Brownizm
Teorie paramedyczne powstawały od czasów prehistorycznych wskutek niezrozumienia zjawisk przyrody. Od starożytności próbowano stosować leczenie objawowe – np. spekulacyjna teoria humoralna czy solidarna – nie zdawało ono jednak egzaminu. Wiele postaci na przestrzeni dziejów przyjmowały również poglądy witalistyczne – np. samodzielne zdrowienie organizmu (Hipokrates) czy zarządzanie chemią organizmu przez – Archeusza (Paracelsus). O powstaniu nowożytnej medycyny można mieć od czasów Wesaliusza, bowiem dopiero poznanie anatomii człowieka uzmysłowiło rozwój gruntownej wiedzy medycznej.
Odkrycia w zakresie nauk przyrodniczych spowodowały rozdźwięk pomiędzy ludźmi prostymi a
wykształconymi, czyli w rzeczywistości między intelektualistami a reszta społeczeństwa. Rozdźwięk ten
powiększał się zresztą z każdym wiekiem, a przeciętny człowiek widząc nieskuteczność medycyny szukał innych rozwiązań. W ten sposób powstały teorie pseudonaukowe, spekulacyjne, paramedyczne, przyjęte z dużym entuzjazmem i pomimo ogromnego postępu – stosowane do dziś.
Autorem jednej z nich był John Brown, lekarz z pośredniego uniwersytetu szkockiego. Wykorzystał on zapoczątkowaną przez metodyków koncepcję leczenia szybkiego, łatwego i przyjemnego (cito, tuto et iucundae).
Na tej podstawie stwierdził, iż organizm działa zgodnie z teorią bodźców (powtórzenie teorii solidarnej – pory w ciele człowieka). Nie ma ludzi całkowicie zdrowych, a badanie organizmu jest pozbawione celu. Choroba organizmu może wynikać z rozluźnienia lub spięcia. W pierwszym przypadku należało spożywać pokarmy pobudzające (pieprz, piżmo, kamfora, niewielkie ilości trucizn, dużo opium i alkoholu), w drugim zaś – środki uspokajające (kąpiele, zioła, upusty krwi, środki napotne, wymiotne i przeczyszczające, ciepłe okłady, ograniczenie pożywienia, małe ilości alkoholu). W 1780 r. opublikował swe twierdzenia w „Elementa medicinae”, po czym brownizm rozprzestrzeniał się już szybko. Sam Brown zmarł wskutek zalecanej terapii – z powodu nałogu.
W Polsce propagatorem teorii Browna był Piotr Frank pochodzący z Wiednia, a sprowadzony przez Adama Czartoryskiego do Wilna w celu edukacji medycznej. Wycofał się on jednak i przyznał do błędu głoszonej teorii. Prace ojca kontynuował syn – Jan Józef Frank.
Goca