Olejki eteryczne- mieszanina związków lotnych o silnym zapachu. Otrzymywana po przez destylację z parą wodną.
1) Związki terpenowe- mono i seskwi terpeny (mentol)
2) Związki fenolowe (pochodne fenylopropanu)
3) Kumaryny
4) Izosiarko cyjaniany
Właściwości: ciecze, bardzo lotne o silnym zapachu, nierozpuszczalne w wodzie, rozpuszczalne w alkoholu, tłuszczach i rozpuszczalnikach organicznym, gęstość <1.
1) Koszyczek arniki (arnicae anthodium- Arnica Montana- Arnika górska)
-Laktony seskwiterpenowe- helenolina, flawonoidy.
Właściwości: antyseptyczne, przeciw zapalne
2) Koszyczek rumianku (chamomillae anthodium- chamomilla recutita)
-Seskwiterpeny, bisabolol, chamazulen, flawonoidy.
Właściwości: spazmolityczne, antyseptyczne, przeciw zapalne.
3) Liść mięty pieprzowej (Menthe piperate folium- Mentha piperata- mięta pieprzowa)
-Monoterpeny (mentol), flawonoidy, garbniki
Właściwości: pobudzanie wydzielania żółci, działanie wiatropędne, uczucie chłodzenia na skórze, używana, jako corrigens.
4) Liść szałwii (Salviae folium- salvia officinalis- szałwia lekarska)
I- Monoterpeny (tujon)
II- Garbniki
Właściwości: antyseptyczne, ściągające, przeciw potne. Zastosowanie na choroby jamy ustnej prep. Septosan.
5) Ziele piołunu (Absynthi herba- Arthemisa absynthium- bylica piołun)
-Składniki olejków eterycznych- Monoterpeny- tujol
-Laktony seskwiterpenowe- absyntyna i antabsyna.
Właściwości: substancje powodują zwiększanie wydzielania soku żołądkowego(właściwości goryczkowe), działanie żółciotwórcze.
6) Ziele krwawnika (Millefolium herba- Achilea millefoli- krwawnik pospolity)
-Azuleny- chamazulen, achillicyna, millefolina
-Flawonoidy
-Monoterpeny
Właściwości: przeciw zapalne, spazmolityczne(Flawonoidy), goryczowe (seskwiterpeny)
7) Ziele tymianku(Thymi herba- Thymus vulgaris- Tymianek pospolity)
-Składniki olejków eterycznych- związki fenolowe(tymol), karwakol(izomer tymolu)
-Garbniki
Właściwości: wykrztuśne, dezynfekujące
8) Owoc anyżu(Anisi fructus- Pimpinella anisum- Biedżeniec anyż)
-Olejek eteryczny- anetol(związek fenolowy)
Właściwości: spazmolityczne, wiatropędne, przeciw bakteryjne, mlekopędne(fito mix 4)
9) Owoc kolędry (Colriadri fructus- Colriadria sativa- kolędra siewna)
-Substancje zawarte w olejku: +linalol(prawoskrętny izomer)
Właściwości: wiatropędne
10) Owoc kopru włoskiego(Foeniculi fructus- foeniculus Capilacea- koper włoski)
-Główne składniki olejku- anetol i fenchon
Właściwości: wiatropędne i wykrztuśne.
11) Szyszka chmielu (Lupuli strobilus), lupulina (lupelinum) - Humulus Lupulus- gruczoły włosków wydzielniczych otarte z owocostanów żeńskich zebranych w początkowym okresie kwitnienia.
-Monoterpeny i seskwiterpeny- olejek eteryczny
Właściwości: uspokajające
12) Naowocnia pomarańczy gorzkiej(Auranti armari pericarpium- citrus aurantrium- pomarańcza gorzka)
-Flawedo- Monoterpeny, flawonoidy.
Właściwości: aromatyczno gorzkie, corrigens.
13) Korzeń lubczyka(Levistici radix- levisticum officinalis- lubczyk ogrodowy)
Właściwości: Surowiec ma działanie moczopędne.
14) Kłącze tataraku(Calami rhizoma- Acorus calamus- tatarak zwyczajny)
Zastosowanie: aromatyczno gorzkie, pobudzające trawienie, wiatropędnie.
15) Liść melisy(Melissae folium- Malissa officinalis- melisa lekarska)
-Monoterpeny zawarte w olejku eterycznym
Działanie: uspokajające
16) Kwiat lawendy(Lavendulae flos- lavendula officinalis- lawenda lekarska)
-Linalol(lewoskrętny izomer)
Właściwości: uspokajające, jako corrigens.
17) Korzeń arcydzięgla(Angelicae radix- Angelica officinalis- Arcydzięgiel litwor)
Właściwości: aromatyczno gorzkie, działanie moczopędne, uspokajające.
18) Kwiat wrotyczu(Tanacei flos- Tanacei vulgaris- wrotycz pospolity)
Właściwości: owadobójcze, na wszawicę.
19) Owoc jałowca(Juniperi fructus- Juniperus communis- jałowiec pospolity)
-Właściwości: bardzo silnie moczopędznie.
20) Szczyty pędu sosny(Turiones pini- Pinus Sylvestris- sosna zwyczajna)
Właściwości: wykrztuśne
21) Kłącze imbiru(Zingiberi rhizoma- Zingiber officinale- imbir zwyczajny)
Właściwości: przeciw chorobie lokomocyjnej, przeciw artretyczne.
Żywice: nielotne mieszaniny związków terpenowych i pochodnych fenoli.
-Balsamy: roztwór żywicy w olejku
Właściwości lipofilowe, zazwyczaj nierozpuszczalne w wodzie. Substancje stałe, połyskujące.
1) Terebinthina(terpentyna)- balsam- jasno żółta, gęsta ciecz o mocnym zapachu. Po dłuższym czasie daje biały osad. W skład terpentyny wchodzi: kalafonia i olejek terpentynowy.
-Olejek terpentynowy- ciecz o silnym zapachu, lipofilowa, stosuje się do nacierań.
-Kalafonia- żółte, brunatne bryłki pokryte żółtym pyłem. Stosowana do produkcji plastrów.
2) Balsam peruwiański(Balsammum reruwianikum)- Myroxylon balsamum. Otrzymuje się po przez zdjęcie kory, nacięcie i przypalanie pnia drzewa. Gęsta, ciemna ciecz o charakterystycznym zapachu. Rozpuszcza się w etanolu, nie rozpuszcza się w wodzie. W skład wchodzi mieszanina estrów- cynameina.
-Cynameina- Benzoesan benzylu i cynamonian benzylu. Właściwości antyseptyczne, przeciw zapalne, przyspiesza gojenie.
-Żywica stopkowca(Podophyli rhesina) - występują lignany. Właściwości przeczyszczające(doustnie), cytostatycznie(kurzajki, brodawki, kłykciny).
agaku