Tarnów 1.pdf

REGION TARNOWSKI

Tarnów - Miasto od 1330 roku

Tarnowskie Centrum Informacji -

I miejsce w konkursie Polskiej

Organizacji Turystycznej na

najlepszy punkt IT w 2008 i 2010

roku!

Odznaka honorowa Ministra

Sportu i Turystyki „za zasługi dla

turystyki” w 2008 roku

Wyróżnienie dla strony

www.it.tarnow.pl w konkursie

„Złote Formaty 2008”

Dostarczamy kompleksowe i aktualne informacje

o ofercie turystycznej Tarnowa i regionu.

Siódmego marca 1330 roku kancelaria królewska króla Władysława Łokietka,

wystawiła Spicymirowi - wojewodzie krakowskiemu – dokument, na mocy

którego mógł lokować miasto Tarnów.

Miasto założono na wzgórzu dominującym nad najbliższą okolicą (226 m

n.p.m.). Średniowieczny układ starego Tarnowa zachował się do dzisiejszych

czasów. Podstawą rozwoju Tarnowa był przebiegający przez miasto szlak

handlowy prowadzący z Niemiec na Ruś, krzyżujący się ze szlakiem biegną-

cym z Węgier na wybrzeże Bałtyku. Tarnów był miastem prywatnym do roku

1787.

Największy rozwój miasta przypada na wiek XVI. Dziedzicem Tarnowa był

wówczas Jan Tarnowski, hetman wielki koronny, znakomity gospodarz i or-

ganizator. W roku 1536, w obrębie murów, stało 200 domów mieszczańskich

i mieszkało około 2 tys. mieszkańców.

Od 1567 do 1787 roku, czyli w ciągu 220 lat, liczne pożary, zarazy, następnie

wojny, a przede wszystkim chciwość właścicieli, rujnują dobrobyt miasta.

Ponownie miasto zaczyna się rozwijać dopiero od końca XVIII w. W 1782

roku staje się siedzibą powiatu, a cztery lata później siedzibą biskupstwa.

Stacjonuje tutaj również liczny garnizon wojska. XIX wiek to okres prowa-

dzonych z rozmachem prac urbanizacyjnych. W 1870 roku Tarnów liczy już

21 779 mieszkańców i jest trzecim miastem pod względem liczby ludności

w tej części kraju po Lwowie i Krakowie.

Gdy wybucha I wojna światowa, w sierpniu 1914 roku, tarnowianie chętnie

spieszą do Legionów Polskich. 31 października 1918 roku o godzinie 7.30 Tar-

nów jako pierwsze miasto w Polsce odzyskuje wolność.

W okresie II Rzeczypospolitej, w latach 1918-1939, miasto dalej się rozrasta

i staje się ważnym ośrodkiem przemysłowym.

W dniu 28 sierpnia 1939 roku, na dworcu kolejowym w Tarnowie, wybuchła

bomba zegarowa, pozostawiona przez niemieckiego dywersanta w wyniku

czego zginęło 20 osób. Można więc powiedzieć, że II wojna światowa za-

częła się w Tarnowie. W dniu 14 czerwca 1940 roku spod żydowskiej łaźni

wyruszył pierwszy transport do obozu zagłady w KL Auschwitz. Więźnio-

wie z Tarnowa (728 osób) byli pierwszymi oiarami obozu - mieli najniższe

numer y.

Po wojnie Tarnów był miastem powiatowym w woj. krakowskim. W roku

1975, w wyniku reformy administracyjnej kraju, Tarnów został siedzibą wo-

jewództwa. Miasto stało się ważnym ośrodkiem administracyjnym, gospo-

darczym i kulturalnym regionu. Liczba ludności przekroczyła 120 tysięcy.

Z dniem 1 stycznia 1999 r. miasto straciło status województwa. Obecnie

jest stolicą 300 000 aglomeracji oraz siedzibą dwóch powiatów: grodzkiego

i ziemskiego w woj. małopolskim. Ponadto w mieście znajdują się siedziby

bądź też oddziały regionalnych i ponadregionalnych instytucji.

W siedzibie TCI, Rynek 7 w Tarnowie, dostępne są:

• sala konferencyjna (max. 50 osób)

• mapy i przewodniki turystyczne

• tanie pokoje gościnne 1, 2, i 3 - osobowe

• wypożyczalnia rowerów

• przewodniki audio MP3

WYDAWCA:

Rynek 7, 33-100 Tarnów

tel.: 14 688 90 90 fax: 14 688 90 92

mail: centrum@it.tarnow.pl

www.it.tarnow.pl www.tarnow.travel

Projekt (Małopolski System Informacji Turystycznej) współinansowany przez Unię Europejską

w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013

www.it.tarnow.pl

Tarnów - Bazylika Katedralna

Tarnów - Muzeum Etnograiczne

Tarnów - Bima Starej Synagogi

Tarnowska starówka, zwana “perłą polskiego renesansu”, jest jed-

nym z najpiękniejszych przykładów renesansowego układu archi-

tektonicznego polskich miast.

Rynek, wytyczony w chwili lokacji miasta w 1330 roku, otaczają ka-

mienice wzniesione w większości w XVI - XVIII w. Do najcenniejszych

wzniesionych w latach 1565 i 1568 należą znajdujące się w północ-

nej pierzei dwa renesansowe budynki z podcieniami, oznaczone

numerami 20 i 21. Obecnie mieści się w nich siedziba Muzeum

Okręgowego.

Centralnie ulokowany Ratusz, pierwotnie gotycki, wybudowano

pod koniec XV w. i wielokrotnie przebudowywano, nadając mu osta-

tecznie jednoznaczne cechy stylu renesansowego. Bryłę budynku

wieńczy ceglana, nietynkowana attyka z dwudziestoma ośmioma

blendami. Grzebień attyki zdobią kamienne woluty, sterczyny i 14

maszkaronów. Trzydziestometrowa wieża mieści najstarszy w Pol-

sce ręcznie nakręcany zegar.

Bazylika Katedralna, najbardziej reprezentacyjny zabytek Tarno-

wa, powstała w XIV w. w duchu gotyku. Dzisiejszy wygląd neogo-

tycki, otrzymała po gruntownej renowacji i częściowej przebudowie

w latach 1889-1900. Świątynia słynie z monumentalnych, kilkuna-

stometrowych, renesansowych nagrobków przedstawicieli rodu

Tarnowskich oraz manierystycznego Ostrogskich, które uchodzą za

jedne z najwybitniejszych polskich dzieł sztuki takich mistrzów, jak:

Bartłomiej Berecci, Jan Maria Padovano i Jan Pister. Pomnik nagrob-

ny Barbary z Tęczyńskich Tarnowskiej jest uważany za najpiękniejszą

w całej Europie rzeźbę doby renesansu przedstawiającą kobietę. Od

1972 roku katedra nosi tytuł Bazyliki Mniejszej, a w 2006 roku ustano-

wiono w niej sanktuarium Matki Bożej Bolesnej.

W zaułku za Katedrą znajduje się Dom Mikołajowskich, jedna

z najpiękniejszych i najstarszych kamieniczek w Tarnowie, wzniesiona

w 1524 roku. Mające tutaj swoją siedzibę Muzeum Diecezjalne,

posiada w swoich bogatych zbiorach wyjątko-

wy eksponat – oryginał ołtarza pochodzący

z wpisanego na listę UNESCO kościółka

w Lipnicy Murowanej.

Istniejący od ponad 200 lat Stary Cmentarz w Tarnowie, zwany

także Zabłockim, jest jednym z najstarszych zachowanych i użytko-

wanych do dzisiaj cmentarzy w Polsce. Najstarsze nagrobki pochodzą

z końca XVIII wieku. Wpisany do rejestru zabytków, uznawany jest za

jeden z najpiękniejszych w Polsce, nie tylko z uwagi na zabytki sztuki

sepulkralnej, ale także ze względu na położenie, drzewostan, kameral-

ność, niepowtarzalną atmosferę.

Historia Tarnowa związana jest nierozerwalnie z historią ludności

żydowskiej, która przed II wojną światową stanowiła prawie połowę

mieszkańców miasta, a najważniejszą ulicą dla tej społeczności była

ulica Goldhammera z bankami, hotelami i domami modlitw.

Jednym z najważniejszych zabytków kultury żydowskiej jest Bima -

podium w synagodze, z którego odczytywano Torę. Tarnowska Bima

to pozostałość po murowanej synagodze zbudowanej w XVII w.,

którą hitlerowcy podpalili 9 listopada 1939 roku. Dziś w tym miejscu

odbywają się koncerty muzyki klezmerskiej, organizowane corocznie

w ramach obchodów Dni Pamięci Żydów Galicyjskich „Galicjaner

Sztetl”. Obecnie otoczenie bimy wraz z fragmentami murów miejskich

jest w trakcie rewitalizacji.

Mykwa, czyli łaźnia żydowska, wybudowana w latach 1900-1904,

nawiązująca stylem do architektury mauretańskiej. W dniu 14 czerwca

1940 roku spod budynku łaźni wyruszył I transport z 728 więźniami

do KL Auschwitz.

Cmentarz żydowski, założony ok. 1581 roku, jest jednym z najstar-

szych dobrze zachowanych cmentarzy żydowskich w Polsce. Znaj-

duje się tutaj kilka tysięcy nagrobków (macew i sarkofagów), z któ-

rych najstarsze pochodzą z końca XVII w. Tarnowska nekropolia jest

cmentarzem wyznaniowym, nadal czynnym, często odwiedzanym

przez turystów z całego świata. Kuta z żelaza, przedwojenna brama

cmentarza, znajduje się obecnie w Holocaust Memorial Museum

w Waszyngtonie.

Pomiędzy ulicami Wekslarską i Żydowską zachował się najstarszy

kwartał miasta zamieszkały przez Żydów już w XVI w. Charakterystycz-

ne kamienice, z wąskimi sieniami, maleńkimi podwórkami i wąskimi

ścianami frontowymi pochodzą z XVI i XVIII w. Część domów zacho-

wała żelazne okiennice dawnych żydowskich sklepów, a na niektórych

futrynach drzwi można zauważyć ślady po mezuzie (mały pojemnik

na zwój pergaminu, zawierający dwa fragmenty Tory). W 1997 roku

na rogu ul. Żydowskiej i Piekarskiej odsłonięto tablicę upamiętniającą

męczeństwo 3000 tarnowskich Żydów zamordowanych przez hitle-

rowców.

Drewniany kościół – sanktuarium p.w. Matki Bożej Szkaplerz-

nej, znajdujący się w pobliżu Starego Cmentarza, poświęcony został

w 1440 roku. Rokokowy ołtarz główny pochodzący z II poł. XVIII w. ma

charakter architektoniczny, z rzeźbami św. Jana Chrzciciela i nieznane-

go z nazwiska biskupa. W ołtarzu znajduje się słynący łaskami obraz

Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVI w. malowany na desce, przemalo-

wany w barokowej manierze, zapewne w XVIII w., pokryty częściowo

sukienkami haftowanymi oraz koronami i blachami z XVIII i XIX w.

Drewniany kościół p.w. Trójcy Przenajświętszej, zbudowany w la-

tach 1595-1597. Ołtarz główny pochodzi z I poł. XVII w. i ma charakter

wczesnobarokowy z bogatą dekoracją snycerską. Na uwagę zasługuje

renesansowy, pochodzący z 1600 roku obraz św. Trójcy namalowany

w typie „Tronu Łaski” z napisem w języku hebrajskim.

Muzeum Etnograiczne, w którym znajdu-

je się pierwsza w Europie stała ekspozycja

poświęcona kulturze i historii Romów. Na

dziedzińcu dawnego zajazdu podmiejskiego

zobaczyć można sezonową wystawę orygi-

nalnych wozów taborowych.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: