Niedoszli królowie Polski.doc

(692 KB) Pobierz

Fryderyk August III - Wettinowie (900-2000)

Początki rodu


Wettinowie to stary niemiecki ród rycerski pochodzący z Turyngii, którego protoplastą był możny Bucco (Burkhard) potomek Widukinda, żyjący na przełomie IX i X w. Poległ on w bitwie podczas najazdu węgierskiego w 908r.

W 1032r. jeden z jego następców Dytryk został przez cesarza Konrada II ustanowiony margrabią Łużyc, od niego też rozpoczyna się dynastia Wettinów, której przedstawiciele rozdrobnieni na kilka gałęzi byli władcami w: Marchii Miśnieńskiej, Turyngii, Saksonii, Rzeczpospolitej Obojga Narodów, Kurlandii, Księstwie Warszawskim.

Od XII w. przedstawiciele rodu nazywani byli Wettinami, gdyż taką nazwę nosił położony nad Soławą zamek, gniazdo dynastii.

Rozrost drzewa genealogicznego

 

Fryderyk III Wettin - książę elektor
Fryderyk III Wettin - książę elektor


W 1423r. cesarz Zygmunt Luksemburski za zasługi w wojnie z husytami nadał Fryderykowi Wettinowi księstwo Saksonię-Wittenberg, które było połączone z godnością elektorską. Zaszczyt ten spowodował, iż mało znaczący ród stał się jednym z najpotężniejszych w Rzeszy. Szybko jednak doszło w nim do rozłamu.
W 1486r. powstały dwie linie rodu: elektorska tzw. ernestyńska i książęca tzw. albertyńska.

W 1521r. po wydarzeniach związanych z klątwą papieską rzuconą na Marcina Lutra, książe-elektor Fryderyk III stał się politycznym przywódcą protestantów w Niemczech i udzielił schronienia prześladowanym ojcom reformacji. Krok jego spowodował, że stał się pierwszym w Rzeszy księciem luterańskim.

W 1547r. cesarz Karol V pokonawszy książąt ewangelickich zjednoczonych unią szmalklandzką, odebrał linii ernestyńskiej prawa elektorskie i przekazał je księciu Maurycemu Wettinowi z linii albertyńskiej.
Od jego brata Augusta z kolei pochodzą następni elektorowie Saksonii, późniejsi królowie. Linia ernestyńska pozbawiona elektoratu i znacznej części posiadłości przetrwała jednak w Turyngii.

W XVII i XVIII w. bardzo się rozdrobniła władając miniaturowymi państwami. Pochodzą od niej żyjący obecnie książęta Sachsen-Meiningen, Sachsen-Weimar oraz najbardziej znani Sachsen-Coburg-Gotha.
Ta ostatnia linia Wettinów zajeła bardzo ważne miejsce w dziejach dziewiętnastowiecznej Europy. Jako Koburgowie zasiadali na tronach: Portugalii, Bułgarii, a obecnie panują w: Belgii i Wielkiej Brytanii (Windsor).

Wettini na polskim tronie

 

August II Mocny
August II Mocny

Elektorowie Saksonii po trudnościach spowodowanych wojną trzydziestoletnią, która zrujnowała kraj szybko się podnieśli. Dokonał tego przede wszystkim Fryderyk August I, który rozpoczął panowanie w 1694r. Jego rządy absolutne oraz śmiałe reformy przyczyniły się do postawienia Saksonii na równi z najpotężniejszymi wówczas państwami.
Władca ten sięgnął również po koronę polską, gdy został wybrany na króla w 1697r. jako August II. Jego plany dynastyczne sięgały jednak znacznie dalej. Starał się zapewnić swojemu synowi dziedziczny tron w Rzeczpospolitej, a także w Mołdawii i Inflantach.

W roku 1719 ożenił syna z dziedziczką tronu cesarskiego Marią Józefą, przewidując, że dzięki temu Wettinowie mogliby ubiegać się o władzę nad całą Rzeszą. Plany te pokrzyżowało mu jednak kilka okoliczności. Sprzeciw szlachty polskiej wobec próby reform, wplątanie kraju w wojnę ze Szwecją, wzrost znaczenia w polityce europejskiej Rosji.

August III Sas
August III Sas


August II znany był ze swoich podbojów miłosnych, pozostawił około trzystu nieślubnych dzieci. Najbardziej znane to: Maurycy Saski, wybitny wódz i Marszałek Francji, feldmarszałek i książe cieszyński Jan Jerzy Chevalier de Saxe, Anna Orzelska, Aleksander Józef Sułkowski. Ten ostatni był protoplastą książąt Sułkowskich, którzy posiadali tytuł książąt Rzeszy od 1752r. i stali się na przełomie XVIII i XIX w. jedną z najznamienitszych rodzin w Europie.

Jedynym legalnym dzieckiem Augusta I był Fryderyk August II, który dzięki pomocy wojsk rosyjskich został od 1733r. królem polski jako August III.
Po jego śmierci w 1763r. elektorem Saksonii został jego syn Fryderyk Krystian, który zmarł nagle kilka miesięcy po ojcu. Zastąpił go wówczas jako książe regent brat Franciszek Ksawery. Od niego pochodzili z kolei hrabiowie Lausitz, dzieci księcia z małżeństwa morganatycznego.

Dalsze losy rodu


Następny z Wettinów Fryderyk August III, syn Fryderyka Krystiana został przez Ustawę Rządową z 1791r. wyznaczony do objęcia tronu polskiego po śmierci Stanisława Augusta. Jako jego następczynię w Rzeczpospolitej wskazywano jego córkę Marię Augustę. Plan ten upadł po II rozbiorze w 1793r. Książe-elektor otrzymał jednak od Napoleona I w 1806r. dziedziczny tytuł króla Saksonii, a od 1807r. dziedziczny tytuł księcia warszawskiego.
W 1815r. został przez koalicję antyfrancuską zmuszony do zrzeczenia się władzy w Księstwie Warszawskim za cenę pozostania na tronie Saksonii.

Frydery August III - ostatni król Saksonii
Frydery August III - ostatni król Saksonii


Po jego śmierci w 1827r. królem został jego brat Antoni, reformator ustroju państwa. Nie doczekał się on męskich spadkobierców i w 1836r. tron przekazał bratankowi Fryderykowi Augustowi II.

Następcą jego był brat Jan, którego dwaj synowie Albrecht i Jerzy byli królami Saksonii. Ostatnim monarchą przed rewolucją 1918r. był syn Jerzego, Fryderyk August III. Jego wnuk margrabia Miśni Maria Emanuel Wettin jest obecnie głową rodu Wettinów.

 

Wratysław II (1032-1346)

ur. 1032
zm. 14 styczeń 1092

książe morawski 1054-1056, książe czeski 1061-1085, król Czech i Polski 1085-1092 (koronowany).

Wratysław II, król Czech i Polski
Wratysław II, król Czech i Polski


Wratysław II był drugim synem księcia czeskiego Brzetysława I i Judyty ze Schweinfurtu. Na arenę polityczną wstąpił w 1054r., kiedy jego ojciec wydzielił mu udzielne księstwo na Morawach ze stolicą w Ołomuńcu, którym współrządził wraz z braćmi Konradem i Ottonem.
W 1055r. po śmierci Brzetysława I popadł w spór z jego następcą Spitygniewem, który dążąc do zjednoczenia Czech, w 1056r. wypędził go z kraju. W 1058r. Wratysław powrócił z wygnania, a w 1061r. został księciem zwierzchnim Czech. I on jednak nie uniknął sporów dynastycznych o prymat w Czechach, które prowokowali jego młodsi bracia.

W latach 1068-1072 prowadził wojnę z Bolesławem II Szczodrym o Śląsk, w Niemczech wspierał Henryka IV, w latach siedemdziesiątych udzielając mu schronienia w Czechach. W 1078-1079 poparł Władysława I Hermana w jego staraniach o tron w Polsce, być może popierał również bunt przeciw Bolesławowi II. Dzięki zasługom dla cesarza w 1085r. na synodzie w Moguncji został obdarowany dożywotnim tytułem króla Czech i Polski. Henryk IV chciał tym samym uzmysłowić papieżowi, że nie tylko on jest szafarzem koron w Europie oraz, że uważa ziemie polskie za swoje lenno.

Uroczysta koronacja Wratysława II i jego żony Świętosławy, córki Kazimierza I Odnowiciela odbyła się w katedrze św. Wita w Pradze 15 czerwca 1086r. Dokonał jej arcybiskup Trewiru Egilbert.

Decyzja cesarska, a także koronacja władcy czeskiego spowodowały, że Władysław I Herman zaczął usilne starania o zmianę wizerunku państwa polskiego na arenie międzynarodowej. Sprowadził do kraju Mieszka Bolesławowica, wystarał się o zbliżenie polityczne z cesarzem poprzez małżeństwo z Judytą Salicką.
W tym samym czasie król Wratysław II nie czując się na siłach w podołaniu zadania opanowania Polski, a w szczególności Małopolski i Śląska zadowolił się trybutem płaconym mu przez księcia polskiego. Miał również ważniejsze sprawy na głowie we własnym państwie, w którym starał się zapewnić sobie pełnie władzy na Morawach. W 1091r. po nieudanej kampanii wojennej doszedł do porozumienia z bratem Konradem, któremu obiecywał sukcesje po swojej śmierci.

Został pochowany w kolegiacie Świętych Piotra i Pawła w Wyszehradzie (Praga).

 

Henryk Karyncki (1270-1335)

ur. 1270
zm. 2 kwiecień 1335

książe karyncki 1295-1335, hrabia Tyrolu, król Czech i Polski 1307-1310 (niekoronowany).

Książe Henryk VI po raz pierwszy ubiegał się o tron w Pradze już w 1306r. Ożenił się wtedy z córką Wacława II, Anną. W planach tych przeszkodził mu jednak Albrecht Habsburg. Niespodziewana śmierć Rudolfa Habsburga (syna Albrechta) daa mu jednak drugą szansę.

W 1307r. przybył do Czech i 15 sierpnia został wybrany na króla przez czeską szlachtę. Wstępując na tron w swojej tytulaturze nie zapomniał o królestwie polskim. Takie postępowanie miało świadczyć o tym, że uważa się za spadkobiercę ostatnich Przemyślidów. Jego rządy w Czechach od samego początku spotkały się z niezadowoleniem. Był stanowczy wobec możnych, nękając ich podatkami.
Zadłużył państwo i zaczął czerpać korzyści z majątków klasztornych. Wywołało to bunt, który poparł nowy król niemiecki Henryk VII. W 1310r. na sejmie Rzeszy we Frankfurcie zapadła decyzja o pozbawieniu Henryka Karynckiego praw do Czech. W sierpniu 1310r. Henryk VII w Spirze nadał królestwo czeskie w lenno swojemu synowi Janowi.

Wojska Luksemburgów wkroczyły do Czech. Nie mogąc zapanować nad sytuacją Henryk Karyncki uciekł z kraju. Udał się do swoich rodzinnych posiadłości. Odegrał później rolę jako mediator wspierając Habsburgów przeciw Wittelsbachom w ich sporach w Rzeszy. W 1327r. pogodził się z Janem Luksemburskim. Zmarł na cholerę.

Pochowany został w kościele cysterskim w Stams.

 

Rudolf Habsburg (1282-1307)

ur. 1282
zm. 4 lipiec 1307

książe austryjacki 1298-1307, król Czech i Polski 1306-1307 (niekoronowany).

Rudolf Habsburg, król Czech i Polski
Rudolf Habsburg, król Czech i Polski


Książe Rudolf III został wyznaczony na następcę bezpotomnie zmarłego Wacława III przez swojego ojca króla niemieckiego Albrechta Habsburga. Ojciec przekazując w lenno Czechy swojemu synowi chciał zapewnić sobie umocnienie pozycji domu Habsburgów w Rzeszy.

Rudolf zaraz po przybyciu do Czech, 16 października 1306r. poślubił wdowę po Wacławie II, Ryksę Elżbietę. Małżeństwo z królową Czech i Polski miało podeprzeć autorytet nowego władcy oraz zasugerować, że ma on pełne prawa do sukcesji w obydwu królestwach. W trakcie przygotowań do koronacji i uporządkowywania spraw w państwie nagle zmarł. Przekreśliło to plany dynastyczne Habsburgów w Czechach na ponad sto lat.

Pochowany został w katedrze św. Wita w Pradze.

 

Wacław III (1289-1306)

ur. 6 październik 1289
zm. 4 sierpień 1306

król węgierski 1301-1305 (koronowany), król Czech i Polski 1305-1306 (niekoronowany).

Wacław III, król Węgier, Czech i Polski
Wacław III, król Węgier, Czech i Polski


Pod koniec XIII wieku Wacław III jedyny męski spadkobierca Wacława II został przez ojca wyznaczony na przyszłego władcę Węgier. Plany te Wacław II zamierzał zrealizować zaręczając w 1298r. młodego Przemyślidę z córką ostatniego Arpada, Elżbietą.

W 1301r. po śmierci Andrzeja III, Wacław III udał się na Węgry gdzie został wybrany na króla, a następnie koronowany przez arcybiskupa Kalocsa 27 sierpnia 1301r. w Bazylice Koronacyjnej w Szekesfehervar (Białogrodzie Królewskim). Korona nie przyszła mu jednak łatwo, gdyż do tronu mieli również pretensje popierani przez papieża Andegawenowie. Sytuacja ta wywołała wojnę domową ze stronnikami Karola Roberta Anjou. Konflikt ten nie doprowadził do realnego zwycięstwa Przemyślidów.

Po kilku nieudanych kampaniach zbrojnych, Wacław III w 1304r. powrócił do Pragi pod naciskiem króla niemieckiego Albrechta Habsburga, który zagroził Wacławowi II najazdem na Czechy. Po ucieczce z Węgier we wrześniu 1305r. Wacław III ostatecznie zrzekł się praw do Korony św. Stefana na rzecz Ottona Bawarskiego. Nagliły go, bowiem sprawy w samych Czechach związane ze śmiercią ojca i przejęciem po nim tronu. Rozpoczął swoje rządy w Czechach od usunięcia doradców poprzedniego króla i mianowania na ich miejsce nowych, młodych i mniej doświadczonych.

Jako król zaczął prowadzić hulaszcze życie. Doprowadziło to w krótkim czasie do utraty kontroli nad Wielkopolską na rzecz książąt śląskich i Małopolski na rzecz Władysława I Łokietka. Sprawą polską Wacław III zaczął się interesować dopiero w październiku 1305r. kiedy pojął za żonę Wiolę Elżbietę, księżniczkę oświęcimską.
W porozumieniu z Zakonem Krzyżackim oraz margrabią brandenburskim zamierzał opanować Polskę. W tym celu w lecie 1306r. rozpoczął przygotowania do zbrojnej interwencji. Plany przerwała nagła śmierć króla w Ołomuńcu. Zamach, którego sprawcą miał być rycerz Konrad z Dotensteinu, a także niewyjaśniona zagadka inspiratorów królobójstwa przerwały rządy Przemyślidów i wygaśnięcie królewskiej linii dynastii.

Pochowany jest w kościele cysterskim św. Jakuba w Zbraslavie (Praga).

 

Jan Luksemburski Ślepy (1296-1346)

ur. 8 sierpień 1296
zm. 26 sierpień 1346

hrabia luksemburski 1309-1346, król Czech 1310-1346, król Polski 1310-1335 (koronowany).

Jan Luksemburski, król Czech i Polski
Jan Luksemburski, król Czech i Polski


Jan Luksemburski był jedynym synem cesarza Henryka VII. W 1310r. możni czescy zwrócili się do króla niemieckiego z propozycją małżeństwa Jana z córką Wacława II, Elżbietą, która w posagu wniosłaby Luksemburgom Królestwo św. Wacława. Propozycja została przyjęta i Henryk VII w Spirze uznał Henryka Karynckiego za zdjętego z tronu.
Decyzja ta automatycznie spowodowała przyznanie władzy w Czechach młodemu Janowi. Wojska niemieckie opanowały kraj.

Po ucieczce Henryka Karynckiego w dniu 21 lutego 1311r. w katedrze praskiej odbyła się uroczystość koronacji Jana i Elżbiety, której przewodniczył arcybiskup Moguncji Piotr Aspelt. Po wstąpieniu na tron Luksemburczyk przyjął w swojej oficjalnej tytulaturze tytuł króla Czech i Polski, uważając się odtąd za spadkobiercę ostatnich Przemyślidów.

Tytułowanie się królem Polski zostało potwierdzone na arenie międzynarodowej, oprócz Władysława I Łokietka, który już w 1306r. nazywał siebie "prawdziwym dziedzicem Królestwa Polskiego". W 1313r. Jan po śmierci ojca bezskutecznie starał się o koronę niemiecką. Prowadząc w Czechach politykę centralistyczną naraził się szlachcie czeskiej, którą wspierała królowa wdowa Ryksa Elżbieta. Do obozu przeciwników przeszła również jego własna żona Elżbieta. Spowodowało to rozwód królewskiej pary.

Kryzys w Czechach opanowała dopiero mediacja ze strony cesarza Ludwika IV Wittelsbacha. W 1319r. Jan opanował Łużyce. W 1320r. nie uznał charakteru koronacji Władysława I Łokietka uważając, że dotyczyła ona tylko księstwa krakowskiego. Rozpoczął tym samym politykę odzyskiwania ziem polskich. W 1327r. zbrojnie próbował anektować Małopolskę. Sytuację uratował jednak król węgierski. Jako stronnik Łokietka Karol Robert Anjou drogą dyplomatyczną spowodował wycofanie wojsk czeskich z Polski. Jan Luksemburski po stracie Krakowa odpokutował ją sobie hołdując księstwa śląskie i sprzymierzając się z Zakonem Krzyżackim.

W 1328r. wyprawił się do Prus i na Pomorze, gdzie potwierdził prawa Zakonu do tej ziemi. Prowadził wojnę z Litwą. W 1329r. zhołdował księstwo płockie. Od 1330r. był zaangażowany w wojnę w Lombardii. Nie zapominając o ziemiach polskich nadał w tym samym roku Kujawy Zakonowi Krzyżackiemu.

Po wstąpieniu na tron krakowski Kazimierza III rozpoczął z nim mediacje w sprawie zakończenia wojny. Pod koniec listopada 1335r. za pośrednictwem Karola Roberta Andegaweńskiego doszło do porozumienia, w Wyszehradzie na mocy, którego Jan Luksemburski zrzekł się tytułu króla polskiego. Decyzja ta pozwalała Kazimierzowi III na oficjalne tytułowanie się królem Polski.
Jan Luksemburski zaangażował się natomiast w sprawy umocnienia swojej pozycji w Rzeszy. Ukoronowaniem tego był wybór jego syna Karola na króla niemieckiego w 1346r.

W 1340r. z powodu dziedzicznej choroby stracił wzrok, nie przeszkodziło mu to jednak w braniu czynnego udziału w wojnie z Anglią po stronie Francji. Zginął w bitwie pod Crecy jako jej bohater i symbol poświęcenia rycerskiego.

Pochowany jest w katedrze Marii Panny w Luksemburgu.

 

Jan Henryk XV - Hochbergowie von Pless (1509-2000)

Hochbergowie na Śląsku


Ród ten ma korzenie łużyckie i pochodzi z Miśni, skąd wraz z falą osadnictwa niemieckiego przybyli na Śląsk jego protoplaści.
W średniowieczu była to typowa rodzina rycerska, którą zaliczano do licznych w tych okolicach tzw. "rycerzy rabusiów".

Przodkiem Hochbergów był żyjący na przełomie XV i XVI w. Konrad von Hoberg, który pełnił funkcję zarządcy księstwa świdnickiego wówczas należącego do Królestwa Czech.
Kupił on w 1509r. od Jana von Haugwitz zastaw królewski: Rogowiec, Rodosno, Świebodzice, Boguszów i dobra wraz z zamkiem Furstenstein w Górach Wałbrzyskich. Zamek ten zwany obecnie Książ stał się gniazdem rodowym rodziny, która zaczęła od 1714r. pisać się von Hochberg.

Jan Henryk XI von Pless von Hochberg
Jan Henryk XI von Pless von Hochberg


Następcy Konrada I pielgnowali odziedziczone dobra i wciąż je rozszerzali. W 1605r. od cesarza Rudolfa II Konrad III von Hoberg wykupił prawa do posiadanego majątku stając się jego dziedzicznym właścicielem.
W 1628r. Jan Henryk von Hoberg przekazał te dobra w dziedzictwie swojemu kuzynowi z Olszany Janowi Henrykowi von Hoberg.

23 września 1650r. Jan Henryk I otrzymał dziedziczny tytuł barona, a 12 lutego 1666r. tytuł hrabiego. 17 marca 1683r. rodzinę zaliczono do hrabiów Rzeszy.

Prywatne państwo Hechbergów


Wojna trzydziestoletnia przyniosła temu ewangelickiemu rodowi wiele cierpień i szkód. Hochbergowie szybko podniośli się jednak na nogi. Stworzyli "małe państewko" w tej części Śląska. Pod koniec XVIII w. rodzina zaczęła starać się o podniesienie swojego prestiżu.
Jan Henryk VI poślubiając Marię Emilię Anhalt-Kothen wżenił się w bardzo starą książęcą rodzinę Askańczyków. W 1830r. stał się dzięki temu dziedzicem należącego do tego rodu Wolnego Państwa Stanowego Pszczyny.

Jego syn Jan Henryk X na krótko przed śmiercią w 1850r. uzyskał tytuł książęcy dziedziczony na zasadzie primogenitury Furst von Pless oraz stworzył Wolne Państwo Stanowe Książ. Był też inicjatorem rewolucji przemysłowej w swoich dobrach.
W Górach Wałbrzyskich zapoczątkował tworzenie wzorcowych zakładów przemysłowych i kopalni.

Następny Hochberg Jan Henryk XI przerósł zdolnościami nie tylko swojego ojca, ale także swoich przodków. Posiadając ogromne latyfundia na Śląsku, a także Księstwo Pszczyńskie budował w nich: kopalnie węgla, fabryki, tartaki, browary. Stał się tym samym jednym z dziesięciu najbogatszych ludzi w Europie.
W 1905r. cesarz Wilhelm II naddał mu za zasługi w rozwoju Niemiec tytuł Herzog von Pless.

Jan Henryk XV von Pless von Hochberg
Jan Henryk XV von Pless von Hochberg


Jego syn Jan Henryk XV dyplomata niemiecki spokrewniony z angielską rodziną królewską przez swoją żonę Marię Teresę "Daisy" w dniu śmierci ojca odziedziczył olśniewającą fortunę. Dążył do zacieśnienia stosunków przyjaźni z władcą Niemiec wielokrotnie goszcząc go w swoich dobrach.
Do historii Pszczyny przeszły wspaniałe polowania w książęcych lasach oraz spotkania dyplomatyczne w zamku.

Król Polski czy król Śląska?


Podczas I wojny światowej Wilhelm II właśnie rezydencje Hochbergów uznał za najlepsze miejsce do ulokowania głównego sztabu swoich wojsk.
Prawdopodobnie właśnie w Pszczynie podjęto decyzję o wyznaczeniu Jana Henryka XV na kandydata do tronu polskiego, gdy w 1916r. wojska niemieckie i austro-węgierskie zajęły ziemie polskie zaboru rosyjskiego. Kandydatura ta spotkała się jednak ze sprzeciwem cesarza austriackiego.
Po długich sporach Hochbergowie przegrali walkę o tron z Habsburgami z Żywca.

Jan Henryk XV wcale jednak nie myślał o utracie szansy na własne państwo w tej części Europy. Po zakończeniu I wojny światowej stał się orędownikiem Wolnego Państwa Śląskiego, na którego stanąłby czele.
Powstania śląskie oraz decyzje zwycięzców wojny spowodowały, że musiał zrezygnować z tych planów.

Wystawne życie spowodowało również, że zaczął tracić rodową fortunę. Plebiscyt zadecydował o włączeniu Księstwa Pszczyńskiego do Polski. Wiązało się to z nałożeniem podatków oraz zerwaniem z dotychczasowym, głównym odbiorca produkcji, czyli z Niemcami.
Jan Henryk XV pogodził się z konsekwencjami powojennymi, nie mógł jednak dorównać zdolnościami swojemu ojcu.

Jan Henryk XVII von Pless von Hochberg
Jan Henryk XVII von Pless von Hochberg


W latach dwudziestych kryzys jego małżeństwa z Daisy spowodował, że musiał podzielić się z nią swoimi dobrami, a w końcu rozwieść. W latach trzydziestych jego synowie i rząd polski starali się przejąć majątek. Skończyło się to zarządem komisarycznym oraz w konsekwencji nacjonalizacją części Księstwa Pszczyńskiego.

Po śmierci Jana Henryka XV w 1938r. księciem został jego najstarszy syn Jan Henryk XVII. Wyemigrował on do Anglii i przyjął obywatelstwo brytyjskie, za co rząd hitlerowski w Niemczech odebrał mu cały majątek.
Nie miał on potomków i zmarł w 1984r. W chwili obecnej głową rodu jest jedyny wnuk Jana Henryka XV, Bolko Konstanty von Hochberg.

 

Stanisław Poniatowski - Poniatowscy (1612-2005)

Początek rodu


Książęcy ród Poniatowskich swój rodowód wywodzi z dość egzotycznego miejsca jak na polską rodzinę szlachecką. Jego protoplasta przybył, bowiem w XVII wieku do Krakowa z północnych Włoch. Giuseppe Salinguerra urodzony w 1612r. pochodził ze starej patrycjuszowskiej rodziny Torrelich.
Jego pierwszym znanym przodkiem był żyjący w XI wieku Pietro Torrelo. Założyciel patrycjuszowskiej dynastii Salinguerra, która rządziła komuną miejską Ferrary, należała do stronnictwa gibelinów i konkurowała o wpływy z rodem d'Este.

Stanisław Poniatowski - generał, kasztelan krakowski, ojciec króla Stanisława Augusta
Stanisław Poniatowski - generał, kasztelan krakowski, ojciec króla Stanisława Augusta


Po przybyciu do Polski Giuseppe ożenił się z Zofią Śreniawą i miał z nią syna Jana. On to ożeniwszy się w 1650r. z Jadwigą Maciejowską został włączony przez ród żony do herbowych Ciołek. Uzyskawszy polskie szlachectwo przybrał sobie nazwisko od posiadanego majtku Poniatów.

Wnukiem Jana Poniatowskiego był Stanisław. Początkowo żył jak średnio zamożny szlachcic w odziedziczonym po rodzicach majątku. Los uśmiechnął się do niego po śmierci Jana III Sobieskiego.
W dobie wojny północnej i wojny domowej w Rzeczpospolitej stanął po stronie króla szwedzkiego. Ratując dwukrotnie życie monarchy wzbudził w nim podziw. Karol XII za zasługi wojenne uhonorował Stanisława stopniem szwedzkiego generała. Taki awans społeczny ambitny szlachcic szybko zamienił w nawiązywanie kontaktów z arystokracją oraz pomnażanie majątku.

Udało mu się ożenić z Konstancją Czartoryską. Związek ten z kolei dał mu wpływ na życie polityczne w kraju. Stanisław Poniatowski stał się jednym z filarów stronnictwa politycznego "Familii". Z Konstancją doczekał się gromadki dzieci, z których najbardziej znanym był oczywiście Stanisław Antoni, król polski od 1764r.

Poniatowski królem Polski

 

Stanisław August Poniatowski - król Polski
Stanisław August Poniatowski - król Polski

Stanisław August, bo tak brzmiało jego tronowe imię na Sejmie 4 grudnia 1764r. wystarał się, aby jego żyjące rodzeństwo otrzymało rzadki w Rzeczpospolitej zaszczyt noszenia tytułu książęcego. Od tej chwili w Polsce Poniatowscy byli pierwszymi od czasów Jagiellonów książętami krwi.

Młodszy brat króla Andrzej będący feldmarszałkiem w służbie cesarskiej 10 grudnia 1765r. wystarał się natomiast dla siebie i dla swojego potomstwa tytuł książęcy w Czechach i Austrii. Tytuł ten odziedziczył po nim jego syn, późniejszy Marszałek Francji, Józef Poniatowski.

Król Stanisław August nigdy nie założył rodziny i nie miał legalnych potomków. Starał się jednak za wszelką cenę zapewnić następstwo tronu któremuś ze swoich bratanków. Jego wybór padł na syna starszego brata Kazimierza, Stanisława.

...

Zgłoś jeśli naruszono regulamin