arkusz_szkolny_humanistyczny.pdf

IX Dolno ś l ą ski Konkurs dla Gimnazjalistów

„zDolny Ś l ą zak Gimnazjalista”

Blok humanistyczny

ETAP SZKOLNY

28 pa ź dziernika 2008 r.

czas trwania 60 minut

Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, Dolnośląskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Informacji Pedagogicznej we Wrocławiu

Uczestnik konkursu (wpisz czytelnie, drukowanymi liter ami)

Nazwisko

Imię / imiona

Data urodzenia

Miejsce urodzenia

Szkoła

Klasa

A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A

B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B

C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C

D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D D

Sprawdzenie poprawności odpowiedzi (wypełnia nauczyciel) W kaŜdej z poniŜszych kratek wpisać 0 lub 1 zgodnie z kluczem odpowiedzi

Suma uzyskanych punktów: …………………..

Sprawdzający ................................

Ratunek – w ludzkiej prawdzie historii

Propozycja, którą pragnę tu sformułować, opiera się na głębokim moim przeświadczeniu (któremu dałem

wyraz przy okazji omawiania kaŜdego z siedmiu „grzechów głównych” naszego narodu), iŜ ów antyczny wzór ofiary

właściwie nigdy zbyt ściśle nie pasował do naszej polskiej rzeczywistości, Ŝe bohaterskie sprawy naszej historii

mają charakter o wiele bardziej ludzki, zwyczajny, zrozumiały i dziś dla nas o wiele prostszy, niŜ wmawiali to nam

poeci, pisarze i malarze.

Wbrew Mickiewiczowi nie byliśmy Mesjaszem narodów. I nikogo nie zbawialiśmy. Wbrew Słowackiemu nie

byliśmy teŜ ani pawiem, ani papugą i nie ma się co śmiać. Trzeci – Wyspiański – zrozpaczony tym wszystkim

modlił się o Polskę zwyczajną, jak inne narody. Nie zdawał sobie sprawy, jak ten jego postulat bliski jest

rzeczywistości.

Trzeba chyba nareszcie zrozumieć, Ŝe nie byliśmy, nie jesteśmy ani nie będziemy chyba ani najbardziej

bohaterskim, ani najgłupszym na świecie narodem. Jak wszystkim innym zdarza się nam i jedno, i drugie. Ale poza

tym jesteśmy zwyczajni. I nic ponadto. Zwyczajni zarówno w swej zbiorowej historii, jak i w czynach swoich

bohaterów.

Sądzę, Ŝe wypada po prostu powrócić do prawdy historycznej. Nie przeceniając świadectwa poezji i pieśni,

ówczesnych oficjalnych enuncjacji i publicznych deklaracji, szukać prawdy ówczesnego Ŝycia i tę prawdę

w ludzkim, powszednim wyrazie przedstawiać.

Trzeba pokazać, Ŝe – zarówno szwoleŜerowie spod Somosierry, jak i powstańcy 1863 roku, obrońcy

Westerplatte i racławiccy kosynierzy chcieli Ŝyć i bali się śmierci. Nie byli ani nadludźmi nie znającymi strachu, ani

cierpiętnikami rozkoszującymi się własną ofiarą. Bardzo chcieli Ŝyć – zwyczajnie. Znali tysiąc w pełni im

dostępnych przyjemniejszych zajęć niŜ chodzenie pod ogień, pod kule, granaty, kartacze i jak to się tam nazywało.

W tym ludzkim pragnieniu Ŝycia i szczęścia byli tacy sami jak my dzisiaj. A jednak mimo to znajdowali w sobie siłę

moralną, niezbędną, by nie strawić swego Ŝycia na ciepłym przypiecku, pod pierzyną czy w karczmie przy piwie

albo gorzałce (które nie były gorsze od dzisiejszych) – lecz pójść się bić, nadstawiać głowę, ryzykować Ŝycie w imię

sprawy dalekiej, a przecieŜ bliskiej im i zrozumiałej, sprawy niewymiernej i nie dającej się wycenić w groszach,

a przecieŜ dla nich wartościowej – w imię marzenia: wolności, niepodległości, ideałów społecznych i politycznych.

Trzeba pokazywać, Ŝe ci Głowaccy i Mastalerze, Poniatowscy i Kozietulscy, Sucharscy i Ordonowie

naszych dziejów to nie były barany prowadzone na rzeź, pod nóŜ historii przez przeklęte fatum – własną

nieprzezwycięŜalną impulsywność bądź chytrą intrygę, oszustwo i otumanienie. Nie byli oni wcale głupi czy naiwni,

na ogół (choć tylko z grubsza bądź wprost instynktownie) orientowali się w sytuacji, znali moŜliwość pomyłki.

A jednak wierzyli, Ŝe trzeba – i szli, choć nie byli pewni skuteczności swego czynu, choć uświadamiali

sobie, Ŝe moŜe niczego nie zwojują. I w tym naturalnym sceptycyzmie ludzkim wcale nie byli inni niŜ dzisiejsze

pokolenie.

A jednak mimo to – ryzykowali. Przyjmowali na siebie nie tylko pewność wyrzeczeń i cierpień,

prawdopodobieństwo kalectwa czy śmierci, ale takŜe moŜliwość poraŜki, niepowodzenia, wręcz pomyłki. Woleli się

mylić w działaniu niŜ trwać biernie, woleli błądzić w drodze niŜ stać w miejscu. Woleli ryzykować przegraną, śmierć,

„zDolny Ś l ą zak Gimnazjalista” 2008/2009, blok humanistyczny Arkusz zatwierdzony przez WKK - 10.10.2008 r .

Tabela odpowiedzi

Zakreśl X właściwą odpowiedź. W kaŜdym zadaniu tylko jedna odpowiedź jest poprawna. W razie pomyłki otocz błędnie zaznaczoną odpowiedź

kółkiem i jeszcze raz zaznacz X dobrą odpowiedź.

1 2 3 4 5 6 7 8 9

ETAP SZKOLNY, BLOK HUMANISTYCZNY 28 października 2008 r., czas trwania 60 minut

zapomnienie, a nawet przekleństwo współczesnych i potomnych niŜ zaniedbać rzucenie na szalę historii ziarnka

swojego wysiłku wówczas, gdy waŜyły się losy narodu, a nieraz i losy ludzkości.

Trzeba pokazywać tę naszą przeszłość zwyczajnie – i prawdziwie. I trzeba mieć do niej trochę, odrobinę

sentymentu.

Niech nie będzie tylko bezpiecznym placem do ćwiczeń w krytycznych harcach, niech nie będzie osełką,

na której ostrzy się języki do aktualnych polemik.

Historia jest potęŜnym oręŜem moralnym. Częściej niŜ filozofia i etyka dostarcza ona zwykłemu

człowiekowi odpowiedzi na pytanie o sens ludzkiego bytowania, o potrzebę i celowość społecznego działania,

o wzór człowieczej postawy. Historia najplastyczniej uczy, jak Ŝyć – i po co Ŝyć.

Świadomość indywidualna i pamięć jednostkowa czyni istotę ludzką tym, czym jest: człowiekiem, istotą społeczną

i doskonalącą się.

Świadomość narodowa i pamięć społeczna – historia – czyni ze zbiorowiska ludzkiego społeczność – nie

bierną masę, przedmiot dziejów, lecz kolektyw aktywnych współtwórców losu własnego i losów świata.

Społeczność tak musi się bronić przed obcą pogardą i własnym zwątpieniem. Musi uwierzyć w rozumność

własnego wspólnego „Ŝyciorysu”, by mogła uwierzyć w logikę jego „dalszego ciągu” – w logikę przyszłości. Musi

szanować siebie.

Załuski Zbigniew, Siedem polskich grzechów głównych i inne polemiki , Warszawa 1973, s. 240 – 243

1. Posta ć Mesjasza kojarzy si ę z

A. Biblią.

B. mitologią Greków.

C. mitologią Słowian.

D. średniowiecznym eposem rycerskim.

7. Załuski uwa Ŝ a Polaków za

A. naród najbardziej bohaterski na świecie.

B. naród najgłupszy na świecie.

C. naród podobny do innych na świecie.

D. naród nadludzi.

2. Dlaczego autor u Ŝ ywa nazwisk w liczbie

mnogiej?

A. Są to nazwiska typowo polskie

B. Odzwierciedlają postawy Polaków w trudnych dla

narodu chwilach

C. Ma na myśli wielu członków wymienionych rodów

D. Wszyscy Ŝyli w okresie zaborów

8. By ć sceptykiem znaczy

A. być entuzjastą.

B. być nieufnym wobec rzeczywistości.

C. być człowiekiem honoru.

D. być nieskutecznym w działaniach.

9. Słowa wygrany, przegrany to

A. synonimy.

B. homonimy.

C. antonimy.

D. anafory.

3. Zdaniem autora, przeszło ść nie powinna by ć

A. oręŜem.

B. osełką.

C. prawdziwa.

D. zwyczajna.

4. Autor postrzega społeczno ść jako

A. bierną masę.

B. przedmiot dziejów.

C. istotę społeczną i doskonalącą się.

D. kolektyw aktywnych współtwórców.

10. Nó Ŝ historii to

A. porównanie.

B. peryfraza.

C. epitet.

D. przenośnia.

11. Mickiewicz i Słowacki s ą przedstawicielami epoki

A. renesansu.

B. romantyzmu.

C. pozytywizmu.

D. oświecenia.

5. Czym, zdaniem Załuskiego, dawni Polacy

przypominaj ą współczesnych?

A. Chcieli Ŝyć i być szczęśliwymi.

B. Chcieli umrzeć bohaterską śmiercią.

C. Byli cierpiętnikami rozkoszującymi się własną

ofiarą.

D. Siedzieli w karczmie przy piwie i gorzałce.

12. Juliusz Słowacki jest autorem

A. Ś witezianki.

B. II cz. Dziadów.

C. Balladyny.

D. Zemsty.

6. O czym ś wiadczy u Ŝ ycie w 1. akapicie formy

pierwszoosobowej?

A. Autor chce być obiektywny.

B. Autor prezentuje subiektywne odczucia.

C. Autor podkreśla swoją religijność.

D. Autor przyjmuje pozycję naukowca.

13. Z jakim przedsi ę wzi ę ciem kojarzysz Stanisława

Augusta Poniatowskiego?

A. Obiady czwartkowe

B. Obiady niedzielne

C. Kolacje wigilijne

D. Podwieczorki poetyckie

„zDolny Ś l ą zak Gimnazjalista” 2008/2009, blok humanistyczny Arkusz zatwierdzony przez WKK - 10.10.2008 r.

ETAP SZKOLNY, BLOK HUMANISTYCZNY 28 października 2008 r., czas trwania 60 minut

14. Wyra Ŝ enie nadstawia ć głow ę jest najbardziej

zbli Ŝ one do:

A. stracić głowę.

B. łamać sobie głowę.

C. kłaść palce między drzwi.

D. dać sobie głowę uciąć.

15. Para wyrazów zapisana zgodnie z zasadami

ortograficznymi to:

A. filozofii, enuncjacji.

B. filozofi, enuncjacji.

C. filozofii, enuncjacii.

D. filozofii, enuncjacyji.

16. Jak ą cz ęś ci ą mowy jest słowo niech ?

A. Przyimkiem.

B. Spójnikiem.

C. Przysłówkiem.

D. Partykułą.

17. Wyraz nadludzie to

A. złoŜenie.

B. zrost.

C. zestawienie.

D. skrótowiec.

18. Słowo fatum znaczy tyle co

A. determinacja.

B. przymus.

C. przypadek.

D. przeznaczenie.

19. Wypowiedzenie Społeczno ść tak musi si ę

broni ć przed obc ą pogard ą i własnym

zw ą tpieniem to

A. równowaŜnik zdania.

B. zdanie pojedyncze.

C. zdanie złoŜone podrzędnie.

D. zdanie złoŜone współrzędnie.

22. Data wydania Manifestu przez Komitet Centralny

Narodowy to:

A. 22/23 I 1863

B. 23/24 III 1794

C. 24/25 II 1861

D. 29/30 XI 1830

23. Autorem cyklu rysunków Polonia jest:

A. Jan Matejko.

B. Jacek Malczewski.

C. Artur Grottger.

D. Maksymilian Gierymski.

24. O kim mowa?

Społeczeństwo polskie, z wdzięczności, ofiarowało mu

w 1900 roku majątek Oblęgorek k. Kielc. W 1905 roku

otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.

A. Czesław Miłosz.

B. Henryk Sienkiewicz.

C. Bolesław Prus.

D. Stanisław Wyspiański.

25. Wóz Drzymały to symbol oporu Polaków wobec

polityki

A. Rosji.

B. Prus.

C. Austrii.

D. Niemiec.

26. Oczynszowanie chłopów to

A. wprowadzenie opłaty zamiast pańszczyzny.

B. nadanie chłopom ziemi na własność.

C. obowiązek bezpłatnej pracy chłopa na polu pana.

D. praca chłopa na ziemi dzierŜawionej od pana.

27. Na czele obozu białych podczas powstania

styczniowego stał

A. Jarosław Dąbrowski.

B. Aleksander Wielkopolski.

C. Andrzej Zamoyski.

D. Leopold Kronenberg.

28. Rzeczpospolita Krakowska powstała w wyniku

porozumienia mocarstw w

A. TylŜy.

B. Wiedniu.

C. Berlinie.

D. Warszawie.

29. Z Legionami Polskimi we Włoszech nie był

zwi ą zany

A. Piotr Wysocki.

B. Jan Henryk Dąbrowski.

C. Karol Kniaziewicz.

D. Józef Wybicki.

20. Synonimem słowa rze ź jest

A. masakra.

B. poraŜka.

C. sadyzm.

D. napad.

21. Z podanych zda ń wybierz to, które podaje

fałszyw ą przyczyn ę powstania styczniowego.

A. Ukaz carski o uwłaszczeniu chłopów z 1861 roku

nie dotyczył Królestwa Polskiego, stąd

niezadowolenie chłopów polskich.

B. Rezultatem manifestacji patriotycznych były coraz

liczniejsze ofiary.

C. Hrabia Aleksander Wielopolski uwaŜał, Ŝe

autonomię Królestwa moŜna osiągnąć tylko drogą

walki zbrojnej.

D. Przewagę w społeczeństwie polskim zyskał ruch,

domagający się pełnej niepodległości.

„zDolny Ś l ą zak Gimnazjalista” 2008/2009, blok humanistyczny Arkusz zatwierdzony przez WKK - 10.10.2008 r.

ETAP SZKOLNY, BLOK HUMANISTYCZNY 28 października 2008 r., czas trwania 60 minut

30. Wybierz poprawny chronologiczny ci ą g

wydarze ń (od najwcze ś niejszego), zwi ą zanych

z walkami Polaków o niepodległo ść .

A. Bitwa pod Raszynem, bitwa pod Grochowem,

,rabacja galicyjska, branka

B. Bitwa pod Raszynem, rabacja galicyjska, branka,

bitwa pod Grochowem

C. Rabacja galicyjska, branka, bitwa pod

Grochowem, bitwa pod Raszynem

D. Branka, rabacja galicyjska, bitwa pod Grochowem,

bitwa pod Raszynem

35. W drugiej połowie XIX wieku polscy arty ś ci starali

si ę sw ą twórczo ś ci ą umacnia ć patriotyzm

Polaków. O artystach tych mówiono, Ŝ e tworz ą ku

pokrzepieniu serc . Wybierz takiego twórc ę .

A. Jacek Malczewski

B. Jan Kasprowicz

C. Henryk Sienkiewicz

D. Bolesław Prus

36. Wybierz działanie, które nie było wyrazem

antypolskiej polityki władz niemieckich drugiej

połowie XIX wieku.

A. Tak zwana walka o kulturę (Kulturkampf)

B. Rozbudowanie polskich organizacji gospodarczych

C. Funkcjonowanie Komisji Kolonizacyjnej

D. Tak zwane rugi pruskie

37. Wydarzenia Wiosny Ludów miały miejsce

w Europie w roku

A. 1805.

B. 1815.

C. 1846.

D. 1848.

38. Kierunek polityczny, ograniczaj ą cy rol ę pa ń stwa

do minimum oraz głosz ą cy nieskr ę powan ą

działalno ść jednostek na polu gospodarczym

i olitycznym to

A. praca organiczna.

B. konserwatyzm.

C. liberalizm.

D. nacjonalizm.

31. Spo ś ród wymienionych osób wska Ŝ t ę , której

działalno ść nie miała znaczenia dla

gospodarczego rozwoju ziem polskich w XIX

wieku:

A. ksiąŜę Józef Poniatowski.

B. Stanisław Staszic.

C. ksiąŜę Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki.

D. Hipolit Cegielski.

32. ś andarmami Europy nazywano:

A. Austrię, Prusy, Rosję.

B. Austrię, Francję, Rosję.

C. Anglię, Prusy, Rosję.

D. Prusy, Rosję, Turcję.

33. Patronem i mecenasem polskiego Ŝ ycia

kulturalnego w Pary Ŝ u w okresie Wielkiej

Emigracji był

A. Joachim Lelewel.

B. Juliusz Słowacki.

C. Adam Mickiewicz.

D. Adam Jerzy Czartoryski.

34. Bolesław Limanowski to

A. historyk, działacz polityczny, nestor polskiego

socjalizmu, działacz PPS.

B. organizator pierwszej polskiej partii robotniczej,

skazany w procesie 29. proletariatczyków na 16 lat

katorgi.

C. polityk i działacz społeczny, zorganizował obóz

demokratyczno-narodowy, poseł do rosyjskiej

Dumy.

D. jeden z załoŜycieli PPS, zorganizował Związek

Walki Czynnej dla zbrojnej walki z zaborcami.

39. Namiestnikiem Wielkiego Ksi ę stwa Pozna ń skiego

był

A. ksiąŜę Antoni Radziwiłł.

B. ksiąŜę Józef Poniatowski.

C. ksiąŜę Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki.

D. ksiąŜę Konstanty.

40. Wszystko dla ludu i wszystko przez lud to hasło

obozu politycznego Wielkiej Emigracji

A. Hotelu Lambert.

B. Towarzystwa Demokratycznego Polskiego.

C. Gromad Ludu Polskiego.

D. Towarzystwa Patriotycznego.

„zDolny Ś l ą zak Gimnazjalista” 2008/2009, blok humanistyczny Arkusz zatwierdzony przez WKK - 10.10.2008 r.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: