Piotr Fijewski Jak rozwin�� skrzyd�a Wydawnictwo "Intra" Warszawa 1994 Psychologia podr�czna cz�� czwarta PWZN "Print 6�" Lublin 1995 Przedruku dokonano z pozycji pod tym samym tytu�em wydanej przez Wydawnictwo "Intra" Warszawa 1994 Wst�p Czytelniku, napisa�em t� ksi��k�, by pom�c Ci w k�opotach. Sk�ada si� ona z niezbyt trudnych �wicze� i zada�, kt�rych wykonanie nie wymaga wiedzy ani przygotowania. Je�li tylko chcesz mie� wi�cej frajdy z �ycia - przeznaczone s� dla Ciebie. Niezale�nie od tego czy masz pi�tna�cie, trzydzie�ci pi�� czy siedemdziesi�t lat i czy jeste� uczniem, sekretark�, profesorem czy rolnikiem. Wyobra�am sobie co te� przeszkadza Ci w �yciu. Mo�e - czujesz si� gorszy od innych, masz k�opoty z pewno�ci� siebie, - cierpisz na osamotnienie i nie wiesz jak otworzy� si� na ludzi, - jeste� ma�o spontaniczny, zbyt uleg�y lub zbyt agresywny, - stale dr�cz� ci� wyrzuty sumienia i czujesz si� "nie w porz�dku", - czujesz, �e jeste� inny ni� wszyscy, - jeste� nieufny i zamkni�ty w sobie, - czujesz si� zagubiony lub zagro�ony i wci�� si� czego� boisz, - czujesz si� s�aby psychicznie, - nie rozumiesz siebie i w�asnych reakcji, - czujesz si� ci�gle biedny i skrzywdzony...? By� mo�e chcia�by� �y� w spos�b bardziej pewny, godny i swobodny, chcia�by� sam kierowa� swoim losem. Zapraszam Ci� do wsp�pracy. Mo�e by� i tak, �e jeste� z �ycia zadowolony, ale chcia�by� by sta�o si� jeszcze bardziej tw�rcze. Tak�e i Ciebie zach�cam do lektury. Co b�dzie ci potrzebne? Aby wykona� program zawarty w ksi��ce potrzebny Ci b�dzie: Czas Ksi��ka sk�ada si� z Xii sesji. Ka�da z nich zawiera �wiczenia lub zadania, na wykonanie kt�rych potrzeba od p�torej do trzech godzin. Program nale�y realizowa� w kolejno�ci od sesji I do Xii w odst�pach co trzy - cztery dni. Miejsce Cz�� �wicze� b�dzie wymaga�a skupienia i koncentracji a tak�e takich warunk�w, by nikt nie zawraca� Ci g�owy, nie obserwowa� Ci�, nie towarzyszy� Ci w pracy - jednym s�owem warunk�w intymnych. Dlatego te� musisz mie� w�asny k�t, miejsce w kt�rym mo�esz by� sam, gdzie mo�esz swobodnie siedzie�, pisa� czy le�e� i wiesz na pewno, �e nikt ci nie przeszkodzi. Konsekwencja Program �wicze� zawarty w ksi��ce jest ca�o�ci� - niezale�nie od tego, jakie masz k�opoty lub co w swoim �yciu chcia�by� zmieni�. Dlatego, je�li chcesz go realizowa� zdecyduj si� na ca�o��. To naprawd� bardzo wa�ne. Wybieranie tylko takich sesji, kt�re wydaj� Ci si� bardziej atrakcyjne, nie ma sensu. Nie tylko mo�esz nic nie zyska�, ale nawet pogubi� si� nieco w sobie. Dlatego, zanim zaczniesz, podejmij decyzj�: tak lub - je�li wolisz - nie. Niekt�re �wiczenia mog� budzi� Twoj� niech�� lub op�r. Po to by� wytrwa� od pocz�tku do ko�ca programu potrzebna Ci wi�c jest konsekwencja. W�asna ksi��ka Powiniene� mie� j� zawsze pod r�k�. Nie po�yczaj jej nikomu, gdy zacz��e� �wiczenia. Nie wykonuj te� �wicze�, je�li nie masz w�asnej ksi��ki. Zeszyt B�dziesz pracowa� sam, b�dziesz do�wiadcza� i prze�ywa�. Sporo �wicze� zawartych w programie trzeba robi� na pi�mie. Najlepiej przeznaczy� na nie 60_kartkowy, nowy zeszyt w kratk�. Twoje notatki maj� spe�nia� kilka wa�nych funkcji: - B�dziesz m�g� por�wnywa� zapiski i sprawdza�, co i jak si� w Tobie zmieni�o. - Cz�� notatek z sesji poprzednich wykorzystasz do pracy w dalszych sesjach. - Zeszyt b�dzie dla Ciebie sta�ym oparciem. Powstanie w nim Twoja prywatna kolekcja osobistych prze�y� i refleksji. Mam nadziej�, �e b�dziesz lubi� i szanowa� ten zeszyt. Nigdy nic z niego nie wykre�laj i nie zmieniaj. Niczego r�wnie� nie upi�kszaj i nie sil si� na �aden styl literacki. Zeszyt ma by� wy��cznie dokumentem. Pog�d� si� z tym. Dyskrecja B�dziesz mia� ksi��k�, zeszyt, siebie samego i otaczaj�cy Ci� �wiat. Nie mog� zabroni� Ci m�wienia innym, �e realizujesz program �wicze� zawarty w tej ksi��ce. Chcia�bym jednak, aby podczas pracy z ksi��k� wykonywane �wiczenia i zadania, a tak�e zeszyt by�y Twoj� tajemnic�! Uwa�am, �e lepiej b�dzie gdy robi�c �wiczenia i zadania programu nie b�dziesz konsultowa� si� z innymi, nie b�dziesz radzi� si�, wys�uchiwa� ocen na temat twojej pracy z programem, nie b�dziesz si� zwierza� z tego co robisz, nie b�dziesz korzysta� z pomocy innych przy pracy z ksi��k�. Co to jest asertywno�� Asertywno��, to stanowczo��, kt�ra nie rani. To stanowczy, godny, pewny a przy tym w�asny, nie narzucony spos�b zachowania. Wi�kszo�� �wicze� proponowanych przeze mnie w ksi��ce, a tak�e cz�� rozwa�a� teoretycznych wywodzi si� z koncepcji treningu zachowa� asertywnych. Umiej�tno�ci asertywne �wiczy� mo�na podczas specjalnych grupowych trening�w psychologicznych. Ty, Czytelniku o ile si� zdecydujesz, b�dziesz robi� �wiczenia sam na sam z ksi��k�. Zach�cam Ci� do pog��bienia swojej wiedzy na temat asertywno�ci. ( Maria Kr�l_Fijewska: "Stanowczo, �agodnie, bez l�ku, czyli 13 przyk�ad�w o asertywno�ci", Wydawnictwo INTRA, Warszawa 1992�) Na pewno masz w�tpliwo�ci Czy przeczytanie ksi��ki bez wykonywania �wicze� co� da? Mo�e co� Ci da, a mo�e zupe�nie nie? Podobnie jest z nauk� jazdy samochodem. Mo�esz wszystko wiedzie�, zna� �wietnie przepisy i szczeg�y techniczne samochodu, mo�esz bardzo dok�adnie wyobrazi� sobie w�asn� jazd�. Niestety, to nie zast�pi praktyki i treningu - czyli do�wiadczania. Podobne prawa rz�dz� Twoim osobistym rozwojem. Czy wystarczy ci czasu i energii? Chcesz, ale wahasz si�, czy podo�asz, czy b�dziesz systematyczny, czy uda ci si� "jednym ci�giem" wykona� program. Wola�bym, aby� w takim wypadku oceni� swoj� sytuacj� realnie i odpowiedzia� sobie na pytanie, czy uda ci si� na sta�e wygospodarowa� czas na prac� z ksi��k�. Mo�esz by� uwik�any w codzienny ko�owr�t: praca, dom, praca, dom, dorabianie po godzinach i inne wa�ne obowi�zki. Je�li wiesz, �e nie dasz rady - nie zaczynaj. B�dzie lepiej, je�li wcze�niej zaplanujesz pocz�tek �wicze�, cho�by mia�o to by� za rok. Podobnie z miejscem do cichej pracy. Je�li go nie masz, wstrzymaj si�, znajd� dla siebie w�asny k�t i dopiero w�wczas zacznij. Mo�e by� te� tak, �e masz i czas i miejsce, ale jeste� zaanga�owany w co�, co bardzo poch�ania Twoje emocje, Twoj� energi� - bierzesz �lub, masz sesj� egzaminacyjn�, szukasz pracy. Zacznij �wiczenia dopiero wtedy, gdy ten okres minie. Przekonasz si�, �e praca z ksi��k� bardzo wci�ga. Wykonywane �wiczenia mog� dostarczy� Ci absorbuj�cych, wa�nych do�wiadcze�. �le by by�o, gdyby inne sprawy odci�ga�y Twoj� uwag�. I jeszcze jedno, mo�e najwa�niejsze. Op�r przed zmian� tkwi w ka�dym z nas. Bez wzgl�du na to jak nam si� wiedzie, jak si� czujemy, jak wygl�da nasze �ycie zawsze troch� obawiamy si� zmiany. Nieznane budzi niepok�j, kt�ry cz�sto powstrzymuje i blokuje. Innymi s�owy: lepsze znane i z�e ni� nowe i nieznane, cho� mo�e lepsze. Szukamy nieraz uzasadnienia, by nie zaczyna�. Nowe do�wiadczenia, prze�ycia, uczucia, nowe sposoby zachowania, nowe spojrzenie na rzeczywisto�� zawsze w pewnym sensie burz� stary porz�dek wewn�trz nas lub mi�dzy nami a �wiatem. Ka�dy obawia si� takiego burzenia. Mo�e by� tak, �e powody Twojej niemo�no�ci s� wynikiem l�ku przed zmian�. Czy to nie jest egoizm? By� mo�e w zajmowaniu si� sob� widzisz co� niew�a�ciwego, niezgodnego z Twoim stylem �ycia, warto�ciami lub zasadami. Zapewne jeste� przekonany, �e �yjesz lub powiniene� �y� "dla innych", mie� na uwadze przede wszystkim dobro drugiego cz�owieka, a na ko�cu - ewentualnie - swoje w�asne. Nie chc� podwa�a� Twoich zasad. Zwr�� jednak uwag�, �e je�eli nie jest Ci dobrze z sob� samym, je�li co� nie gra lub czego� w �yciu ci brakuje, to - chcesz czy nie - po�wi�casz czas na my�lenie o sobie. Na przyk�ad, gdy czujesz si� nieustannie "nie w porz�dku", obarczasz si� r�nymi winami, zawzi�cie si� krytykujesz... ile� to czasu i energii sobie w ten spos�b po�wi�casz? I prawdopodobnie ca�kiem bezu�ytecznie. Moja propozycja jest prosta - nie marnuj wi�cej czasu i energii dla samego siebie! �wiadomie przeznacz je w�a�nie dla siebie. Tw�j czas i energia stan� si� teraz bardzo cenne. Czy dasz rad�? Nie obawiaj si�. Z pewno�ci� sobie poradzisz. Podczas wykonywania trudniejszych �wicze� sam b�dziesz m�g� ustala� poziom trudno�ci danego zadania w taki spos�b, aby by�o ono dla ciebie wykonalne. Nie ka�dy z nas jest or�em lub jastrz�biem. S� w�r�d nas s�owiki, wr�ble, sikorki i kolibry a tak�e wiele innych ptak�w. Wa�ne jest jedynie - aby sikorka nie udawa�a or�a, - aby wr�bel nie wpada� w depresj� tylko dlatego, �e nie jest s�owikiem, - aby ka�dy ptak rozwin�� skrzyd�a i nauczy� si� fruwa�, oraz cieszy� si� �e jest tym, kim jest. Czy jeszcze warto pr�bowa� czegokolwiek? Niezmiernie si� ciesz�, �e doczyta�e� a� do tego miejsca. Oznacza to, �e nadal szukasz wyj�cia ze swojej sytuacji, cho� by� mo�e s�dzisz, �e takiego wyj�cia nie ma. A wi�c jaka� iskierka nadziei jeszcze si� w tobie tli, cho� by� mo�e jest to ju� bardzo s�abe �wiate�ko. Nadzieja nie �wiadczy o naiwno�ci. Oznacza tylko, �e jeste� bardzo wytrwa�y. Wytrwa�o�� bardzo przyda Ci si� w pracy nad programem ksi��ki. Czas na twoj� decyzj� Powinienem si� zdecydowa� To brzmi tak, jakby� Ty sam, albo kto� inny nakazywa� Ci: powiniene� si� zmieni�, powiniene� sta� si� lepszy. Twoja praca z ksi��k� szybko sta�aby si� dla Ciebie obowi�zkiem, a mo�e nawet przymusem trudnym do zniesienia. Zanim podejmiesz prac� z ksi��k�, odpowiedz sobie na pytania: Czy ja sam chc� si� zmienia�, czy jest to w moim interesie, c...
piwowar3