Król Edyp.doc

Prolog      7

Osoby dramatu

Edyp

Kapłan

Kr e on

Chór Teban

Tyrezjasz

Jokasta

Posłaniec z Koryntu

Sługa Laiosa

Posłaniec domowy

Edyp-o sytua­cji w łebach

PROLOG

Edyp

O dzieci, Kadma1 starego potomstwo, Czegoście na tych rozsiedli się progach, Trzymając w ręku te wiązki błagalne? Czemuż nad miastem dym wonnych kadzideł IAI Wznosi się razem z modlitwa i jękiem? Ja, że nie chciałbym przez usta posłańców O tym zasłyszeć, sam tutaj przybyłem, Ja, Edyp, sławę cieszący się ludzi. — Rzeknij wiec, starcze, boś ty powołany [1°] Za innych mówić, co was tu zebrało, Strach czy cierpienie? Wyjaw to mężowi, Co chce wam ulżyć; bo byłby bez serca, Gdyby ten widok mu serca nie wzruszył.

Kapłan

O Panie, który ziemica ta władasz, [15] Widzisz, jak garnie się wsze pokolenie Do twych ołtarzy; jedni, to pisklęta Długiego lotu niezdolne, a drugich Wiek już pogarbił; ja służę Zeusowi, A tamci innym bogom; równe tłumy [20] Siadły gdzie indziej, gdzie chramy Pallady2, I tam, gdzie ołtarz Ismena3 popielny, Bo miasto —jak ty sam widzisz — odmęty Złego zalały i lud bodaj głowę Wznosi wśród klęski i krwawej pożogi, [25J Mrąc w ziemi kłosach i ziemi owocach,

W kilku przypadkach podstawę przypisów stanowiło wydanie Króla Edypa z Biblioteki Narodowej (Se­ria II nr 5), w opracowaniu Kazimierza Morawskiego. Stosowny przypis opatrzono wtedy komentarzem „przypis za BN".

1 Kadm - Kadmos, syn Agenora i wnuk Posejdona, maż Harmonii, był mitologicznym założycielem Teb.

" flimmy Pallady — świątynie Pallady, czyli Ateny (Pallas to jeden z jej przydomków).

' itilarz Ismena — Ismenus to nazwa rzeki pod Tebami. Nad rzeka leżała świątynia Apollina, nazywana Isrnenionem. Znajdowała się w niej siedziba wróżbitów, przepowiadających z płomieni wzbijających się /nad ołtarza [przypis za BN].

Prolog * 9

o     Król Edyp

Mrąc w stadach bydła i niewiast porodach, Płonnych od kiedy bóg ogniem zionący Zaciężył sroga nad miastem zarazą., By grody Kadma pustoszyć, a jękiem

[30] Czarne Hadesu wzbogacić ostępy.

Choć więc my ciebie nie równamy bogom Ani te dzieci, siedliśmy w tych progach, Bo ciebie pierwszym mienimy wśród ludzi, Wśród ciosów życia i wśród nieba gromów.

[35] Tyś Jj0 przybywszy, gród stary Kadmosa Od strasznych ofiar dla Sfinksa4 wyzwolił, Nic od nas wprzódy się nie wywiedziawszy Ni pouczony; nie! z ramienia bogów Dałeś nam życia ochłodę i ulgę.

Tebanie - proś­ba Edypa o ra­tunek

[40J A więc ku tobie, któryś nam najdroższym, Ślemy, Edypie, tę prośbę błagalna, Byś nas ratował, czy z bogów porady Znajdując leki, czy z ludzi natchnienia. Bo przecież widzę, jako doświadczonych

t45] Rady najlepszym poprawy zadatkiem.

Nuże więc, mężom ty przoduj, skrzep miasto, Nuże, rozważnie działaj, bo ta ziemia Zbawca cię mienia za dawna gotowość. Niechbyśmy rządów twych tak nie pomnieli,

[50] Iż po naprawie upadek nas zgrażył;

Ale stanowczo wznieś gród ten ku szczęściu; Z ptakiem tu dobrej nastałeś ty wróżby I dziś dorównaj tej szczęsnej przeszłości. Bo jeśli nadal zachowasz ster rządów,

[55] Piękniej ci mężom przewodzić niż próżni. Ni gród, ni okręt nic przecie nie waży, Jeśli nie stanie męża dla ich straży.

Edyp

O biedna dziatwo! Nazbyt ja świadomy Próśb waszych celu; wiem, że wszystkie domy [60] Gnębi choroba, lecz wśród zła powodzi Najgorsza nędza w ma osobę godzi. Bo was jedynie własne brzemię dręczy,

Sfinksa - mitologiczny potwór o głowie i piersiach kobiecych, ciele lwa, ogonie węża, ze skrzydłami na grzbiecie. Pojawienie się Sfinksa w górach otaczających Teby Grecy tłumaczyli sobie w sposób narzuca­jący moralizatorski charakter całej historii. Potwór miał być bowiem kara, jaka na Tebańczyków zesłała bogini Hera za homoseksualne skłonności króla Lajosa. Kropla, która przepełniła czarę goryczy, miało być uwiedzenie przez króla młodego, niewinnego chłopca imieniem Chryzippos.

Prolog      11

Nakaz wyroczni; ważny cytat

Konieczność znalezienia mor­dercy Lajosa