Matematyka wedyjska.pdf

(110 KB) Pobierz
Matematyka wedyjska
Matematyka wedyjska
Matematyka wedyjska to system szybkiego liczenia w pamięci, stworzony przez
Hindusów i opisany w Wedach. Został ponownie odkryty w XX wieku przez historyka i
badacza sanskrytu, Bharatiego Krisznę.
Matematyka wedyjska to system szybkiego liczenia w pamięci, stworzony przez Hindusów i
opisany w Wedach . Został ponownie odkryty w XX wieku przez historyka i badacza
sanskrytu, Bharatiego Krisznę.
Możliwości matematyki wedyjskiej są jeszcze potężniejsze niż systemu Trachtenberga .
Pozwala ona na konwertowanie ułamków typu 14/89 na ułamki dziesiętne, podnoszenie
dużych liczb do kwadratu, mnożenie liczb przez 9,99,999 itp. i wiele innych działań.
Matematyka wedyjska oparta jest na 16 sutrach:
1. Przez jeden więcej niż poprzednia.
2. Wszystkie od 9, ostatnia od 10.
3. Pionowo i na krzyż.
4. Przenieś i zastosuj.
5. Jeśli samuccaya jest równa, to jest zerem.
6. Gdy jedno jest stosunkiem, inne jest zerem.
7. Przez dodawanie i odejmowanie.
8. Przez dopełnienie lub jego brak.
9. Rachunek różniczkowy.
10. Przez niedostatek.
11. Specyficzny i ogólny.
12. Reszta z ostatniej cyfry.
13. Ostatni i podwojony przedostatni.
14. Przez jeden mniej niż przez poprzedni.
15. Produkt sumy.
16. Wszystkie mnożniki.
Nie do każdej sutry udało mi się odnaleźć odpowiadające jej metody. Gdyby ktoś z Was
dysponował odpowiednimi materiałami, bardzo proszę o kontakt.
I Przez jeden więcej niż poprzednia
Nazwa angielska: By one more than the one before. Nazwa indyjska: Ekadhikena Purvena
1. Podnoszenie do kwadratu liczb kończących się na 5.
Bierzemy cyfrę dziesiątek, mnożymy ją przez liczbę o jeden od niej większą. Do otrzymanej
liczby dopisujemy 25.
15^2 = 1*2 (2 o jeden większa od 1) | 5*5 = 2 | 25 = 225
35^2 = 3*4 (4 o jeden większa od 3)| 5*5 = 12 | 25 = 1225
75^2 = 7*8 (8 o jeden większa od 7)| 5*5 = 56 | 25 = 5625
125^2 = 12*13 (13 o jeden większa od 12) | 25 = 156 | 25 = 15625
1
209036535.001.png
 
2. Mnożenie liczb dwucyfrowych typu xy i xz (gdzie y+z=10)
Bierzemy cyfrę dziesiątek, mnożymy ją przez liczbę o jeden od niej większą. Do otrzymanej
liczby dopisujemy iloczyn cyfr dziesiątek. 29*21 = 2*3 (3 o jeden większa od 2) | 09 (9*1) =
609
32*38 = 3*4 (4 o jeden większa od 3) | 16 (2*8) = 1216
74*76 = 7*8 (8 o jeden większa od 7) | 24 (4*6) = 5624
3. Rozwinięcia dziesiętne liczb typu 1/19, 15/29, 45/69
1/19
Zaczynamy od licznika, którym jest 1. Dzielimy go przez 2 (2 o jeden większe od 1- ale tej,
która stoi przed dziewiątką w mianowniku)
1/2 = 0 r 1
(1)0/2 = 5
5/2 = 2 r 1
12/2 = 6
6/2 = 3
3/2 = 1 r 1
11/2 = 5 r 1
15/2 = 7 r 1
17/2 = 8 r 1
18/2 = 9
Dzielenie wykonujemy aż do uzyskanie pożądanej dokładności. W tym wypadku 1/19 =
0,0526315789
1/29
Ponownie zaczynamy od licznika, którym jest 1. Dzielimy ją przez 3 (o jeden większe od 2,
która stoi przed 9 w mianowniku).
1/3 = 0 r 1
10/3 = 3 r 1
13/3 = 4 r 1
14/3 = 4 r 2
24/3 = 8
8/3 = 2 r 2
22/3 = 7 r 1
17/3 = 5 r 2
Dzielenie wykonujemy aż do uzyskania żądanej dokładności. W tym wypadku 1/29 =
0,03448275.
45/69
Zaczynamy od 45, która znajduje się w liczniku. Dzielimy ją przez 7 (o jeden większe od 6,
która stoi przez 9 w mianowniku)
2
45/7 = 6 r 3
36/7 = 5 r 1
15/7 = 2 r 1
12/7 = 1 r 5
51/7 =7 r 2
27/7 = 3 r 6
Dzielimy aż do momentu uzyskania pożądanej dokładności. W tym przykładzie 45/69 =
0,652173.
II Wszystkie od 9, ostatnia od 10
Nazwa angielska: All from 9 and the last from 10. Nazwa indyjska: Nikhilam
Navatashcaramam Dashatah.
1. Odejmowanie liczb od wielokrotności 10.
10000-4979
10-9 = 1 (odejmujemy od 10, bo 9 jest cyfrą jedności)
9-7 = 2
9-9 = 0
9-4 = 5
Wynik odczytujemy od dołu: 5021
2. Podnoszenie liczb do potęgi.
Do liczby dodajemy cyfrę jej jedności. Wynik mnożymy przez cyfrę dziesiątek (w przypadku
liczby trzycyfrowej- liczbę złożoną z cyfry setek i dziesiątek) pomnożoną przez dziesięć. Do
wyniku dodajemy cyfrę jedności podniesioną do kwadratu.
36
36^2 = (36+6)*30+6^2 = 42*30+36 = 1260+36 = 1296
69
69^2 = (69+9)*60+9^2 = 78*60+81 = 4680+81 = 4761
124
124^2 = (124+4)*120+4^2 = 128*120+16 = 15360+16 = 15376
III Pionowo i na krzyż
Nazwa angielska: Vertically and crosswise. Nazwa indyjska: Urdhva-tiryagbhyam
1. Mnożenie liczb do 100
3
80*91
100-80=20
100-91=9
20*9=(1)80 (zostaje 80, 1 idzie na dół)
80-9=71+1 (ta z góry) = 72
Wynik: 7280
56*88
100-56=44
100-88=12
44*12=(5)28
56-12=44+5 (ta z góry) = 49
Wynik: 4928
2. Mnożenie liczb trzycyfrowych, których cyfry setek są takie same.
Dodajemy do siebie pierwszą liczbę oraz liczbę złożoną z cyfr dziesiątek i jedności drugiej
liczby. Wynik mnożymy przez cyfrę setek. Do wyniku dopisujemy iloczyn liczb stworzonych
z cyfr dziesiątek i jedności obu liczb (jeśli otrzymany wynik jest większy niż dwucyfrowy,
nadmiarową liczbę dodajemy do wyniku z pierwszej części)
101x123 = (101+23) | 1*23 = 124 | 23 = 12423
159*178 = (159+78) | 59*78 = 237+46 | (46)02 = 283 | 02 =28302
234*248 = (234+48)*2 | 34*48 = 564+16 | (16)32 = 580 | 32 = 58032
367*315 = (367+15)*3 | 67*15 = 1146+10 | (10)05 = 1156 | 05 = 115605
3. Dodawanie ułamków o różnych mianownikach.
W liczniku zapisujemy sumę iloczynów wyrazów skrajnych. W mianowniku- iloczyn obu
mianowników.
2/3+1/6 = 2*6+3*1/3*6 = 15/18
4/5+6/7 = 4*7+5*6/5*7 = 58/35
IV Przenieś i zastosuj
Nazwa angielska: Transpose and apply. Nazwa indyjska: Paraavartya Yojayet
1. Rozkład wielomianów.
12x^2-8x-32
12x^2-8x-32/(x-2) (sprawdzamy, czy 2 jest pierwiastkiem)
12*2 (ta z wyrażenia x-2) = 24
24+(-8) = 16
Ilorazem jest wyrażenie 12x+16.
16*2 (ta z wyrażenia x-2) = 32
32+(-32) = 0
4
Reszta wynosi 0.
Rozłożony wielomian wygląda następująco: (12x+16)(x-2)
x^3-3x^2+10w-7
x^3-3x^2+10w-7/(x-5) (sprawdzamy, czy 5 jest pierwiastkiem)
1*5 = 5
5+(-3)=2
2*5 = 10
10+10 = 20
Ilorazem jest wyrażenie x^2+2x+20.
20*5 = 100
100+(-7) = 93
Reszta wynosi 93.
Rozłożony wielomian wygląda następująco: (x^2+2x+20)(x-5)+93
V Jeśli samuccaya jest ta sama, to jest zerem
Nazwa angielska: If the Samuccaya is the same it is zero. Nazwa indyjska: Shunyam
Saamyasamuccaye.
1. Obliczanie wyrażeń zawierających x, zapisanych w postaci ułamka.
Samuccaya to odpowiednio:
·
suma liczników i suma mianowników w obu wyrażeniach
·
różnica między licznikiem i mianownikiem w obu wyrażeniach
·
suma liczników i mianowników w obu wyrażeniach
(2x+9)/(2x+7) = (2x+7)(2x+9)
liczników (4x+16) równa się sumie mianowników (4x+16). Różnica iloczynów elementów
skrajnych daje 0 (2x*2x-2x*2x). Samuccaya równa się zero, więc 4x+16=0. Otrzymujemy
x=-4.
(3x+4)/(6x+7) = (x+1)(2x+3)
Suma mianowników (8x+10) jest wielokrotnością sumy liczników (4x+5). Różnica iloczynów
elementów skrajnych daje 0 (3x*2x-6x*x). 4x+5=0. Otrzymujemy x=-5/4.
(3x+4)/(6x+7) = (5x+6)/(2x+3)
Suma liczników (8x+10) równa jest sumie mianowników (8x+10), ale wymnożenie
elementów skrajnych nie daje 0 (3x*2x = 6x-5x). W takim wypadku są dwa rozwiązania:
jedno standardowe (8x+10 = 0, x =-10/8), a drugie powstałe w wyniku przyrównania licznika
do mianownika jednego z ułamków (np. 3x+4 = 6x+7, x = -1). W tym wypadku x=-10/8 lub x
= -1.
VI Gdy jedno jest stosunkiem, inne jest zerem
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin