25.03.2009
Niedokształcenie mowy na tle środowiskowym – mowa dziecka nie jest stymulowana, środowisko patologiczne
Jąkanie – zaburzenie płynności mowy + zaburzenia oddychania i prozodii (rytm i tempo mowy, modulacja głosu) – dotyczą też dysartrii.
Jąkanie wczesnodziecięce – ok. 7 roku życia, wcześniej rozwojowa niepłynność mówienia.
Zaburzenia funkcjonalne:
Ø Mutyzm – dziecko przestaje mówić z przyczyn psychicznych, psychogennych
· Charakter całościowy – dziecko nie mówi w ogóle
· Charakter częściowy – dziecko nie mówi tylko w określonych sytuacjach i miejscach
Ø Tachylalia – przyspieszone tempo mowy
Ø Bradylalia – spowolnione tempo mowy
Dziedziny logopedii:
Ø Logopedia korekcyjna (ogólna) – usuwanie wad wymowy (dyslalia i nieprawidłowa artykulacja)
Ø Surdologopedia – zaburzenia mowy związane ze słuchem
Ø Oligofrenologopedia – zaburzenia mowy związane z niepełnosprawnością intelektualną
Ø Balbutologopedia – praca z osobami jąkającymi się
Ø Logopedia artystyczna – dykcja, emisja i higiena głosu
Badania przesiewowe do wykrywania zaburzeń mowy u dzieci:
Ø Dzieci 2, 4 i 6 letnie
Ø Badania może przeprowadzić nie tylko logopeda (pedagog specjalny, ogólny, pracownik socjalny)
Ø Tylko badanie orientacyjne, nie pełne logopedyczne
Ø Pozwala na wychwycenie nieprawidłowości wymowy, co pozwala na skierowanie do logopedy, który może postawić diagnozę
Warunki badania:
Ø Osoba badająca nawiązuje kontakt emocjonalny z dzieckiem
Ø Pierwsze badanie powinno odbywać się w naturalnym środowisku dziecka
Ø Dziecko musi być całkowicie zdrowe(bez żadnych infekcji) i wypoczęte
Dwulatki:
Ø Rozumienie prostych połączeń słownych
Ø Zdolność wypowiadania się
Ø Prawidłowość wymawiana dźwięków mowy i wyrazów
Ø Budowa i sprawność aparatu artykulacyjnego
Każde badanie logopedyczne zaczynamy od wywiadu z rodzicami, ale nigdy w obecności dziecka – rozmowa z rodzicami na temat dziecka, bez dziecka:
Ø Czy dziecko rozumie najprostsze, często wypowiadane polecenia słowne
Ø Czy dziecko spontanicznie wypowiada pojedyncze wyrazy i potrafi je łączyć w zdania dwuwyrazowe
Ø Czy dziecko jest rozumiane przez osoby obce, czy tylko te z najbliższego otoczenia
Ø Czy dziecko śpi z otwartymi ustami
Ø Czy rodzice zauważają jakieś nieprawidłowości w sposobie gryzienia, żucia i połykania pokarmów (połykanie może być jeszcze fizjologiczne)
Badanie:
Ø Opiera się na zabawie z dzieckiem
Ø Dwukrotne powtarzanie poleceń
Ø Zadajemy pytania na temat wybranej wcześniej przez dziecko zabawki
Ø Niepokojące jest gdy dziecko nie podejmuje prób wypowiadania się, zamiast wyrazów wypowiada pojedyncze dźwięki mowy lub z trudem wypowiada pojedyncze wyrazy bez prób łączenia ich w wypowiedzi dwuwyrazowe
Ø Jeżeli dziecko wymawia dźwięki w taki sposób, że jego wypowiedź jest dla nas niezrozumiała
Ø Chrapliwy, monotonny, matowy, nosowy głos
Ø Ocena aparatu artykulacyjnego tylko na podstawie obserwacji
Dwulatek powinien:
Ø Nadymać policzki
Ø Cmokać
Ø Wysuwać i chować język
Ø Szeroko otwierać wargi
Ø Szeroko uśmiechać się przy zamkniętych zębach
Czterolatki:
Ø Rozumienie poleceń słownych
Ø Zdolność wypowiadania się w formie zdań (zasób słownika dziecka i poprawne użycie form gramatycznych)
Ø Prawidłowość wymawiania dźwięków mowy i wyrazów
Wywiad:
Ø Czy dziecko rozumie polecenia słowne
Ø Czy dziecko spontanicznie wypowiada zdania kilkuwyrazowe
Ø Czy dziecko jest rozumiane przez osoby obce
Ø Czy dziecko „zacina się”
Ø Nieprawidłowości w sposobie gryzienia, żucia i połykania pokarmu
Nieprawidłowości:
Ø Dziecko nie wykonuje polecenia
Ø Dziecko nie wykonuje poleceń w pełni
Ø Uzupełnia wypowiedź gestami wspomagającymi i mimiką
Ø Buduje zdania proste z błędami gramatycznymi
Ø Wymawia dźwięki mowy tak, że wypowiedź jest często niezrozumiała dla osoby badającego
Ø Różne dźwięki mowy wypowiada nieprawidłowo (zamiast oczekiwanej głoski wymawia inną)
Ø Ubezdźwięcznia głoski dźwięczne
Ø R wymawia jak gardłowe r francuskie (wibruje oula) + każde brzmienie r nienaturalne
Ø Głoski z trzech szeregów wymawiane z językiem między zębami lub brzmią mechanicznie
Ø Chrapliwy, matowy, nosowy głos
Ø Tempo mówienia
hiiri