek. Mają one znacznie większa wytrzymałość na nacisk i na rozciąganie niż plaska kartka papieru. W przemyśle stabilność blachy i płyt podnosi się przez ich okrągłe lub kanciaste sprofilowanie (blacha falista lub tektura falista).
17. Papier wytrzymały na cięcie.
Połóż kawałek papieru na ostrzu noża i złóż go po obu stronach klingi (obejmij ostrze). Tak ubranym nożem możesz kroić ziemniaki, a papier nie ulegnie uszkodzeniu.
Papier przedostaje się wraz z nożem do wnętrza ziemniaka. Nacisk klingi na włókna papieru napotyka przeciwciśnienie ze strony ziemniaka. Papier nie rozcina się, gdyż miąższ ziemniaka jest bardziej miękki niż włókna papieru. Papier wytrzyma również przecinanie w podobny sposób niedojrzałego lub zdrewniałego owocu. Gdybyś jednak przytrzymał papier u góry, nie doszłoby do wyrównania ciśnień i papier przerwałby się.
18. Sekunda strachu.
Trzymaj banknot nad rozwartą dłonią kolegi. Powiedz mu, że upuścisz banknot, a on niech go schwyta zamykając dłoń.
Oko widzi spadający banknot i przekazuje ten sygnał do mózgu. Stamtąd wychodzi rozkaz „łap”, skierowany do ręki. A czas płynie... Kolega nie zdąży w porę złapać banknotu.
Gdybyś sam przeprowadzał ten eksperyment, musiałby się udać, ponieważ rozkazy „puść” i „łap” nastąpiłyby w tym samym momencie. Czas miedzy rozpoznaniem i reakcją nazywamy „sekundą strachu”. W niebezpiecznej sytuacji ta strata czasu może mieć groźne skutki.
19. Błyskawice i pioruny.
Jeśli chcesz wiedzieć, w jakiej odległości (liczonej w kilometrach) uderzy piorun, musisz policzyć sekundy upływające miedzy błyskawicą i grzmotem i podzielić ich liczbę przez 3. Wiadomo, że szybkość dźwięku wynosi 3 sekundy na kilometr.
Jak jednak wytłumaczysz utrzymujący się jeszcze długo potem dźwięk grzmotu?
Huk powietrza rozrywanego błyskawicą powstaje na całej długości błyskawicy, która często wynosi wiele kilometrów. Z punktów znajdujących się w dużej odległości od siebie fale dźwiękowe przebywają różną drogę do naszych uszu. Słyszymy, więc grzmot, który słabnie wraz ze wzrastającą odległością i wielokrotnie odbite echo tego grzmotu.
20. Zdeformowane pismo.
Napisz swoje imię na kartce jednocześnie zataczając nogą koła.
Trudne to. Na pewno uda ci się napisać litery zgodnie z kierunkiem krążenia nogi. Natomiast w kierunku odwrotnym jest to niemożliwe.
Każda z tych czynności wymaga tak wiele koncentracji, że nie można ich wykonywać jednocześnie. Podobne ograniczenie koncentracji występuje, gdy słuchasz muzyki przy odrabianiu lekcji.
21. Błędy w pisowni.
Przyłóż kartkę do czoła i spróbuj na niej napisać swoje imię. Zdziwisz się, gdy zobaczysz efekt. Napisałeś imię w odbiciu lustrzanym.
W tym eksperymencie zapomina się, że trzeba odwrócić nie tylko ołówek, ale również kierunek pisma. Z przyzwyczajenia zacząłeś pisać od lewej strony, a skończyłeś z prawej. Dlatego pismo jest odwrócone.
22. Krzywa droga
Ustaw butelkę na podłodze lub na ziemi. Schwyć za szyjkę i okrąż butelkę 3 razy. Następnie spróbuj pójść prosto do jakiegoś celu, który sobie wyznaczyłeś. Nie uda ci się to.
Odpowiedzialny za taki stan rzeczy jest organ równowagi znajdujący się w uchu wewnętrznym. Podczas obrotów głową porusza się w nim wodnisty płyn, co powoduje zaginanie się rzęsek i w następstwie meldunek do mózgu o tym procesie. Mózg stara się, abyś wykonał ruchy przywracające zmyśl równowagi. Kiedy zrobisz kilka szybkich obrotów i zatrzymasz się raptownie, płyn będzie nadal w ruchu. Próba obrania prostej drogi nie powiedzie się, ponieważ mózg reaguje tak, jakbyś nadal się kręcił.
23. Czy woda może skleić inne substancje?
Przyłóż do siebie dwie doszlifowane płytki szklane. Spróbuj je oderwać – nie będziesz miał z nimi problemu.
Podobne doświadczenie wykonaj wkraplając wodę między doszlifowane płytki.
Płytki zmoczone wodą, bardzo trudno jest od siebie oderwać.
Wzajemne przyciąganie się drobin różnych substancji powoduje przyleganie różnych ciał zetkniętych ze sobą. Duża „przyczepność cząsteczek szkła do cząsteczek wody, świadczy o dużej sile przylegania, które oddziaływają na granicy wody z górną i dolną płytką.
Doświadczenia przyrodnicze w kl. V.
1. Spadochron
Materiały: bibułka lub kawałki materiału, nitka lub sznurek, taśma klejąca, spinacze lub różnej wielkości ciężarki.
Z różnych materiałów wytnij kilka kwadratów o różnych wymiarach. Taśmą przyczep nić lub sznurek do każdego z rogów kwadratu. Przywiąż ciężarek lub duży spinacz pod każdym ze spadochronów i wypuść je.
2. Nadmuchujący się balonik
Materiały: szklana butelka, naczynie z gorącą wodą.
Na wlot szyjki butelki nakładamy balon (nie nadmuchany). Trzeba sprawdzić tylko czy końcówka balonu szczelnie obejmuje wylot butelki. Tak przygotowany zestaw wkładamy do naczynia z bardzo ciepłą wodą (i wypowiadamy zaklęcie). Po 3-4 min butelkę wyjmujemy z naczynia, odstawiamy (i wypowiadamy drugie zaklęcie). Obserwujemy.
Pod wpływem gorącej wody gaz rozszerzył się (zwiększył swoją objętość i wypełnił dodatkowo wolną przestrzeń w baloniku
3. Wyścig kulek
Materiały: metalowy pręt, plastelina, palnik spirytusowy, zapałki.
Do metalowego pręta przyczep 5 kuleczek plasteliny w odległości od siebie 1 cm. Wolny koniec pręta podgrzewaj płomieniem palnika.
Kulki stopniowo topią się i odpadają od metalowego pręta. Metalowy pręt przewodzi ciepło
W pudelku po zapałkach zagipsuj rządek suchych ziarenek grochu. Stwardniały blok gipsowy włóż na talerz z wodą. Wyobraź sobie, że ta twarda jak skała cegła rozpadnie się po jakimś czasie bez twojego udziału. Zadziała tu siła nazywana osmozą. Woda przenika przez porowaty gips i dociera do ziarenek grochu. Podwyższa w ten sposób ciśnienie w poszczególnych komórkach, co w następstwie prowadzi do rozerwania gipsowego bloku.
Przygotuj dwie probówki. Do jednej nalej zielonego, a do drugiej czerwonego atramentu i rozcieńcz je nieco wodą. Oba naczynia wstaw do szklanki. Do doświadczenia potrzebna jest roślina o białych kwiatach. Rozdziel łodygę kwiatu na dwie części i zanurz rozdzielone końce w probówkach. Niebawem zabarwią się delikatne włókna łodygi, a po kilku godzinach zobaczysz, że płatki kwiatu zmieniły kolor na czerwono-zielony. Atrament trafił do rośliny tymi samymi kanalikami, którymi pobiera ona wodę i składniki odżywcze. W płatkach zgromadziły się barwniki, podczas gdy woda została przez rośliny wydalona.
Połóż kostkę cukru na blaszane podstawce i spróbuj ją zapalić. Na pewno ci się nie uda. Jeśli jednak posypiesz jeden z rogów kostki popiołem i przytkniesz do niego płonącą zapałkę, cukier zacznie się palić niebieskim płomieniem.
Ani popiół ani cukier nie dadzą się same zapalić, ale popiół wyzwala proces spalania cukru. Materiał, który powoduje reakcję chemiczną, sam się przy tym nie zmieniając, nazywamy katalizatorem.
7. Przewód gazowy.
Uformuj wokół ołówka rurkę z cienkiej blachy. Podtrzymując rurkę łapką do probówek lub klamerką, wprowadź ją jednym końcem w środek płomienia świecy. Jeśli przytkniesz do drugiego końca zapaloną zapałkę, zapłonie tam drugi płomień.
Jak wszystkie stałe i płynne paliwa, wosk świecy wytwarza w wysokiej temperaturze palne gazy, które zbierają się wewnątrz płomienia, blisko knota. Spalają się one wraz z tlenem z powietrza w zewnętrznej warstwie i na czubku płomienia. Gazy, które nie uległy spaleniu, trafiają do naszego prowizorycznego przewodu.
Zapal świeczkę. Odczekaj chwilę i zdmuchnij płomień. Nad knotem uniesie się biały obłoczek. Jeśli przytkniesz do niego zapaloną zapałkę, obłoczek zapłonie i przeniesie płomień z powrotem na knot.
Po zgaszeniu płomienia wosk jest bardzo rozgrzany, że ulatnia się nadal w postaci pary. Para może się natychmiast zapalić od otwartego płomienia. Doświadczenie pokazuje, że ciała stałe zmieniają się na swej powierzchni w gaz, zanim spalą się w zetknięciu z tlenem.
9. Zniszczony metal.
Kawałek cienkiej folii aluminiowej włóż do szklanki z wodą. Najlepsza będzie folia z opakowania od czekolady. Na folię wrzuć miedzianą monetę. Odczekaj dzień. Woda w szklance zmętnieje, a folia będzie przedziurawiona w tym miejscu, gdzie się stykała z monetą.
Rozkład ten nazywamy korozją. Zjawisko korozji występuje często tam, gdzie łączą się ze sobą dwa metale, zwłaszcza w stopach, jeśli składniki nie są rozłożone równomiernie. W tym doświadczeniu rozłożone aluminium spowodowało zmętnienie wody.
10. Grafitowy przewodnik.
Połącz małą żaróweczkę z baterią za pomocą nożyczek i ołówka. Szeroko rozwarte nożyczki powinny jednym ostrzem dotykać dłuższej końcówki baterii, a drugim żarówki, która styka się z grafitem ołówka. Ołówek łączy się zaostrzonym grafitem z krótszą końcówką baterii. Prawidłowe połączenie wszystkich elementów doświadczenia gwarantuje, że żarówka rozbłyśnie jasnym płomieniem. Grafit jest dobrym przewodnikiem prądu.
11. Wodny łuk
Natrzyj plastikową łyżeczkę czymś wełnianym. Odkręć lekko kran i przybliż łyżeczkę do cienkiego strumienia wody. Strumień wygnie się w łuk i podąży w kierunku łyżeczki.
Ładunek elektrostatyczny przyciąga nie naładowane cząstki wody. Jeśli jednak woda zetknie się bezpośrednio z łyżeczką, czar pryśnie. Woda jest dobrym przewodnikiem elektryczności i zabierze ładunek z łyżeczki. Dlatego też doświadczenia ze statyczną elektrycznością udają się szczególnie dobrze w jasne, mroźne dni w pomieszczeniach ogrzewanych centralnie.
12. Pieprz i sól
Wsyp na stół trochę soli gruboziarnistej i zmieszaj ja z mielonym pieprzem. Jak oddzielisz oba składniki?
Potrzyj wełnianym materiałem plastikową łyżeczkę i zbliż ją do solno-pieprzowej mieszanki. Drobinki pieprzu podskoczą natychmiast do góry i przyczepia się do łyżeczki.
Potarcie wełną sprawiło, że łyżeczka została naładowana elektrycznie i przyciąga nie naładowane ziarenka. Ponieważ pieprz jest lżejszy od soli, dociera do łyżeczki jako pierwszy. Jeśli chcesz, aby sól również przyczepiła się do plastiku, musisz opuścić łyżeczkę niżej.
13. Elektryczny wąż
Wytnij z bibułki lub kartki papieru o rozmiarach 10x10 cm spiralnego węża, umieść go na blaszanej podstawce i unieś jego głowę do góry. Potrzyj wełnianą szmatką długopis i zbliż go do węża. Wąż wyprostuje się i jak żywy gad będzie ruszał głową.
W tym przypadku przyjął elektrony z wełny i przyciąga nie naładowany papier. Każde kolejne zetkniecie papieru z długopisem sprawia, że papier ładuje się elektrycznością, ale natychmiast oddaje ładunek blaszanej podstawce, która jest dobrym przewodnikiem. Nie naładowany papier jest znowu przyciągany przez długopis, dopóki ten nie straci w końcu swego ładunku.
14. Zasada Bernoullego
Połóż na stole kartkę pocztową wygiętą wzdłuż w łuk i dmuchnij ja do góry. Nie zrobisz tego. Kartka pozostanie na swoim miejscu, a nawet przywrze silniej do podłoża.
W strumieniu powietrznym pod kartką powstaje podciśnienie, natomiast normalne ciśnienie powietrza przyciska kartę z góry. Wiedza ta jest wykorzystywana przy konstruowaniu szybkich samochodów.
15. Sznur pereł
Puść cienki strumień wody z kranu i dotknij go palcem w odległości 5 cm od kurka. Jeśli dokładnie przypatrzysz się wodzie, zauważysz, że tworzy się w niej zagadkowy falisty wzór. Podnieś teraz palec wyżej, a okaże się, że fale przybierają coraz bardziej kuliste formy, aż w końcu do złudzenia przypominają sznur pereł.
Strumień wody spiętrza się nad palcem tak bardzo, że wskutek napięcia powierzchniowego – siły cząsteczek wody skierowanej do wewnątrz cieczy – dzieli się na okrągłe krople. Gdy odsuniesz palec od kranu, prędkość spadania wody zwiększy się, a perły staną się mniej wyraźne.
16. Moneta w wodzie
Nalej nieco wody na talerz i włóż do niej monetę. Jak można ją wyjąć nie mocząc ręki i nie wylewając wody z talerza?
Włóż płonący kawałek papieru do szklanki i postaw ją do góry dnem na talerzu obok monety. Woda wpływa do szklanki, a moneta zostaje na talerzu.
Podczas spalania się papieru część rozgrzanego, powiększającego swoja objętość powietrza ulatnia się ze szklanki. Brak tlenu powoduje zgaśniecie płomienia, a gazy w szklance oziębiają się. Ich ciśnienie zmniejsza się; ciśnienie powietrza na zewnątrz jest natychmiast tak silne, że wpycha wódę do naczynia.
17. Blokada powietrza
Włóż do butelki lejek o niezbyt dużej tulejce i uszczelnij plasteliną. Jeśli wlejesz wodę do lejka, okaże się, że nie chce ona przepłynąć do butelki.
Powietrze znajdujące się w butelce uniemożliwi wodzie przedostanie się do środka. Z drugiej strony cząsteczki wody, zagęszczone przez napięcie powierzchniowe na podobieństwo skóry, nie dopuszczają do przepływu powietrza. Zatkaj palcem górny otwór słomki do picia i wsuń ją do butelki. Jeśli uniesiesz palec, woda natychmiast popłynie do butelki. Stanie się tak dlatego, że powietrze znalazło drogę odpływu w słomce.
Jeśli chcesz przekazać na papierze jakąś tajemną informację, użyj soku cytrynowego lub octu jako atramentu sympatycznego. Napisz tę wiadomość na białym papierze. Po wyschnięciu pismo będzie niewidoczne. Odbiorca informacji powinien wiedzieć, że odczyta ją dopiero wtedy, gdy ostrożnie zbliży kartkę do płomienia świecy. W wyniku podgrzania pismo zbrązowieje i stanie się czytelne.
Materiał ów zapala się w temperaturze niższej niż papier i dlatego litery osmalają się szybciej.
19. Uwięziona piłeczka.
Włóż do lejka piłeczkę pingpongową. Całość umieść ukośnie w ustach i spróbuj dmuchaniem wypchnąć piłeczkę z lejka. Nie uda ci się.
Okazuje się, że strumień powietrza nie uderza wcale z pełnym impetem, lecz rozdziela się i przeciska bokami tam, gdzie piłeczka dotyka lejka. Ponieważ wydmuchiwane powietrze ma zwiększoną szybkość, jego ciśnienie zmniejsza się. Zewnętrzne powietrze o normalnym ciśnieniu wpycha natychmiast piłeczkę na powrót do lejka.
20. Strzał w tył
Ustaw w dłoniach poziomo pustą butelkę i włóż w jej otwór malutką kulkę z papieru. Spróbuj dmuchaniem wepchnąć ją do środka. Kuleczka okaże się krnąbrna i zamiast posłusznie wlecieć do wnętrza butelki, strzeli ci prosto w twarz.
Dmuchanie sprawia, że ciśnienie powietrza w butelce podwyższa się, a jednocześnie przed szyjką butelki wytwarza się podciśnienie. Kiedy dochodzi do wyrównania ciśnienia kuleczka strzela jak z wiatrówki.
21. Strzelające ziarna.
Naładuj elektrycznością plastikową łyżeczkę do jajek. Efekt ten osiągniesz przez pocieranie łyżeczki wełnianą chustką. Wsyp na talerz garść preparowanego ryżu i zbliż do nich łyżeczkę. Ziarna podskoczą do góry, przyczepią się na chwilę do łyżeczki, po czym nagle zaczną strzelać w różne strony.
Ryż jest przyciągany przez łyżeczkę naładowaną elektrycznością. Ponieważ jednak te same ładunki elektryczne odpychają się, możemy zaobserwować to niecodzienne zjawisko strzelających ziaren.
22. ...
stepane