Dziennik Polonii(2).pdf

Dziennik Polonii w Kanadzie

Tajną operację UB wobec niedobitków UPA, których wciągnięto do fikcyjnej podziemnej

organizacji, opisuje ksiąŜka Igora Hałagidy pt. "Prowokacja «Zenona«". "Zenon" - to

kryptonim Leona Łapińskiego, głównego agenta UB wśród Ukraińców w Polsce, których

wielu wydał na śmierć.

Wydaną przez Instytut Pamięci Narodowej 300-stronicową naukową publikację oparto na

szeroko cytowanych dokumentach UB. Jest ona pierwszą monografią jednej z dwóch

wielkich prowokacji organów bezpieczeństwa stalinowskiej Polski, które polegały na

stworzeniu kontrolowanych przez "bezpiekę" struktur podziemnych.

Wobec polskich środowisk niepodległościowych przeprowadzono operację "Cezary" -

powołując fikcyjną tzw. V Komendę Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość", w której

wykorzystano jako agenta byłego Ŝołnierza WiN Stefana Sieńkę.

Wobec resztek podziemia ukraińskiego podjęto zaś operację "C-1", w której czołową rolę

odegrał agent UB "Bogusław", czyli Łapiński. Ten urodzony w 1913 r. na Lubelszczyźnie

Ukrainiec wydał w czasie wojny w ręce Gestapo lwowską strukturę Gwardii Ludowej. Po

1945 r. jako "Zenon" był jednym z szefów SłuŜby Bezpieczeństwa UPA w Polsce.

Operacja - prowadzona przez departament III Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego

według wskazań i pod kontrolą MGB (Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego ZSRS) -

była wymierzona w działającą na Zachodzie, kierowaną przez Stefana Banderę frakcję

Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów oraz w słuŜby specjalne Wielkiej Brytanii i USA

(które przerzucały Ukraińców do Polski i ZSRS).

Łapiński, który współpracę z UB zaczął w 1948 r., jeździł po kraju, odnawiając stare kontakty

z działaczami OUN i wciągając ich do "konspiracji". Szybko zyskał zaufanie centrali OUN w

Monachium; Bandera mianował go nawet "krajowym prowidnykiem". Komuniści

kontrolowali działalność resztek UPA w Polsce i ZSRS oraz dostarczali Banderze

sfabrykowane informacje (siatka miała własną radiostację, której obsługa nadawała to, co

chciało UB).

Ukraińscy łącznicy przerzucani do Polski i ZSRS przez zachodnie wywiady (m.in. łodziami

podwodnymi, samolotami, a nawet balonami znad Bałtyku) byli likwidowani bądź wciągani

w grę. Agentowi UB "Bronkowi", Eugeniuszowi Hurze - członkowi UPA, którego wysłano

na Zachód, udało się przejść brytyjski kurs wywiadowczy. W 1951 r. został zrzucony wraz z

kilkoma Ukraińcami na spadochronie pod Lwowem przez brytyjski samolot, celowo

przepuszczony przez sowiecką obronę przeciwlotniczą. Wkrótce potem agent ten wydał swą

grupę.

Autor podkreśla słabość w całej sprawie tajnych słuŜb Wielkiej Brytanii i USA, które

rywalizowały między sobą, traktując przy tym Ukraińców z OUN jedynie jako źródła

informacji o ZSRS i nie licząc się z ofiarami. Sowieckie słuŜby wiedziały zaś o wszystkim,

dzięki swemu najcenniejszemu agentowi w brytyjskim wywiadzie Kimowi Philby (który w

1963 r. uciekł do ZSRS).

UB nie cofało się przed akceptowaniem mordów. Gdy w 1951 r. "Bogusławowi" zagroziła

dekonspiracja, Łapiński oskarŜył o związki z UB dwóch członków swej siatki - "Jawora" i

"Chmarę" i zaproponował UB, by na jego zlecenie zginęli oni z rąk swych kolegów - co się

stało.

"Bogusław" tłumaczył to przed resztą grupy zaleceniem Bandery, by "oczyścić organizację z

elementów niepewnych". Agent, cieszący się zaufaniem UB i mający w związku z tym duŜą

swobodę działań, sam teŜ wskazywał UB, kogo moŜna zwerbować, kogo śledzić, a kogo -

aresztować.

W 1954 r. operację zakończono, aresztując w całym kraju kilkudziesięciu członków grupy, co

propagandowo przedstawiono jako likwidację "angielskiej siatki szpiegowskiej".

Sam Łapiński upozorował wraz z UB swoje samobójstwo podczas zatrzymania. W czasie

śledztwa niektórzy z jego siatki zorientowali się jednak w jego prawdziwej roli. Jak pisze

Hałagida, bezskutecznie domagali się nawet od władz uznania, Ŝe swą działalność prowadzili

wyłącznie z inspiracji UB.

Członków grupy skazano na wieloletnie więzienie; ostatni wyszli na wolność pod koniec lat

60., ale do końca PRL byli pod obserwacją SB. Niektórzy, osądzeni w ZSRS, dostali karę

śmierci. Głównego "rozgrywającego" z UB ppłk. Bronisława Wróblewskiego zwolniono z

MBP za naduŜycia finansowe; zmarł w 1978 roku.

Autor, młody historyk z IPN z Gdańska, określa całą operację jako "swoisty majstersztyk".

"Sukces, jakim niewątpliwie była dla MBP i MGB operacja »C-1«, w duŜej mierze resort

zawdzięczał klasie agenta, który wykonując zadania często grał va banque" - napisał autor

ksiąŜki o głównym bohaterze ksiąŜki, który z PRL wyjechał na Ukrainę, gdzie podobno umarł

kilka lat temu.

Opublikowane w Internecie za wiedzą i pozwoleniem wydawcy "Gazety"

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: