Wśród państw starożytnego Bliskiego Wschodu dość istotną rolę odegrało żydowskie państwo, usytuowane w krainie Kanaan nad Morzem Śródziemnym. W regionie tym w XVI w. p.n.e. osiedliły się pochodzące z Mezopotamii koczownicze plemiona Izraelitów, z których co najmniej część przybyła z Egiptu pod wodzą Mojżesza. Plemiona te zagrożone przez okoliczne narody zjednoczyły się, tworząc państwo, w którym władzę sprawowali wybierani zwierzchnicy (setnicy itp.) oraz sędziowie.
Po podbiciu Kanaanu, Izraelici podzielili zdobytą ziemię pomiędzy 12 plemion. Rządy były wykonywane przez sędziów.
Królestwo Izraela
Pierwszym królem panującym nad Izraelem był Saul. W Izraelu powstała monarchia. Saul prowadził nieustanne wojny z Moabitami, Ammonitami, Edomitami, Amalekitami i Filistynami. Tak powstało Królestwo Izraela. Drugi żydowski król, Dawid (lata około 1000-965 p.n.e.) podbił większość okolicznych narodów. Był twórcą potęgi i świetności Izraela. Zdobył Jerozolimę i uczynił ją stolicą królestwa. Jego syn, Salomon (lata około 965-930 p.n.e.) według Biblii był wzorem sprawiedliwego i mądrego władcy. Wybudował w Jerozolimie Świątynię. Po śmierci Salomona nastąpiło podzielenie królestwa Izraela na dwa oddzielne: na południu królestwo Judy i na północy królestwo Izraela.
· Królestwa Izraela i Judy przez setki lat były wzajemnie skłócone i często, w sojuszach z innymi królestwami regionu, występowały przeciwko sobie. W 732 p.n.e. królestwo Izraela (Samaria) zostało uzależnione, a w roku 722 p.n.e. zajęte przez Asyrię, której zmuszone było płacić wysokie daniny. Po jednym z buntów ludności Asyryjczycy uprowadzili wielu Izraelitów, a na ich miejsce osiedlili ludność z Babilonii.
· Po upadku Asyrii w 609 p.n.e. na kilka lat kraje te razem z Lewantem zostały opanowane przez wojska egipskie faraona Necho II, a następnie w 586 p.n.e. zajęte przez króla Babilonu, Nabuchodonozora II. Za opór stawiany przez stolicę Judy, Jerozolimę, miasto to zostało w 586 p.n.e. złupione, zaś ludność deportowana w niewolę babilońską.
· Terytoria pokoleń
Powrót Izraelitów z niewoli babilońskiej możliwy był dopiero po 538 p.n.e., za zgodą perskiego króla Cyrusa, który podbił Babilon. Korzystając ze względnej autonomii Żydzi odbudowali Jerozolimę i wznieśli Drugą Świątynię.
W 332 p.n.e. wojska macedońsko-greckie Aleksandra Macedońskiego podbiły Azję Mniejszą, Syrię i Fenicję. Judea poddała się bez walki. Po jego śmierci Judea znalazła się pod władzą Ptolemeuszy, a od 198 p.n.e. Seleucydów. W całym ówcześnie znanym świecie rozszerzała się kultura hellenistyczna, przyjmowana także przez ludność żydowską w zakresie kultury, sztuki, gospodarki. Jedak wielu Żydów przeciwstawiło się wprowadzaniu greckiego prawodawstwa i wiary w wielu bogów. W tym czasie pojawiły się żydowskie ugrupowania religijne przeciwne hellenizacji: Chasydzi, Faryzeusze, Saduceusze, Esseńczycy, Zeloci. Jeden z seleucydzkich władców postanowił przymusowo zhellenizować opornych Żydów i w 167 p.n.e., zastąpił prawo mozaistyczne greckim prawem świeckim oraz umieścił w Świątyni w Jerozolimie ołtarze i posągi Zeusa Olimpijskiego. W odpowiedzi wybuchło żydowskie powstanie Machabeuszy (lata 166 p.n.e.-160 p.n.e.). Wojny z Grecją zakończyły się zwycięstwem żydów.
W jego wyniku Seleucydzi zostali zmuszeni do uznania w 142 p.n.e. roku lokalnego żydowskiego władcę w Judei, Jonatana Machabeusza, który był jednocześnie arcykapłanem. Funkcje te sprawowała dynastia Machabeuszy (Hasmoneuszy) do 37 p.n.e. roku. Judea odzyskała niepodległość, jako lennik Syrii.
W 63 p.n.e. Judea znalazła się w strefie bezpośrednich wpływów imperium rzymskiego. Rzeczywistą władzę w Judei sprawował namiestnik Antypater, nawrócony na judaizm Idumejczyk, który dzięki manipulacjom osiągnął duże wpływy u Rzymian. Dzięki rzymskiej pomocy, jego syn, Herod I Wielki został królem Judei. Rozwinął on gospodarkę kraju, rozbudował Jerozolimę, przebudował całkowicie i znacznie powiększył Świątynię Jerozolimską tak, że odtąd zwana była Świątynią Heroda. Po jego śmierci państwo rozpadło się, a Rzym zwiększył jeszcze bardziej swe wpływy.
Powstanie żydowskie (66-73)
W 66 roku (po narodzeniu Chrystusa) wybuchło żydowskie powstanie przeciwko panowaniu rzymskiemu w Judei. W 67 roku do Galilei wkroczył legion rzymski, który opanował całą Galileę. Na wiosnę 68 roku w Jerozolimie wybuchły walk wewnętrzne pomiędzy różnymi żydowskimi stronnictwami. Osłabiło to siły obrońców. W 70 roku Rzymianie zdobyli Jerozolimę. Miasto zostało zburzone, a Świątynia Jerozolimska spalona. Na wiosnę 73 roku upadła ostatni twierdza żydowska Masada.
W 132 roku wybuchło kolejne powstanie żydowskie, na czele którego stanął Szymon Bar-Kochba. Rzymianie zburzyli 50 twierdz oraz 985 miast i wsi. Wzgórze świątynne w Jerozolimie zostało zaorane. Stanęła tam świątynia Jowisza i posąg Hadriana. Miasto nazwano Aelia Capitolina i uczyniono z niej kolonię dla wysłużonych żołnierzy syryjskich i fenickich. Judea opustoszała. Zakazano praktyk judaizmu. Nazwę kraju zmieniono z Judei na Syria Palestina (Syria palestyńska, czyli filistyńska). Żydzi przestali być większością w Palestynie.
W 395 roku Palestyna przeszła w sferę wpływów Bizancjum.
W 614 roku Persowie prowadzący wojnę z Bizancjum, najechali na Palestynę. Przeciwko Bizantyńczykom wystąpili wówczas żydowscy powstańcy pod wodzą Beniamina, którzy w Jerozolimie wymordowali 90 tysięcy chrześcijan, zburzyli liczne kościoły i klasztory. W latach 614-617 Żydzi sprawowali ograniczoną władzę w Jerozolimie.
W 627 roku palestyńscy Żydzi zawarli tajne porozumienie z Bizancjum. W zamian za wspólną walkę przeciwko Persom, cesarz Herakliusz zapewnił im bezkarność za krzywdy wyrządzone chrześcijanom. W 628 roku na mocy zawartego pokoju Persowie opuścili Palestynę. W 629 roku Palestyna ponownie przeszła pod władzę Bizancjum. Herakliusz nakazał wymordować wszystkich złapanych Żydów. Żydom zabroniono wstępu do Jerozolimy.
W latach ...
ela.roza