„Mapy twoich myśli: Mindmapping, czyli notowanie interaktywne”
1. W książce tej w pierwszej części zawarto informacje dotyczące ludzkiego mózgu, jego fenomenu:
- Mózg człowieka składa się z ok. biliona komórek nerwowych; każda z nich jest w stanie wytworzyć równocześnie 10 000 (lub nawet więcej) połączeń nerwowych z innymi neuronami;
- Czynności umysłowe przypisane danym półkulom mózgowym- LEWA:
Słowa, Logika, Liczby, Hierarchia, Linearność, Analiza, Zbiory
PRAWA:
Rytm, Świadomość przestrzeni, Gestalt (obraz całości), Wyobraźnia, Marzenia, Postrzeganie kolorów, Postrzeganie rozmiarów;
- 5 podstawowych zadań umysłu:
Rejestrowanie- odbieranie bodźców pobudzających zmysły;
Magazynowanie- przechowywanie informacji, przywoływanie ich;
Analizowanie- rozpoznawanie schematów i przetwarzanie informacji;
Wyrażanie- ekspresja za pomocą słów, gestów, map myśli;
Kontrola- kierowanie fizycznymi i mentalnymi czynnościami organizmu;
- W umyśle ludzkim tkwią olbrzymie pokłady zdolności i możliwości, które w ogromnym stopniu nie są wykorzystywane;
- Ludzie wybitni, np. Einstein, Leonardo da Vinci czy Picasso wykorzystywali szerszą gamę możliwości umysłu niż ludzie przeciętni. W ich zapiskach, notatkach świadomie zostały wykorzystane niemal wszystkie możliwe funkcje mózgu, np. słowa, symbole, liczby, hierarchia, zbiory analiza, skojarzenia, wizualizacja, całościowość.
2. Tradycyjne notatki linearne jako przyczyna ograniczania możliwości naszego umysłu
Tradycyjne notatki linearne
Istnieją główne 3 style sporządzania tradycyjnych notatek:
- notatki w formie narracyjnej- spisywanie treści komunikatu w formie ciągu zdań
- notatki w formie listy myśli w kolejności ich pojawiania się
- notatki w formie hierarchicznej- lista kategorii i podkategorii oznaczonych literami bądź cyframi.
Ponad 95% przebadanych osób sporządza notatki właśnie w jeden z wyżej wymienionych sposobów.
Notatki linearne uwzględniają jedynie linearność, symbole, analizę, słowa, liczby. Stanowi więc to niewielki wycinek z listy funkcji ludzkiego umysłu. Pominięte są tu następujące elementy: rytm wizualny, schemat, kolor, obraz, wizualizacja, wymiar, Gestalt (całościowość), skojarzenia. Większość notatek jest monochromatycznych (jednobarwnych), co sprawia, że są one monotonne.
Zarzuty wobec tradycyjnych notatek:
1) są zbyt długie (słowa klucze giną w gąszczu pozostałych wyrazów)
2) z trudem zapamiętuje się je
3) są stratą czasu (sporo czasu tracimy na ich sporządzenie, przeczytanie, wychwycenie słów kluczowych)
4) nie pobudzają mózgu do twórczej pracy.
3. Myślenie wielokierunkowe- związane jest ono z siecią danych w naszym umyśle, która powstaje w wyniku skojarzeń. Myśli w sposób naturalny rozchodzą się promieniście we wszystkich kierunkach.
4. Mapy myśli- Mapy myśli są naturalną formą ekspresji myślenia wielokierunkowego. Są graficzną techniką, która wyzwala potencjał umysłu. Pomysłodawcą mindmappingu jest Tony Buzan. Zalążki tej idei powstały na przełomie lat 60 i 70 ubiegłego wieku.
Mapy myśli rządzą się następującymi prawami:
- temat mapy symbolizuje centralny rysunek (Rysunek pobudza wszystkie ośrodki w mózgu, przemawia do fantazji i wywołuje więcej skojarzeń niż jakiekolwiek słowo. Wyraża on kształt, kolor, linię, przestrzeń, budowę, rytm wizualny. Dzięki temu zwiększa on kreatywność i potencjał pamięci)
- główne zagadnienia w postaci gałęzi wybiegają promieniście z centralnego rysunku
- gałęzie zawierają kluczowy rysunek lub słowo (wypisane dużymi literami nad odpowiednią linią); zagadnienia mniej ważne, poboczne reprezentowane są jako gałęzie podporządkowane gałęziom wyższego rzędu
- gałęzie tworzą sieć węzłów.
Mapy wzbogacać można kolorami, rysunkami (dwu i trójwymiarowymy), własnymi kodami.
Mapy myśli są kolejnym krokiem na drodze od myślenia linearnego (jednowymiarowego) przez lateralne (dwuwymiarowe) do wielokierunkowego.
W tworzeniu map myśli bardzo ważna jest hierarchia i kategoryzacja. Pierwszym krokiem w tworzeniu map myśli jest określenie pojęć kluczowych, które będą organizować nam pozostałe pojęcia. Badania wskazują na to, że zastosowanie hierarchii pojęć (np. wyodrębnienie kategorii, podkategorii pojęć) ułatwia ich zapamiętanie.
Zasady dot. tworzenia mapy myśli:
TECHNIKA:
1) Akcentuj:
-Zawsze w centrum używaj rysunek
-Rysunki stosuj na przestrzeni całej mapy
-Używaj 3 lub więcej kolorów w centralnym rysunku
-Wykorzystuj efekt przestrzenności w rysunkach i wokół słów
-Stosuj synestezję (jednym bodźcem oddziałuj na wiele zmysłów)
-Uporządkuj odstępy między elementami mapy
- Rób właściwe odstępy między elementami mapy
2) Używaj skojarzeń:
-Łącz strzałkami obszary mapy, które chcesz ze sobą powiązać
-Używaj kolorów
-Używaj systemu umownych znaczków
3) Pisz przejrzyście:
- Na każdej linii pisz tylko jedno słowo
- Pisz drukowanymi literami
- Słowa muszą biec wzdłuż linii
- Linie muszą być tej samej długości co wyrazy
- Linie muszą się ze sobą łączyć
- Główne ramiona muszą dochodzić do centralnego rysunku
- Centralne ramiona narysuj grubą kreską
- Każdą główną gałąź wraz z jej wszystkimi rozwidleniami i połączeniami zakreśl dodatkową linia
- Postaraj się by rysunki jak najwyraźniejsze
- Połóż kartkę dłuższa krawędzią poziomo
- Postaraj się, by litery były pionowe.
4) Wypracuj własny styl
FORMA:
Stosuj hierarchię pojęć
Wprowadzaj porządek numeryczny (Jest to istotnie, jeżeli twoja mapa stanowi materiał do prezentacji, wypracowania, odpowiedzi na egzaminie. Po prostu ponumeruj ramiona mapy według chronologii czy ważności. Zamiast cyfr możesz używać liter).
ZALECENIA- Zalecenia są pomocne przy zastosowaniu omówionych zasad:
1) Rysuj puste linie- jeżeli podczas rysowania mapy nagle poczujesz pustkę w głowie, po prostu dorysuj dodatkową, pustą linię. Twój umysł będzie zmotywowany do jej uzupełnienia.
2) Zadawaj pytania- Zadając pytania i szukając na nie odpowiedzi najskuteczniej zdobywamy wiedzę.
3) Używaj symboli i rysuj
4) Wierz w potęgę swojego umysłu- ważne jest uświadomienie sobie nieograniczonych możliwości własnego umysłu
1) Regularnie przeglądaj mapy myśli- najlepiej, aby po godzinnej nauce w oparciu o mapy myśli przeglądać je w następujących odstępach czasu:
· po 10-30 minutach (10 minut przeglądania)
· następnego dnia (2-4 minuty)
· po miesiącu (2 minuty)
· po 3 miesiącach (2 minuty)
· po 6 miesiącach (2 minuty)
· po roku (2 minuty). Ten sposób utrwalania wiadomości zapewni ich przeniesienie do pamięci trwałej.
2) Powtarzaj aktywnie- próba odtworzenia informacji zawartej w oryginalnej mapie po czym następuje porównanie kopii z pierwotną wersją mapy.
1) Przygotuj się psychicznie:
* Nastaw się pozytywnie- dzięki temu będziesz odprężony i zrelaksowany a w takim stanie twój mózg jest najbardziej chłonny.
*Ćwicz rysowanie- kopiowanie dzieł, map myśli, obrazów.
*Nie zrażaj się- jeśli twoje początkowe mapy nie będą spełniać twoich oczekiwań, nie zrażaj się! Jeszcze raz przeanalizuj je, skoryguj błędy, przeredaguj. Tylko trening może uczynić z ciebie mistrza.
*Nie bój się absurdu- absurd, śmieszność, fantazja - idee, które nie mieszczą się w ramach wytyczonych norm mogą stać się zalążkiem przełomowych odkryć.
*Staraj się, by twoje mapy były możliwie najbardziej estetyczne- to jedna z cech umysłu, wrażliwość na piękno. Ogólnie rzecz ujmując im ładniejsza i estetyczniejsza będzie twoja mapa, tym łatwiej ją zapamiętasz.
2) Przygotuj wszystkie potrzebne materiały- zgromadź blisko siebie przyrządy i materiału, które będą ci przydatne w trakcie kreślenia mapy. Zadbaj o wystarczającą ilość ołówków, kredek, pisaków, długopisów. Niech będą atrakcyjne tak, abyś chciał się nimi posługiwać.
3) Przygotuj miejsce pracy:
*Pracuj w temperaturze pokojowej
*Pracuj przy świetle naturalnym
*Pracuj w dobrze wywietrzonym pomieszczeniu
*Pracuj w odpowiednio wyposażonym wnętrzu- dobrej jakości biurko, krzesło wymuszające wyprostowaną postawę. Estetyczne meble - wszystko to sprawia, że po prostu będziesz chciał pracować i uczyć się w takim miejscu.
*Stwórz sobie przytulne otoczenie
*Pracuj w ciszy lub przy ulubionej muzyce
5. Zastosowanie map myśli
1) Życie osobiste:
Autoanaliza- tworzenie autoportretu charakterologicznego. Mapę tego rodzaju można uporządkować według kategorii takich jak: Biografia- przeszłość, teraźniejszość, przyszłość; Zalety; Wady; Co lubię; Czego nie lubię; Cele; Rodzina; Przyjaciele; Osiągnięcia; Hobby; Uczucia; Praca; Dom; Obowiązki.
Rozwiązywanie problemów- koncentrujemy się na jednej cesze charakteru, która jest powodem niepokoju (np. nadmierna nieśmiałość); rozwiązywanie konfliktów w związkach.
Podejmowanie decyzji- alternatywne mapy myśli
Nielinearny dziennik- pełni dwie funkcje: terminarza (dzienne, miesięczne, roczne)- umożliwia planowanie przyszłości oraz pamiętnika- retrospektywne spojrzenie w przeszłość.
2) Życie rodzinne:
· wspólna zabawna- np. wspólne układanie opowieści
· wspólna nauka.
3) Edukacja:
· Uczeń, student:
- pisanie wypracowań
- pisanie dłuższych prac i raportów
- przygotowania do egzaminu
- sporządzanie notatek z wykładów, książek, filmów.
Etapy sporządzania notatek za pomocą mapy myśli:
Ogólne przeglądanie- przejrzyj dany tekst. Zwróć uwagę na spis treści, nagłówki, podsumowania, streszczenia, ilustracje, wykresy, na wszystko to, co przyciąga twój wzrok. Ułatwi ci to ustalenie centralnego rysunku Twojej mapy i słów kluczy, które będą stanowić główne ramiona mapy.
Przeglądanie wstępne- zwróć uwagę na podział na rozdziały, akapity, głównie na ich początki i zakończenia, gdyż tam zazwyczaj zawarte są najważniejsze informacje. Uwzględnij je na mapie.
Przeglądanie uzupełniające- uzupełnienie luk w tekście i na mapie z pominięciem trudnych fragmentów.
Przeglądanie końcowe- wróć do trudnych fragmentów pominiętych wcześniej.
Ważne jest to, aby sporządzając mapy myśli z danego źródła, nie ograniczać się do zawarcia istotnych informacji, ale wzbogacić ją o własne odczucia, myśli, przemyślenia, emocje związane z tym tekstem.
· Nauczyciel:
- sporządzanie notatek do wykładów
- planowanie roku, semestru, dnia
- sporządzanie na tablicy map myśli podczas prowadzenia zajęć
- egzaminowanie
- projekty.
4) Praca zawodowa:
· prezentacje
· prowadzenie zebrań
· zarządzanie przedsiębiorstwem
6. I coś jeszcze......
Wnioski płynące z badań: * Im wyższe wykształcenie posiada dana osoba, tym bardziej indywidualne są jej skojarzenia i sposób myślenia; *Ścieżki myśli każdego z nas są unikalne.
Burza mózgów jest pierwszym krokiem do mindmappingu. Dzięki tego typu ćwiczeniom zwiększamy swoje zdolności kojarzenia, przygotowując się do myślenia wielokierunkowego.
3
dukat07