Wykład VII
TĘTNIAKI
Tętniak:
- Odcinkowe (ograniczone) poszerzenie tętnicy powstałe w wyniku osłabienia jej ściany
- Tętniaki powstaja najczęściej w obrębie aorty, która jest główna tętnicą organizmu biegnącą w klatce i jamie brzusznej, spotyka się je również w naczyniach zaopatrujacych mózg i kończyny (częściej dolne). Także ściana serca może ulec poszerzeniu tętniakowemu w przebiegu zawału serca
Objawy:
Tetniak piersiowego odcinka aorty (aneurysma aortae thoracalis):
- Nagłe nawracające ostre bóle w klatce, bóle szyi, pleców, niekiedy promieniujace do górnej części jamy brzusznej
Tętniak brzusznego odcinka aorty (aneurysma aurtale abdominalis):
- Bóle brzucha i pleców w okolicy krzyżowej, czasem promieniujące do pachwiny, brak apetytu, utrate masy ciała, czasem spadek wydalanego moczu, aż do rozwoju niewydolnosci nerek. W przypadku dużych tętniaków, wyczuwalny jest w obrębie górnej lub środkowej części jamy brzusznej sprężysty, wyraźnie tętniący, niekiedy bolesny guz.
Tętniak tętnicy mózgowej:
- wywołuje silne bóle głowy,
- porażenie lub osłabienie niektórych mięśni
- zaburzenia czucia lub równowagi
- ból gałek ocznych, zaburzenia widzenia lub ślepotę, niekiedy nierówność źrenic
Tętniak zlokalizowany w tętnicy zaopatrujacej kończynę:
- pogorszenie ukrwienia – bóle, osłabienie mięśniowe, bladość, zasinienie
- czasem w pachwinie lub dole podkolanowym wyczuwa się sprężysty guzek
Tętniakowe poszerzenia ściany serca – wiąże się z występowaniem zaburzeń rytmu serca (uczucie kołatania, nagłe utraty przytomnosci) lub rozwojem niewydolności krążenia (duszność, pogorszenie tolerancji wysiłku)
Przyczyny:
- miażdżyca naczyń tętniczych
- nadciśnienie
- wrodzony odcinkowy defekt ściany naczynia (częste w przypadku tętniaków naczyń mózgowych)
- uraz tętnicy
- kiła – bardzo rzadko
Czynniki sprzyjające:
- palenie
- otyłość
- podeszły wiek
- stres
- przebyte bakteryjne zapalenie wsierdzia – zakażenie wewnętrznej warstwy ściany serca
- guzkowe zapalenie tętnic (rzadka przewlekła choroba zapalna małych i srednich naczyń tętniczych)
Profilaktyka:
- zaprzestanie palenia
- prawidłowa dieta z obniżona ilościa tłuszczów
- aktywność ruchowa, systematyczne wykonywanie ćw
- kontrola i leczenia nadciśnienia
- unormowany tryb życia, unikanie sytuacji stresowych
- wczesne rozpoznanie i leczenie kiły
Powikłania:
- pęknięcie tętniaka, objawy: nagły silny ból brzucha, głowy, klatki lub nogi, utrata przytomnosci, objawy wstrząsu (osłabienie, niepokój, bladość, poty, kołatanie serca, zaburzenia świadomości), ostra niewydolność nerek (ból okolicy L, krwiomocz, zatrzymanie moczu), ostre niedokrwienie kończyny (ból, zblednięcie, oziębienie)
- udar mózgu, moze dojść do osłabienia lub porażenia mięśni, zaburzeń czucia, równowagi, widzenia, świadomości, śpiączki, smierci
Leczenie:
- celem jest w miare mozliwości usuniecie poszerzonego tętniakowo odcinka naczynia i zastąpienie go naczyniem sztucznym (protezą naczyniową) lub innym pobranym od tego pacjenta naczyniem
- szczególna postać tętniaka jaka jest rozwarstwienie aorty brzusznej, moze byc leczona w niektórych przypadkach farmakologiczne, jeśli nie powoduje niedokrwienia narzadów
Zalecenia:
- pzrzed zabiegiem należy unikać wysiłków fiz oraz czynności związanych z parciem
- dieta niskotłuszczowa zawierajaca dużo błonnika zapobiegającego zaparciom
- po operacji zwykle możliwy stopniowy powrót do aktywności ruchowej
- dieta po zabiegu niekonieczna
- nalezy nauczyć chorego samodzielnie kontrolowac nadciśnienie
- po wszczepieniu sztucznej lub naturalnej protezy naczyniowej niezbędne jest stosowanie:
o leków obniżających krzepliwośc krwi – zapobiegaja powstawaniu skrzepu i zatykaniu protezy
o antybiotyków – stosowane nawet przez kilka miesięcy po operacji, zapobiegaja zakażeniu bakteryjnemu protezy
o w przypadku rozwarstwienia aorty brzusznej stosuje sie leki obniżające ciśnienie
lala_sosna