AKADEMIA EKONOMICZNA W KRAKOWIE

WYDZIAŁ FINANSÓW

Kierunek: Gospodarka Przestrzenna

PRACA MAGISTERSKA

Procedura sporządzania planów miejscowych

KRAKÓW 2004

Składam serdeczne podziękowania

Profesorowi Tadeuszowi Kudłaczowi

za cenne uwagi i pomoc             

przy pisaniu niniejszej pracy

Spis Treści

1. Wstęp              4

2. Plan miejscowy              5

3. Procedura              6

4. Koszty sporządzenia planu miejscowego obciążają:              10

5. Zmiany w planie  miejscowym              11

7. Spis literatury:              16

1. Wstęp

Osiem lat funkcjonowania ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku o zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity: Dz. U. nr 15 poz. 139 z 1999 roku z późn. zm.), pomimo jej rozlicznych zmian, dowodzi iż istnieje konieczność głębokiej reformy systemu planowania przestrzennego w Polsce. System ten jest obecnie niewydolny. Procedury planistyczne ze względu na ich rozbudowanie i możliwość szerokiej zaskarżalności projektów planów miejscowych do Naczelnego Sądu Administracyjnego są długotrwałe, a przez to,  uniemożliwiają gminom sprawne i aktywne gospodarowanie przestrzenią. W rezultacie gminy nie prowadzą aktywnej polityki przestrzennej na swoim terenie, bowiem realizacja jej celów jest niezwykle odległa w czasie, a na obszarach konfliktogennych niekiedy praktycznie niemożliwa. To najczęściej prowadzi do ograniczania lub zaprzestania realizacji innych zadań gminy np. z zakresu ochrony środowiska, gospodarki odpadami etc. oraz ograniczenia aktywności gminy na lokalnym rynku nieruchomości. Odstręcza także gminy od prowadzenia długofalowych programów inwestycyjnych i utrudnia (czasami wręcz uniemożliwia) przygotowywanie dla inwestorów zewnętrznych atrakcyjnych ofert inwestycyjnych.
Przyjęta w obowiązującej ustawie procedura lokalizacyjna także nie zachęca do prowadzenia inwestycji budowlanych. Dla wielu inwestorów jest absolutnie niezrozumiała potrzeba wydawania decyzji administracyjnej uprawniającej do lokalizacji obiektu budowlanego (decyzji WZiZT)  w sytuacji, gdy uprawnienie takie wynika wprost z przepisu prawa miejscowego ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Decyzja ta niejednokrotnie utożsamiana jest z udzieleniem pozwolenia na budowę, co wzmaga zjawisko samowoli budowlanej                                          . 
Poddanie takiemu samemu procesowi ustalania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu inwestycji celu publicznego doprowadziło do licznych opóźnień w zaopatrzeniu gmin w niezbędną do ich dalszego rozwoju infrastrukturę techniczną albo naruszeń przepisów proceduralnych przez zdesperowane władze gmin, próbujące realizować zadania postawione przed nimi przez społeczność lokalną.

Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80 poz. 717) stanowi  krok w kierunku zmiany tej sytuacji. Niestety niewielki. Ustawodawca chciał pogodzić, często sprzeczne ze sobą interesy i postulaty różnych grup zawodowych i społecznych związanych z gospodarką przestrzenną. Wewnętrzny brak spójności niektórych przepisów ustawy, niejasności sformułowań, brak konsekwencji w tworzeniu pewnych rozwiązań pokazują, że sztuka ta nie do końca się ustawodawcy powiodła. I choć ustawa wprowadza kilka instytucji i rozwiązań, które poprawią funkcjonowanie systemu planowania w Polsce, to wiele błędnych jej uregulowań może ten efekt niemal całkowicie zniwelować.

Niewątpliwą zaletą nowej ustawy jest usprawnienie procesu inwestycyjnego w zakresie lokalizowania inwestycji. Rezygnacja z konieczności ustalania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu w sytuacji gdy obowiązują stosowne przepisy prawa miejscowego wydaje się ze wszech miar słuszne. Rozwiązanie to eliminuje istniejącą procedurę, która w zasadzie sprowadza się do powielania ustaleń planów miejscowych w treści decyzji administracyjnej. Stanowi także zachętę dla gmin do wdrażania procesów planistycznych i uchwalania planów miejscowych. Istnienie norm prawa miejscowego w zakresie lokalizowania inwestycji w gminie będzie bowiem prowadzić do obniżenia kosztów działania urzędu gminy. Ponadto będzie formą promocji gminy na rynku inwestycyjnym.
Będzie temu sprzyjać przyspieszenie procedur planistycznych. Wyeliminowanie możliwości zaskarżania do sądu administracyjnego każdej niemal czynności organu sporządzającego plan miejscowy zapewne uprości i usprawni ten proces. Nie oznacza to jednak ograniczenia kontroli społecznej nad tym procesem. Zmieni się natomiast jej forma tak, by jej prowadzenie nie hamowało samej procedury sporządzania planu.

2. Plan miejscowy

Plan miejscowy jest podstawowym dokumentem planistycznym w gminie o charakterze aktu prawa miejscowego. Jego ustalenia kształtują wraz innymi przepisami sposób wykonywania prawa własności. Określa sposób zagospodarowania i warunki zabudowy terenu nieruchomości w taki sposób, że stanowią podstawę do udzielenia pozwolenia na budowę. Ustalenia planu wyklucza w związku z tym konieczność ustalenia warunków zabudowy w drodze decyzji administracyjnej.  Sporządzenie planu miejscowego nie jest obligatoryjne, chyba, że wymaga tego przepis odrębny (np. przepis prawa górniczego). Określenie obszaru, dla którego sporządzany jest plan miejscowy, pozostawiono uznaniu organów gminy z jednym wszakże wyjątkiem  plan miejscowy sporządzany jest dla całego, wyznaczonego w studium obszaru przeznaczenia gruntów na cele nierolne i nieleśne. Gmina nie może jednak uchwalić planu dla terenu zamkniętego. Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r , podobnie jak w przypadku studium, wprowadziła obligatoryjną treść ustaleń planu miejscowego oraz zmieniła skalę jego opracowań kartograficznych. Wprowadziła także obowiązek stosowania przy sporządzaniu planów we wszystkich gminach jednakowego nazewnictwa, standardów, oznaczeń  oraz sposobu dokumentowania prac planistycznych.                                                                                    
Doszło natomiast do znacznego uproszczenia samej procedury planistycznej.

3. Procedura

Plan  miejscowy ustala przeznaczenie terenów, w tym dla inwestycji celu publicznego, oraz określenia sposobów ich zagospodarowania i zabudowy.

Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej określa, w drodze rozporządzenia, wymagany zakres projektu planu miejscowego w części tekstowej i graficznej, uwzględniając w szczególności wymogi dotyczące materiałów planistycznych, skali opracowań kartograficznych, stosowanych oznaczeń, nazewnictwa, standardów oraz sposobu dokumentowania prac planistycznych.

Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej, określi, w drodze rozporządzenia, sposób uwzględniania w zagospodarowaniu przestrzennym potrzeb obronności i bezpieczeństwa państwa, uwzględniając w szczególności problematykę związaną z:

1) przygotowaniem i przeciwdziałaniem zagrożeniom zewnętrznym, a zwłaszcza agresji militarnej;

2) przygotowaniem i przeciwdziałaniem zagrożeniom wewnętrznym, a zwłaszcza zagrożeniom bezpieczeństwa i porządku publicznego, katastrofom i klęskom żywiołowym oraz zagrożeniom gospodarczym i ekonomicznym.

Pierwszym etapem procedury sporządzania planów miejscowych na  szczeblu lokalnym jest podjęcie uchwały przez radę gminy o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Uchwałę rada gminy podejmuje z własnej inicjatywy lub na wniosek wójta, burmistrza albo prezydenta miasta.

Przed podjęciem uchwały wójt, burmistrz albo prezydent miasta wykonuje analizy dotyczące zasadności przystąpienia do sporządzenia planu i stopnia zgodności przewidywanych rozwiązań z ustaleniami studium, przygotowuje materiały geodezyjne do opracowania planu oraz ustala niezbędny zakres prac planistycznych. Planu miejscowego nie sporządza się dla terenów zamkniętych. Integralną częścią uchwały jest załącznik graficzny przedstawiający granice obszaru objętego projektem planu.

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta po podjęciu przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu miejscowego kolejno:

1) ogłasza w prasie miejscowej oraz przez obwieszczenie, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu, określając formę, miejsce i termin składania wniosków do planu, nie krótszy niż 21 dni od dnia ogłoszenia;

2) zawiadamia, na piśmie, o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu instytucje i organy właściwe do uzgadniania i opiniowania planu;

3) rozpatruje wnioski w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia upływu terminu ich składania;

4) sporządza projekt planu miejscowego wraz z prognozą oddziaływania na środowisko, uwzględniając ustalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy;

5) sporządza prognozę skutków finansowych uchwalenia planu miejscowego,

6) uzyskuje opinie o projekcie planu:

a) gminnej lub innej właściwej komisji urbanistyczno-architektonicznej,

b) wójtów, burmistrzów gmin albo prezydentów miast, graniczących z obszarem objętym planem, w zakresie rozmieszczenia inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym;

7) uzgadnia projekt planu z:

a) wojewodą, zarządem województwa, zarządem powiatu w zakresie odpowiednich zadań rządowych i samorządowych,

b) właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków,

c) organami właściwymi do uzgadniania projektu planu na podstawie przepisów odrębnych,

d) właściwym zarządcą drogi, jeżeli sposób zagospodarowania gruntów przyległych do pasa drogowego lub zmiana tego sposobu mogą mieć wpływ na ruch drogowy lub samą drogę,

e) właściwymi organami wojskowymi, ochrony granic oraz bezpieczeństwa państwa,

f) dyrektorem właściwego urzędu morskiego w zakresie zagospodarowania pasa technicznego, pasa ochronnego oraz morskich portów i przystani,

g) właściwym organem nadzoru górniczego w zakresie zagospodarowania terenów górniczych,

h) właściwym organem administracji geologicznej w zakresie terenów zagrożonych osuwaniem się mas ziemnych,

i) ministrem właściwym do spraw zdrowia w zakresie zagospodarowania obszarów ochrony uzdrowiskowej;

8) uzyskuje zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne;

9) wprowadza zmiany wynikające z uzyskanych opinii i dokonanych uzgodnień;

10) ogłasza o wyłożeniu projektu planu do publicznego wglądu na co najmniej 7 dni przed dniem wyłożenia i wykłada ten projekt wraz z prognozą oddziaływania na środowisko do publicznego wglądu na okres co najmniej 21 dni oraz organizuje w tym czasie dyskusję publiczną nad przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami;

11) wyznacza w ogłoszeniu termin, w którym osoby fizyczne i prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej mogą wnosić uwagi dotyczące projektu planu, nie krótszy niż 14 dni od dnia zakończenia okresu wyłożenia planu;

12) rozpatruje uwagi w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia upływu terminu ich składania;

13) wprowadza zmiany do projektu planu miejscowego wynikające z rozpatrzenia uwag, a następnie w niezbędnym zakresie ponawia uzgodnienia;

14) przedstawia radzie gminy projekt planu miejscowego wraz z listą nieuwzględnionych uwag.

Powyższe organy w zakresie swojej właściwości rzeczowej i miejscowej są zobowiązane do współpracy przy sporządzaniu projektu planu miejscowego, polegającej na wyrażaniu opinii, składaniu wniosków oraz udostępnianiu informacji.

Organy w zakresie swojej właściwości rzeczowej lub miejscowej, uzgadniają, na swój koszt, odpowiednio projekt studium albo projekt planu miejscowego. Uzgodnień dokonuje się w trybie art. 106 Kodeksu postępowania administracyjnego.

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza projekt planu miejscowego, zawierający część tekstową i graficzną, zgodnie z zapisami studium oraz z przepisami odrębnymi, odnoszącymi się do obszaru objętego planem.

W planie miejscowym określa się obowiązkowo:

1) przeznaczenie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania;

2) zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego;

3) zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego;

4) zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej;

5) wymagania wynikające z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych;

6) parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w tym linie zabudowy, gabaryty obiektów i wskaźniki intensywności zabudowy;

7) granice i sposoby zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie, ustalonych na podstawie odrębnych przepisów, w tym terenów górniczych, a także narażonych na niebezpieczeństwo powodzi oraz zagrożonych osuwaniem się mas ziemnych;

8) szczegółowe zasady i warunki scalania i podziału nieruchomości objętych planem miejscowym;

9) szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich użytkowaniu, w tym zakaz zabudowy;

10) zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji i infrastruktury technicznej;

11) sposób i termin tymczasowego zagospodarowania, urządzania i użytkowania terenów;

12) stawki procentowe, na podstawie których ustala się opłatę.

W planie miejscowym w zależności od potrzeb określa się również:

1) granice obszarów wymagających przeprowadzenia scaleń i podziałów nieruchomości;

2) granice obszarów rehabilitacji istniejącej zabudowy i infrastruktury technicznej;

3) granice obszarów wymagających przekształceń lub rekultywacji;

4) granice terenów pod budowę obiektów handlowych,

5) granice terenów rekreacyjno-wypoczynkowych oraz terenów służących organizacji imprez masowych;

6) granice pomników zagłady oraz ich stref ochronnych, a także ograniczenia dotyczące prowadzenia na ich terenie działalności gospodarczej, określone w ustawie z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady.

Plan miejscowy, po stwierdzeniu jego zgodności z ustaleniami studium, uchwala rada gminy rozstrzygając jednocześnie o sposobie rozpatrzenia uwag do projektu planu oraz sposobie realizacji, zapisanych w planie, inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej, które należą do zadań własnych gminy, oraz zasadach ich finansowania, zgodnie z przepisami o finansach publicznych. Część tekstowa planu stanowi treść uchwały, część graficzna oraz wymagane rozstrzygnięcia stanowią załączniki do uchwały.

Plan miejscowy sporządza się w skali 1:1000, z wykorzystaniem urzędowych kopii map zasadniczych albo w przypadku ich braku map katastralnych, gromadzonych w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dopuszcza się stosowanie map w skali 1:500 lub 1:2000, a w przypadkach planów miejscowych, które sporządza się wyłącznie w celu przeznaczenia gruntów do zalesienia lub wprowadzenia zakazu zabudowy, dopuszcza się stosowanie map w skali 1:5000.

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta przedstawia wojewodzie uchwałę wraz z załącznikami oraz dokumentacją prac planistycznych w celu oceny ich zgodności z przepisami prawnymi

4. Koszty sporządzenia planu miejscowego obciążają:

1) budżet państwa - jeżeli jest on w całości lub w części bezpośrednią konsekwencją zamiaru realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym;

2) budżet województwa - jeżeli jest on w całości lub w części bezpośrednią konsekwencją zamiaru realizacji inwestycj...