Panacea 6.pdf

Nr 1(6) styczeń 2004

cena 3 zł w tym 7% VAT

ISSN 1644-0358

INDEKS 378356

Nakład 6000 egz.

Nadciśnienie tętnicze

- terapia ziołowa

Głóg (Crataegus spp.)

w chorobach serca

i układu krążenia

Proantocyjanidyny

- monografia

Dr hab. Zbigniew Janeczko, prof. UJ

Należy stworzyć forum wymiany

doświadczeń w dziedzinie ro-

ślinnych produktów leczniczych

w poszczególnych państwach

członkowskich Unii Europejskiej

– fragmenty wystąpienia

dr. Hubertusa Cranza, dyrektora gene-

ralnego Europejskiego Stowarzyszenia

Producentów Leków bez Recepty

Crataegus spp.

ISNN 1644-0358

Kwartalnik Centrum Fitoterapii w Gdańsku - poświęcony upowszechnianiu osiągnięć ziołolecznictwa

lek łagodzący stany

nerwicowe oraz

objawy stresu, ułatwia-

jący zasypianie

lek stosowany

w trudnościach

z zasypianiem

lek stosowany w stanach

zapalnych gardła, jamy

ustnej, suchym kaszlu

lek

przeciw-

depresyjny

lek ułatwiający

trawienie

lek

przeczyszczający

lek przeciw

przerostowi

prostaty

lek

wzmacniający

układ krążenia

lek przeciw-

gorączkowy,

przeciwbólowy

lek przeciw

miażdżycy,

przeciw-

bakteryjny

Zioła w saszetkach do zaparzania

Zioła uspokajające - stosowane w stanach napięcia i niepokoju, Zioła do zmniejszania nadwagi - stosowane w leczeniu nadwagi, Zioła

poprawiające trawienie - stosowane w dolegliwościach trawiennych, Zioła wzmagające trawienie - stosowane w braku łaknienia i

niestrawności, Zioła przeczyszczające - stosowane w zaparciach, Zioła przeciwbiegunkowe - stosowane w biegunkach, Zioła żółcio-

pędne - stosowane w zaburzeniach odpływu żółci i trawienia, Zioła moczopędne - stosowane w kamicy nerkowej i piasku nerkowym,

Zioła do płukania gardła - stosowane w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła, Zioła przeciwkaszlowe - stosowane w nieżytach górnych

dróg oddechowych, Zioła wykrztuśne - stosowane w nieżytach oskrzeli i trudnościach w odkrztuszaniu, Zioła przeciwgorączkowe

- stosowane w chorobach z przeziębienia z podwyższoną temperaturą ciała, Zioła metaboliczne (przeciwtrądzikowe) - stosowane w

trądziku młodzieńczym i zaparciach, Zioła ułatwiające gojenie ran - stosowane w trudno gojących się ranach, Zioła przeciwreumatycz-

ne - stosowane w schorzeniach reumatycznych, Liść melisy - stosowany w stanach napięcia i niepokoju, Ziele krwawnika - stosowane

wewnętrznie w stanach zapalnych przewodu pokarmowego oraz zewnętrznie jako środek przeciwzapalny, Nasienie płesznika - stosowane

w zaparciach, Kłącze imbiru - stosowane w chorobie lokomocyjnej, Liść mięty pieprzowej -

stosowany w stanach skurczowych przewodu pokarmowego, Koszyczek rumianku - stosowany

jako środek przeciwskurczowy i wiatropędny, Liść pokrzywy - stosowany w kamicy nerkowej i

piasku nerkowym, Liść szałwii - stosowany zewnętrznie w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła

oraz w stanach zapalnych skóry, Kwiatostan głogu - stosowany w leczeniu zaburzeń układu

krążenia, Kwiat bzu czarnego - stosowany w chorobach z przeziębienia, Owoc kopru włoskiego

- stosowany jako środek wiatropędny i rozkurczowy, Liść mącznicy - stosowany w zakażeniach

dróg moczowych, Ziele skrzypu - stosowane jako środek moczopędny.

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane

dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania

produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

Producent leków ziołowych: Innowacyjno-Wdrożeniowe Laboratorium Farmaceutyczne Labofarm , mgr farm. Tadeusz Pawełek

ul. Lubichowska 176 b, 83-200 Starogard Gdański, tel. (058) 561 20 08, fax (058) 561 20 16, e-mail:poczta@labofarm.com.pl, www.labofarm.com.pl

Producent leków ziołowych: Innowacyjno-Wdrożeniowe Laboratorium Farmaceutyczne Labofarm , mgr farm. Tadeusz Pawełek

W NUMERZE

Fitoterapia w świetle regulacji UE

i Polski - relacja z międzynarodowego

forum w Gdańsku

M ARIA P IASKOWSKA

Głóg

str. 5-6

str.

Terapia ziołowa

w nadciśnieniu tętniczym

J AROSŁAW S TRUCZYŃSKI

str. 16

Od wydawcy

SPIS TREŚCI

Ostatecznie Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że król jest nagi, czyli

ustawa o Narodowym Funduszu Zdrowia jest zła a kręgi rządowe oraz

parlamentarne muszą ją ubrać w nowe szaty i to do końca tego roku. To

optymistyczne, że rozpoczęta przez poprzedni rząd reforma służby zdrowia

nie umarła po ciężkiej chorobie a przeciwnie, dzięki konsekwentnej posta-

wie lekarzy, być może odżyje w bardziej przejrzystej formie, uwzględnia-

jąc doświadczenia krajów europejskich, które też rozważają konieczność

przeniesienia niewielkiej części kosztów na pacjenta.

Rynek leków ziołowych jest raczej stabilny i rysuje się pewna równowaga

pomiędzy wybraną ofertą aptek a szerokim asortymentem sklepów zielar-

skich, które dbają także o zaopatrzenie w mniej popularne preparaty, np.

zestawy ziół do zaparzania.

Od maja, w rozszerzonej Unii Europejskiej, zapomnimy o eksporcie i

imporcie leków.

Polskie leki ziołowe, dopuszczane do obrotu przez Komisję Leków jako

produkty lecznicze, powinny utrzymać swoją pozycję rynkową, dzięki

dobrze udokumentowanej jakości i skuteczności – o czym każdy pacjent

może się dowiedzieć, czytając na przykład zatwierdzone przez Minister-

stwo Zdrowia ulotki informacyjne, dołączane do każdego opakowania

jednostkowego.

Z drugiej strony, do kraju napłynie szeroka oferta atrakcyjnych dodatków

do żywności – popartych sugestywną reklamą, ale zgodnie z unijnymi

regulacjami pozbawionych opisów działania i wskazań leczniczych.

W Nowym Roku 2004 życzę wszystkim zainteresowanym fitoterapią – le-

karzom, farmaceutom, zielarzom i pacjentom – abyśmy w tym nieprze-

branym bogactwie różnorodnych produktów potrafili wybrać to, co jest

naprawdę wartościowe.

Listy ..................................................................... 4

Fitoterapia w świetle regulacji UE i Polski – relacja

z międzynarodowego forum w Gdańsku ............. 5-6

Fragmenty wystąpienia dr. Hubertusa Cranza ........ 7

Głos w dyskusji prof. Leonidasa Samochowca ....... 8

Grudniowe forum w Centrum Fitoterapii ............... 8

Nowości literatury fitoterapeutycznej .................... 9

„Kawa czy herbata?” – fitoterapia w TV ......... 10-11

Z życia Sekcji Fitoterapii PTL .............................. 11

Rośliny lecznicze: Głóg ................................... 12-14

Terapia w Centrum Fitoterapii: Niespokojny sen ... 15

Problemy zdrowotne: Nadciśnienie tętnicze .... 16-19

dr hab. Zbigniew Janeczko

Proantocyjanidyny ......................................... 20-22

Kształcenie lekarzy – fitoterapeutów w Krakowie .. 23

Tradycja: Higiea – siostra Panacei .................. 24-26

Muzeum Farmacji w Warszawie .......................... 26

Poczet wielkich fitoterapeutów (6): Dioskurides .... 27

English Summary ................................................ 28

Recenzja: Uzdrowicielska moc natury i sztuki ...... 29

Biblioteka P ANACEI :

Dzieło Marcina z Urzędowa ........................... 30-31

mgr farm. Tadeusz Pawełek

Starogard Gd. - Gdańsk, w styczniu 2004

styczeń 2004

PANACEA

Listy

Jako lekarz ogólny

jestem zaintersowany ziołolecznictwem. Będąc już

prawie 20 lat za granicami kraju stwierdzam, że

Polska jest jednym z przodujących krajów w zakre-

sie fitoterapii. Chcąc jako lekarz dalej korzystać z

tych cennych doświadczeń, jestem bardzo zainte-

resowany prenumeratą P ANACEI .

Życzę Państwu wielu sukcesów i zadowolenia z pod-

jętych wyzwań.

ny Roślin. Pracuję w Zakładzie Herbologii i Tech-

niki Ochrony Roślin. Z wykształcenia jestem ogrod-

nikiem, interesują mnie jednak wszelkie aspekty

ziołolecznictwa. Zupełnie przypadkowo otrzyma-

łam 3 numer P ANACEI . Z przyjemnością zapoznam

się z kolejnymi numerami Waszego pisma, a także

z poprzednimi.

Z poważaniem

Krystyna Miklaszewska , Poznań

Gdańszczanin Paweł Reich , Bonn

Jestem lekarzem homeopatą

Mieszkam na stałe w Holandii. W swej praktyce le-

karskiej korzystam często z leków pochodzenia ro-

ślinnego. Chętnie zaprenumeruję P ANACEĘ . Chcia-

łabym być na bieżąco informowana o nowościach

w tej dziedzinie na rynku polskim a także o bada-

niach i efektach ziołoterapii i jej zastosowaniu w

leczeniu chorób.

Dziękuję i pozdrawiam

Please add my name to the list of suscribers for this

magazine and any magazine related to your pro-

ducts. Thanks!

Tinu Lawuyi , Health Canada/Sante Canada

Bardzo żałuję

że nie wziąłem udziału w Waszym listopadowym Fo-

rum, tym bardziej, że sława wielu mówców docie-

ra rownież tu, do Kanady. Może uda się następnym

razem. Cieszę się że Tabletki uspokajające mają już

swoją legalną nazwę w Kanadzie.

Pozdrawiam serdecznie

Leszek Świątek – Medireach, Kanada

A. Vissers-Oleszczak

Jestem pracownikiem naukowym

krakowskiej Akademii Rolniczej, Katedry Fizjologii

Roślin Wydziału Rolniczo - Ekonomicznego. Jako

osoba prowadząca badania nad fizjologią roślin

zielarskich oraz „po prostu” zainteresowana fitote-

rapią, będę wdzięczna za możliwość prenumeraty

magazynu P ANACEA .

Z poważaniem

Kto o nich pamięta?

Jako kontynuację cyklu o lecznictwie empirycznym

przygotowuję z myślą o P ANACEI cykl o roślinnym

lecznictwie naukowym, czyli o okresie od odkrycia

przez Andreasa S. Marggrafa w 1752 r. obecności

cukru w burakach, do naszych czasów. Będą tu tak-

że portrety zasłużonych polskich fitochemików. Kto

o nich teraz pamięta? A przecież były wśród nich

znakomitości.

Pozdrawiam Czytelników P ANACEI

Doc. dr hab. Aleksander Ożarowski , Warszawa

Renata Kwinta , Kraków

Najlepsze życzenia

wszelkiej pomyślności w Nowym 2004 Roku!

Jestem pracownikiem naukowym Instytutu Ochro-

Bezpłatna prenumerata PANACEI

Redakcja P ANACEI pragnie stworzyć krąg ludzi zainteresowanych problematyką ziołolecznictwa, wypo-

wiadających się na naszych łamach. Proponujemy szczególny rodzaj prenumeraty: otrzymacie Państwo

kolejne numery P ANACEI bezpłatnie (także bez potrzeby uiszczania porto) , po uprzednim listownym lub

telefonicznym zgłoszeniu. Mamy nadzieję, że w ten sposób stworzymy interesujące czytelnicze forum dla

wszystkich, którym fitoterapia jest bliska i - podobnie jak my - chcą ją upowszechniać, dzieląc się równo-

cześnie swą wiedzą i doświadczeniami.

PANACEA. Kwartalnik Centrum Fitoterapii w Gdańsku, poświęcony upowszechnianiu profilaktyki i leczenia powszechnych

schorzeń cywilizacyjnych - z zastosowaniem leków pochodzenia naturalnego. 80-888 Gdańsk, ul. Długie Pobrzeże 28,

tel. 0*58 305-1156. Wydawca: Innowacyjno-Wdrożeniowe Laboratorium Farmaceutyczne Labofarm, mgr farm. Tade-

usz Pawełek. Starogard Gd., ul. Lubichowska 176b. Adres korespondencyjny redakcji - Labofarm, jw. Redaktor Patry-

cja Pawełek-Andrearczyk. Kontakt z redakcją: patrycja@labofarm.com.pl; tel. 0*58-561-2008.

PANACEA styczeń 2004

Forum w Centrum

Fitoterapia w Polsce i w Unii

M iędzynarodowe forum przy okrągłym stole

Fitoterapia w świetle regulacji Unii Euro-

pejskiej i Polski było niewątpliwie wydarzeniem

roku 2003 dla Centrum Fitoterapii w Gdańsku i

– jak wynika z wypowiedzi wielu uczestników

forum – ważnym wydarzeniem dla polskiej fito-

terapii w ogóle.

14 listopada w pięknych wnętrzach Centralnego

Muzeum Morskiego na Ołowiance mówiono nie

o tradycjach morskich, lecz o tym, jakie miejsce

zajmie we Wspólnocie Europejskiej polskie zioło-

lecznictwo, które ma tak długą i piękną tradycję.

Czy wchodząc do Unii nie zatracimy tego, co w

tej tradycji najwartościowsze i co służy ludzkiemu

zdrowiu? Czy regulacje prawne nie wyeliminują

naszych leków i mieszanek ziołowych z rynków

europejskich, a przynajmniej nie utrudnią im dro-

gi do pacjenta?

– Chciałbym, aby wnioski z naszej konferencji ko-

rzystnie wpłynęły na ostateczny kształt regulacji

prawnych w sprawie pozycji leku roślinnego w Pol-

sce i we Wspólnocie – powiedział, otwierając fo-

rum, twórca Centrum Fitoterapii, przewodniczący

Oddziału Pomorskiego Sekcji Fitoterapii PTL mgr

farm. Tadeusz Pawełek .

Dr farm. Elżbieta Wojtasik z Urzędu Rejestracji

Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i

Produktów Biobójczych omówiła dyrektywę Unii

2003/63/EC z 25 VI 2003 r., zawierającą regulacje

odnośnie leku roślinnego. Dr Wojtasik zwróciła

uwagę, że wymagania zawarte w nowej polskiej

ustawie Prawo farmaceutyczne zostały z tą dyrek-

tywą w dużej mierze zharmonizowane. Przedsta-

wiła też akty wykonawcze do ustawy. Zostanie po-

wołana komisja do spraw produktów leczniczych

roślinnych, ale już samo wprowadzenie leku roślin-

nego do ustawy i zdefiniowanie go jest niezwykle

istotne.

Ponieważ z ważnych powodów nie przybył na fo-

rum dr Jeff Kaufman, dyrektor Yarra, The Europan

Self-Medication Specialists Group, treść jego refe-

ratu przedstawił pan Łukasz Pawełek . Przy okazji

omawiania problematyki samoleczenia, przypo-

mniano zmarłego niedawno prof. dr. hab. Jerzego

Lutomskiego, który uważał, iż samoleczenie to per-

spektywa rozwoju systemu ochrony zdrowia. Pisał

o tym m.in. na łamach P ANACEI (nr 2/2003): „Bada-

nia kliniczne są bardzo kosztowne. Na całym świe-

cie trzeba będzie tworzyć oszczędniejsze systemy

ochrony zdrowia. Rozwiązaniem jest profilaktyka

i lepsze wykorzystanie leków pochodzenia natu-

ralnego”.

Na temat możliwości i ograniczeń procesu samo-

leczenia wypowiadali się kolejni mówcy w sesji

przedpołudniowej. Prof. dr hab. Barbara Filipek

z Krakowa uważa, że opieka farmaceutyczna po-

winna polegać m.in. na pokazaniu pacjentowi al-

ternatywnych bądź komplementarnych możliwo-

ści terapii, przy pomocy środków naturalnych.

Rośliny lecznicze, zawierające fitoestregony, są

bezpieczniejsze np. w HTZ (hormonalnej terapii

zastępczej).

Dr Jadwiga Nartowska z Warszawy mówiła o ko-

nieczności właściwego kształcenia farmaceutów

– w perspektywie bliskiej akcesji. Niezbędne jest

minimum programowe w zakresie wiedzy fitote-

rapeutycznej. Farmakognozja powinna być

jednym z przedmiotów kierunkowych tego

kształcenia. Poznań i Kraków czynią to już

od 3 lat. Ten program minimum będzie też

warunkiem uznania polskich dyplomów w

Europie. Trzeba będzie z czasem wprowa-

dzić specjalizację w zakresie leku roślin-

nego.

Dr hab. Zbigniew Janeczko , prof. UJ, zwró-

cił uwagę na potrzebę lepszej informacji dla

pacjenta o działaniu leku roślinnego. Far-

makokinetyka jest pożądanym aspektem w

opisie tego leku.

Prof. dr hab. Irena Matławska z Poznania mówi-

ła o poznańskich doświadczeniach w kształceniu

studentów Akademii Medycznej. Nastąpił wyraźny

wzrost zainteresowania lekiem roślinnym. Decy-

duje o tym nabyta wiedza, lecz także świadomość

licznych skutków ubocznych farmakoterapii. Na

wydziałach lekarskich akademii medycznych w

Polsce powinno być co najmniej 30 godzin obo-

wiązkowych zajęć z leku roślinnego. Umiejętności

w tym zakresie potrzebne są szczególnie lekarzom

rodzinnym.

Lek med., mgr farm. Jarosław Struczyński przed-

stawił ciekawe doświadczenia z dotychczasowej

działalności Centrum Fitoterapii w Gdańsku. Ro-

śnie liczba odwiedzających, bardzo liczna jest gru-

pa osób kontaktujących się wielokrotnie z Cen-

trum. Ludzie potrzebują rzetelnych informacji na

Gdańsk, 14 listopada 2003

styczeń 2004 PANACEA 5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: