Arkusz 1.pdf

G DY W YBIERASZ W IEDZĘ O S POŁECZEŃSTWIE NA M ATURZE

Arkusz I

Czas pracy 120 minut

W pierwszym roku nowej ma-

tury egzamin z wiedzy o społe-

czeństwie zdawało ok. 60 tysię-

cy maturzystów. To więcej, niż

się spodziewano, i więcej niż

geografię czy fizykę. Wyniki eg-

zaminów były dobre – zdało po-

nad 90 proc. maturzystów. Śred-

ni wynik egzaminu: ok. 50 proc.

możliwych do uzyskania punk-

tów (na poziomie podstawo-

wym) i ponad 40 proc. (poziom

rozszerzony).

Warto dodać, że matura z WOS

jest brana pod uwagę przy rekru-

tacji na wiele popularnych kie-

runków studiów – socjologię, prawo, politologię, stosunki międzynarodowe czy pedagogikę.

Instrukcja dla zdającego

1. Proszę uważnie czytać wszystkie polecenia.

2. Odpowiedzi trzeba zapisywać czytelnie

w miejscu na to przeznaczonym przy każdym

zadaniu.

3. Należy pisać tylko długopisem (piórem) w ko-

lorze czarnym. Nie można używać ołówka.

4. Nie wolno używać korektora.

5. Błędne zapisy należy wyraźnie przekreślić.

Nie wolno poprawiać na zapisanej już treści.

Wszelkie notatki należy sporządzać tylko

w brudnopisie, który nie będzie oceniany.

6. Obok każdego zadania podana jest maksy-

malna liczba punktów, które można uzyskać za

jego poprawne rozwiązanie.

Życzymy powodzenia!!!!

u Podstawa programowa to podstawa

Podobnie jak w przypadku innych przedmiotów musisz opanować wiadomości i umiejętności

zawarte w tzw. podstawie programowej, dlatego koniecznie ją przestudiuj, a w trakcie nauki spraw-

dzaj, czy czegoś nie pominęliście w szkole. Jeśli tak, musisz sam to nadrobić. Uwaga! Argument

„tego nie przerabialiśmy” stracił sens wraz z wprowadzeniem egzaminów państwowych. Nieste-

ty, podstawa jest dość ogólnikowa. Dlatego powinieneś zapoznać się także z informatorem matu-

ralnym oraz „Biuletynem maturalnym” opracowanym przez Centralną Komisję Egzaminacyjną

– dostępne w księgarniach i na stronie internetowej www.cke.edu.pl. Skorzystaj również z mate-

riałów zamieszczonych w serwisie maturzysty prowadzonym na stronie Centrum Edukacji Oby-

watelskiej (www.ceo.org.pl).

Nr zadania 1

Punkty

Nr zadania 11

Punkty

Zadanie 1 (3 pkt)

Przyporządkuj poszczególne organy do odpo-

wiednich kategorii, wpisując cyfry w miejsce

kropek:

Organy ustawodawcze:.......................................

Organy wykonawcze i administracyjne:

............................................................................

Organy sądownicze:

................................................................................

Organy ochrony prawnej i kontroli:

................................................................................

Organy uchwałodawcze samorządu terytorialnego:

............................................................................

Organy wykonawcze samorządu terytorialnego

............................................................................

W arkuszach egzaminacyjnych na maturze będziesz

miał więcej miejsca na odpowiedzi

u Praktyka czyni mistrza

Staraj się rozwiązywać jak najwięcej zadań podobnych do tych, których można się spodziewać

na maturze. Spróbuj zdać maturę z WOS-u 2005 – jest ona dostępna w internecie na stronach

CKE i CEO, gdzie znajdziesz też inne przykładowe arkusze egzaminacyjne. I oczywiście roz-

wiąż nasze zadania oraz czekaj na następną „próbną maturę” z „Gazetą Wyborczą”.

u WOS, czyli wiele dyscyplin naraz

Ucząc się WOS-u, poznajesz wiadomości z wielu różnych dziedzin – socjologii, politologii, pra-

wa, a nawet psychologii społecznej. Musisz też opanować historię najnowszą, a nie zawsze na-

uczysz się tego w szkole (bez tego trudno zdać egzamin z WOS-u), bo wiele politycznych i spo-

łecznych problemów ma historyczne przyczyny. Interdyscyplinarność to intelektualna atrakcja,

ale i poważne wyzwanie. Weź to pod uwagę.

u Być na bieżąco

Na maturze musisz się wykazać dobrą orientacją w problemach współczesnej Polski i świata

– politycznych, społecznych, a nawet ekonomicznych. Nie wystarczy wiedza z książek ani nawet

sporadyczne oglądanie programów informacyjnych w telewizji. Po prostu musisz czytać poważ-

ne, opiniotwórcze gazety i tygodniki społeczno-polityczne. Żyj sprawami Polski i świata, dysku-

tuj z kolegami, bądź aktywny na lekcjach, bierz udział w szkolnych debatach.

Tabela nr 1

Nazwy organów:

1 p rezydent

10 S ejm

19 T rybuna³ Stanu

2 R ada Ministrów

11 m inister

20 s ¹d wojskowy

u Nie odkładaj na ostatnią chwilę

Specyfika WOS-u wymaga systematycznej pracy. To jedynie złudzenie, że jest to łatwy do opa-

nowania przedmiot. Nie da się go wykuć na miesiąc przed maturą.

3 Naczelny S¹d

A dministracyjny

12 S¹d Najwy¿szy

21 Trybuna³

K onstytucyjny

4 S enat

13 w ojewoda

22 s¹d powszechny

5 wojewódzki s¹d

a dministracyjny

14 zarz¹d ze starost¹

23 prokuratura

u Polub konstytucję

Konstytucja to nie tylko ustawa zasadnicza, ale także zasadniczy materiał źródłowy dla

„WOS-owskiego” maturzysty. Bez znajomości podstawowych zasad funkcjonowania polskiej de-

mokracji nie ma co marzyć o dobrym wyniku matury. Pytania na egzaminie mogą wprawdzie

(a nawet muszą) dotyczyć różnych zagadnień, ale jednego można być pewnym – będą zadania

o konstytucji. Może nie aż tyle, co w naszym przykładowym arkuszu, ale coś na pewno. Poza

tym w wypowiedzi pisemnej z II arkusza, za którą dostaje się

mnóstwo punktów, wysoko cenione jest powołanie się na ja-

kiś akt prawny – prawie zawsze może to być konstytucja!

rzecznik praw

obywatelskich

zarz¹d z

marsza³kiem

w ojewództwa

24 wójt

g³ówny inspektor ochrony

d anych osobowych

16 rada gminy

rzecznik praw

d ziecka

Krajowa Rada Radiofonii

i Telewizji

Najwy¿sza Izba

K ontroli

26 rada powiatu

9 s ejmik wojewódzki

18 prezydent miasta

27 b urmistrz

Zadanie 2 (2 pkt)

Połącz poszczególne funkcje konstytucji z ich

opisami, wstawiając literę obok odpowiedniej

cyfry (Uwaga: jedna z liter nie ma swojego od-

powiednika)

U RSZULA M AŁEK , A LICJA P ACEWICZ , T OMASZ M ERTA

C ENTRUM E DUKACJI O BYWATELSKIEJ

Funkcje konstytucji:

1) prawotwórcza

2) integracyjna

3) organizatorska

4) edukacyjna

................................................................................

............................................................................

5. Uchwalenie przez Sejm ustawy zmieniają-

cej przepisy rozdziałów I, II lub XII Konstytucji

może odbyć się nie wcześniej niż sześćdziesią-

tego dnia po pierwszym czytaniu projektu tej

ustawy.

6. Jeżeli ustawa o zmianie Konstytucji dotyczy

przepisów rozdziału I, II lub XII, podmioty okre-

ślone w ust. 1 mogą zażądać, w terminie 45 dni

od dnia uchwalenia ustawy przez Senat, prze-

prowadzenia referendum zatwierdzającego.

Z wnioskiem w tej sprawie podmioty te zwraca-

ją się do Marszałka Sejmu, który zarządza niez-

włocznie przeprowadzenie referendum w ciągu

60 dni od dnia złożenia wniosku. Zmiana Kon-

stytucji zostaje przyjęta, jeżeli za tą zmianą opo-

wiedziała się większość głosujących.

7. Po zakończeniu postępowania określonego

w ust. 4 i 6 Marszałek Sejmu przedstawia Pre-

zydentowi Rzeczypospolitej uchwaloną ustawę

do podpisu. Prezydent Rzeczypospolitej podpi-

suje ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedsta-

wienia i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku

Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

Zadanie 4 ( 2 pkt)

Część A

Podaj, jakie są trzy główne wymiary nierów-

ności społecznych.

1 ...........................................................................

2 ...........................................................................

3 ..........................................................................

Część B

Wyjaśnij na przykładzie, na czym może po-

legać rozbieżność czynników statusu społecz-

nego.

.............................................................................

A) Konstytucja służy integracji całego społe-

czeństwa.

B) Konstytucja wytycza kierunki rozwoju pań-

stwa.

C) Konstytucja stanowi podstawę całego sy-

stemu prawa.

D) Konstytucja szerzy wiedzę o wartościach

i zasadach państwa demokratycznego.

E) Konstytucja określa zasady organizacji

i funkcjonowania państwa.

1)... 2)... 3)... 4)...

Zadanie 5 (7 pkt)

Część A

Uzupełnij tabelę, wyjaśniając zasady prawa

wyborc z ego.

Zadanie 3 (3 pkt )

Przeczytaj fragmenty dwóch konstytucji, a na-

stępnie wykonaj polecenia pod tekstem.

1) Wybory s¹ powszechne, czyli

………………………………………………

2) Wybory s¹ równe, czyli

………………………………………………

3) Wybory s¹ proporcjonalne, czyli

………………………………………………

4) Wybory s¹ wiêkszoœciowe, czyli

………………………………………………

Materiał 1

Art. 2.1. Lud pracujący sprawuje władzę pań-

stwową przez swych przedstawicieli wybiera-

nych do Sejmu [...] i do rad narodowych w wy-

borach powszechnych, równych, bezpośrednich,

w głosowaniu tajnym.

2. Przedstawiciele ludu w Sejmie [...] i w ra-

dach narodowych są odpowiedzialni przed swy-

mi wyborcami i mogą być przez nich odwoły-

wani.

1) Kto ma inicjatywę ustawodawczą w spra-

wie zmiany Konstytucji RP?

................................................................................

............................................................................

2) Jaką większością uchwala Sejm ustawę

o zmianie Konstytucji RP?

................................................................................

............................................................................

Część B

Przeczytaj poniższy fragment Konstytucji RP

i odpowiedz na pytania zamieszczone w tabeli

pod tekstem.

3) Jaką większością uchwala Senat ustawę

o zmianie Konstytucji RP?

................................................................................

............................................................................

Materiał 2

Art. 100.1. Kandydatów na posłów i senato-

rów mogą zgłaszać partie polityczne oraz wy-

borcy.

2. Nie można kandydować równocześnie do

Sejmu i Senatu. [...].

Art. 104.1. Posłowie są przedstawicielami Na-

rodu. Nie wiążą ich instrukcje wyborców.

Rozdział XII

Zmiana konstytucji

Art. 235.

1. Projekt ustawy o zmianie Konstytucji może

przedłożyć co najmniej 1/5 ustawowej liczby po-

słów, Senat lub Prezydent Rzeczypospolitej.

2. Zmiana Konstytucji następuje w drodze

ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu

przez Sejm i następnie w terminie nie dłuższym

niż 60 dni przez Senat.

3. Pierwsze czytanie projektu ustawy o zmia-

nie Konstytucji może odbyć się nie wcześniej niż

trzydziestego dnia od dnia przedłożenia Sejmo-

wi projektu ustawy.

4. Ustawę o zmianie Konstytucji uchwala Sejm

większością co najmniej 2/3 głosów w obecno-

ści co najmniej połowy ustawowej liczby posłów

oraz Senat bezwzględną większością głosów

w obecności co najmniej połowy ustawowej licz-

by senatorów.

4) W jakich przypadkach zmiany Konstytucji

RP jest możliwość przeprowadzenia referendum

zatwierdzającego?

................................................................................

............................................................................

1. Fragmentem jakiej konstytucji jest tekst

z materiału nr 1? Podaj nazwę i rok uchwalenia

konstytucji.

................................................................................

............................................................................

2. Fragmentem jakiej konstytucji jest tekst

z materiału nr 2? Podaj nazwę i datę dzienną

konstytucji.

................................................................................

............................................................................

3. Jaka koncepcja mandatu została zawarta

w materiale nr 2? Podaj nazwę tej koncepcji

mandatu i wyjaśnij, co oznacza.

5) Kto może wystąpić z wnioskiem o przepro-

wadzenie referendum zatwierdzającego zmia-

ny w Konstytucji RP?

................................................................................

............................................................................

Zadanie 6 (5 pkt)

Część A

Wymień, wpisując w miejsce kropek, dwie in-

stytucje demokracji bezpośredniej:

................................................................................

............................................................................

20122139

Część B

Wpisz w tabelę po dwa argumenty za i prze-

ciw głosowaniu w wyborach parlamentarnych

za pomocą internetu.

ności, wspierają rozwój budownictwa socjalne-

go oraz popierają działania obywateli zmierza-

jące do uzyskania własnego mieszkania.

prawo .....................................

Materiał 1

Ilekroć wskutek biegu wypadków koniecznym

się staje dla jakiegoś narodu, by zerwał więzy po-

lityczne łączące go z innym narodem i zajął wśród

potęg ziemskich oddzielną i równorzędną pozy-

cję, do której upoważniają go prawa natury i jej

Bóg, wówczas szacunek należny ludzkości wyma-

ga, aby naród ten podał powody, które zmusza-

ją go do oddzielenia się.

Uważamy za oczywiste następujące prawdy: że

wszyscy ludzie stworzeni zostali równymi, że

Stwórca obdarzył ich pewnymi nienaruszalnymi

prawami, że do praw tych należy życie, wolność

i swoboda ubiegania się o szczęście, że dla za-

bezpieczenia tych praw wyłonione zostały wśród

ludzi rządy, których sprawiedliwa władza wywo-

dzi się ze zgody rządzonych, że zawsze, gdy ja-

kaś forma rządu uniemożliwia osiągnięcie tych

celów, naród ma prawo taki rząd zmienić lub oba-

lić i powołać nowy, opierając go na takich zasa-

dach i organizując jego władzę w taki sposób, ja-

ki naród ten uzna za najbardziej odpowiedni dla

osiągnięcia bezpieczeństwa i szczęścia.

Tabela nr 2

Zadanie 8 (9 pkt)

Część A

Połącz poszczególne zasady z doktryną poli-

tyczną, wpisując odpowiednią literę w miejsce

kropek.

Konserwatyzm: .................................................

Liberalizm: .......................................................

Socjaldemokracja: ...........................................

Chrześcijańska demokracja: .............................

G³osowanie w wyborach parlamentarnych

za pomoc¹ internetu

Argumenty za

Argumenty przeciw

1)................................................................

. ..................................................................

1)................................................................

...................................................................

2)...............................................................

..................................................................

2)................................................................

...................................................................

Część C

Napisz, jak rozumiesz zasadę: rządy większo-

ści przy poszanowaniu praw mniejszości,

i określ, w jakim ustroju ona obowiązuje.

................................................................................

............................................................................

Zasady:

A) podstawą życia społecznego nie są jednost-

ki, ale tradycyjne wspólnoty; B) najbardziej pod-

stawową wartością jest wolność jednostki; C)

ideałem państwa jest państwo minimalne – sil-

ne, praworządne, ale ograniczone w swoich kom-

petencjach jedynie do pilnowania porządku

i spokoju obywateli; D) nierówności mają cha-

rakter naturalny, a pozbawione hierarchii społe-

czeństwo nie mogłoby dobrze funkcjonować; E)

dążenie do realizacji koncepcji państwa opie-

kuńczego; F) grupy społeczne i poszczególne

osoby powinny sobie nawzajem pomagać, jed-

nocząc się w pracy na rzecz dobra wspólnego;

G) nierówności mogą być usuwane stopniowo

dzięki wprowadzeniu reform społecznych; H)

podstawą programu jest idea zawarta w katolic-

kiej nauce społecznej.

Zadanie 7 (5 pkt )

Część A

Przyporządkuj prawa do poszczególnych ka-

tegorii.

1) Cytowany fragment to (podkreśl prawidłową

odpowiedź):

a) Konstytucja 3 maja,

b) Deklaracja Niepodległości,

c) Konstytucja Stanów Zjednoczonych,

d) Powszechna Deklaracja Praw Człowieka

i Obywatela.

Odpowiedz na poniższe pytania.

2) Jakie niezbywalne prawa człowieka zostały

wymienione w powyższym dokumencie?

................................................................................

............................................................................

3) W jakim celu zostaje powołany rząd?

................................................................................

............................................................................

4) Jaka władza – zdaniem twórców dokumentu

– jest władzą legalną?

................................................................................

............................................................................

Prawa osobiste: .......................

Prawa polityczne: .......................

Prawa gospodarcze (ekonomiczne):

..............................................................................

................................................................................

a) prawo do pracy; b) prawo do urlopu; c) za-

kaz tortur; d) prawo do petycji; e) prawo do

udziału w życiu publicznym; f) prawo do rzetel-

nego procesu sądowego.

Część B

Wpisz w tabelę po trzy argumenty za i prze-

ciw koncepcji państwa opiekuńczego.

Część B

Obok każdego z wymienionych artykułów

Konstytucji RP dopisz, jaki jest to rodzaj pra-

wa:

u osobiste

u polityczne

u społeczne

u kulturalne

Tabela nr 3

Koncepcja pañstwa opiekuñczego

Argumenty za

Argumenty przeciw

1)....................................................................

.......................................................................

1)....................................................................

.......................................................................

2)....................................................................

.......................................................................

2)....................................................................

.......................................................................

Zadanie 10 (6 pkt)

Przeczytaj poniższe notatki, a następnie wy-

konaj polecenia zawarte pod tekstem. Odpowie-

dzi wpisz w miejsce kropek.

Art. 38 Konstytucji RP

Rzeczpospolita Polska zapewnia każdemu

człowiekowi prawną ochronę życia.

prawo .................................

3)....................................................................

.......................................................................

3)....................................................................

.......................................................................

Część C

Połącz postaci z zamieszczonymi poniżej

stwierdzeniami lub pojęciami, wpisując w miej-

sce kropek odpowiednią cyfrę.

Notatka 1

Dwaj politycy otrzymali w 1993 roku pokojo-

wą Nagrodę Nobla za przekształcenie demokra-

tyczne w RPA. Rok później odbyły się demokra-

tyczne wybory, które oznaczały zakończenie

apartheidu. Byli to: były prezydent RPA, który

w 1990 roku ogłosił koniec segregacji rasowej,

oraz zwolniony z więzienia przewodniczący Af-

rykańskiego Kongresu Narodowego.

Art. 57 Konstytucji RP

Każdemu zapewnia się wolność organizowa-

nia pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia

w nich.

prawo ...................................

Tabela nr 4

pojêcie, stwierdzenie

autor

niewidzialna rêka rynku

Art. 73 Konstytucja RP

Każdemu zapewnia się wolność twórczości ar-

tystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania

ich wyników, wolność nauczania, a także wol-

ność korzystania z dóbr kultury.

prawo .....................................

wojna wszystkich ze wszystkimi

lud poddany prawom winien byæ ich twórc¹

równoœæ jest znamieniem upadku

trójpodzia³ w³adz

1) Kim są dwaj politycy? Podaj ich imiona i naz-

wiska.

................................................................................

............................................................................

2) Apartheid i segregacja rasowa to dwa poję-

cia, które znalazły się w notatce 1. Czy to są po-

jęcia tożsame? Odpowiedź uzasadnij.

................................................................................

............................................................................

1) Adam Smith, 2) Jan Jakub Rousseau, 3) Ka-

rol Monteskiusz, 4) Tomasz Hobbes

Art. 75 Konstytucji RP

Władze publiczne prowadzą politykę sprzyja-

jącą zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych oby-

wateli, w szczególności przeciwdziałają bezdom-

Zadanie 9 (4 pkt )

Po przeczytaniu zamieszczonego poniżej

fragmentu tekstu (Materiał nr 1) wykonaj po-

lecenia.

Notatka 2

Prezydenci Polski, pierwszy wybrany w wybo-

rach pośrednich przez Zgromadzenie Narodo-

we w 1989 roku, drugi w wyborach bezpośred-

nich w 1990 roku. Ich spotkanie w programie

„Linia specjalna” wzbudziło wiele emocji,

szczególnie że dotyczyło lustracji oraz współ-

pracy ze Służbami Bezpieczeństwa PRL-u.

Tabela nr 5

macji w internecie. Na mocy ustawy z marca br.

firmy internetowe muszą archiwizować przez sześć

miesięcy wszystkie przepływające przez ich ser-

wery e-maile. Brytyjczycy proponują, by w całej

Unii Europejskiej firmy telefoniczne rejestrowa-

ły również rozmowy telefoniczne – nie ich treść,

lecz datę, czas trwania i dane o numerze dzwo-

niącego i odbierającego.

W czwartek policjanci zaapelowali o kolejne

uprawnienia, m.in. do blokowania stron inter-

netowych islamskich radykałów oraz do stwo-

rzenia nowej kategorii przestępstwa – wykorzy-

stania internetu do przygotowywania ataków ter-

rorystycznych.

Władze coraz wyraźniej widzą też, że proble-

mem są radykalni imamowie, którzy wpływają

na umysły młodych ludzi. Już teraz osobom po-

dejrzanym o terroryzm można odbierać obywa-

telstwo brytyjskie, jeśli oprócz niego mają jesz-

cze jakieś inne. Tak zrobiono wobec londyńskie-

go imama Abu Hamzy, który pochwalał zama-

chy z 11 września.

Wielka Brytania chce też, by powstała międzyna-

rodowa lista ekstremistów. Ludzi z tej listy nie

wpuszczałby do siebie żaden kraj uczestniczący

w tym projekcie.

„Gazeta Wyborcza”, 22 lipca 2005 r.

Opis

Nazwa

organizacji

(skrót)

Jedna z najstarszych organizacji terrorystycznych walcz¹ca o

oderwanie Pó³nocnej Irlandii od Wielkiej Brytanii.

Organizacja za³o¿ona przez Jasera Arafata w 1964 r. i

sk³adaj¹ca siê

z wielu ugrupowañ.

Dzia³aj¹ca od 1970 roku w Niemczech organizacja

terrorystyczna za³o¿ona m.in. przez A. Baadera i U. Meinhof.

Do najbardziej spektakularnych dzia³añ nale¿a³o zabicie

prezesa Deutsche Banku i opanowanie ambasady w

Sztokholmie.

1) Kim są dwaj politycy? Podaj ich imiona i naz-

wiska.

................................................................................

...........................................................................

Separatystyczna organizacja dzia³aj¹ca w Hiszpanii, walcz¹ca

za pomoc¹ metod terrorystycznych (g³ównie terroru

indywidualnego wymierzonego przeciwko funkcjonariuszom

pañstwa hiszpañskiego)

o niepodleg³oœæ Kraju Basków.

2) Co oznacza termin lustracja ?

................................................................................

...........................................................................

Radykalna islamska organizacja, która sta³a siê aktywna we

wczesnych etapach Intifady, dzia³a³a w Strefie Gazy, ale te¿

na Zachodnim Brzegu.

Organizacja terrorystyczna, której przywódc¹ jest Osama ben

Laden.

Część B

Przeczytaj poniższy artykuł, który pochodzi

ze strony internetowej „Gazety Wyborczej”, i od-

powiedz na pytania pod tekstem.

Notatka 3

Dwaj politycy rosyjscy. Pierwszy z nich w mar-

cu 1985 roku stanął na czele KPZR i to za jego

rządów doszło do głębokich reform mających

przede wszystkim na względzie przebudowę sy-

stemu funkcjonowania państwa, demokratyza-

cję życia politycznego i liberalizację w kulturze.

W latach 1990-91 był pierwszym i ostatnim pre-

zydentem ZSRR. Drugi z nich był prezydentem

Rosji w latach 1991-2001 i to on udaremnił pucz

sierpniowy Janajewa w 1991 roku.

Materiał pomocniczy nr 1

1. O jakich działaniach związanych z przepły-

wem informacji w internecie, a mających na ce-

lu walkę z terroryzmem, pisze autor tekstu? Wy-

mień je.

...............................................................................

2. Które z nich uważasz za najskuteczniejsze?

Wskaż jedno działanie i uzasadnij swój wybór.

................................................................................

3. Zajmij stanowisko w następującej sprawie:

Czy osobom podejrzanym o terroryzm można

odebrać obywatelstwo, tak jak to zrobiono wo-

bec londyńskiego imama Abu Hamzy? Odpo-

wiedź uzasadnij.

................................................................................

NOWE ŚRODKI BEZPIECZEŃSTWA

W WIELU KRAJACH

Władze wielu krajów Zachodu wprowadzają

nowe środki walki z zamachowcami.

Aresztowanie na czas nieograniczony

i odbieranie obywatelstwa. Inwigilacja

imamów i kontrole toreb w metrze.

Czy to pomoże?

Po zamachach w Londynie brytyjska policja

zabiega o jeszcze szersze uprawnienia do ści-

gania terrorystów. Po atakach z 11 września

Wielka Brytania wprowadziła szereg przepisów

antyterrorystycznych. Cudzoziemcy podejrzani

o terroryzm, którzy nie mogli z jakichś przyczyn

być deportowani (np. nie chciał ich przyjąć ża-

den kraj), mogli być dowolnie długo przetrzy-

mywani jedynie na mocy decyzji MSW.

Ostatnio po protestach obrońców praw czło-

wieka więzienie zamieniono im na areszt domo-

wy. Areszt, zakaz korzystania z internetu, a tak-

że elektroniczne obrączkowanie policja może

stosować także wobec Brytyjczyków. W czwar-

tek policja znów zaapelowała do rządu, by ten

umożliwił jej przetrzymywanie podejrzanych

o terroryzm bez stawiania żadnych zarzutów na-

wet przez trzy miesiące.

Kluczowe w walce z terroryzmem jest – zdaniem

Brytyjczyków – kontrolowanie przepływu infor-

1) Kim są dwaj politycy? Podaj ich imiona i naz-

wiska.

................................................................................

...........................................................................

2) Co oznacza termin pucz ?

................................................................................

...........................................................................

Zadanie 12 (6 pkt)

Część A

Do podanych niżej opisów dopisz w miejsce

kropek pełne nazwy organizacji, które im odpo-

wiadają.

1) System wspó³pracy pañstw cz³onkowskich

maj¹cy zapewniæ im pokojowe rozwi¹zywanie

konfliktów, powsta³y w wyniku przekszta³cenia

w 1994 roku.

Zadanie 11 (7 pkt)

Część A

Uzupełnij tabelę, wpisując skróty wybranych

organizacji terrorystycznych do odpowiedniego

opisu.

Nazwy organizacji:

1) ETA; 2) IRA; 3) HAMAS; 4) HEZBOL-

LAH; 5) RAF; 6) OWP; 7) AL KAIDA

...........................

2) Najwiêksza miêdzyrz¹dowa organizacja

wspó³pracy politycznej w Europie, dzia³aj¹ca

od 1949 roku, koncentruj¹ca siê na ochronie

praw cz³owieka i propagowaniu standardów

demokracji liberalnej.

...........................

20122165

Część B

Odpowiedz na poniższe pytania dotyczące or-

ganizacji wymienionych w Części A zadania.

1) Jakie warunki należy spełnić, aby zostać

członkiem organizacji opisanej w punkcie 2 czę-

ści A zadania 12? Podaj jeden przykład.

................................................................................

............................................................................

Od którego roku Polska jest członkiem tej or-

ganizacji? Podaj datę.

..............................................................................

2) Wpisz w miejsce kropek dwie misje mię-

dzynarodowe organizacji opisanej w punkcie 1

części A zadania 12.

..............................................................................

wątpliwie przyczyniła się do rekrutacji terrory-

stów, ale w gruncie rzeczy jest to zupełnie inny

konflikt – powiedział Kissinger i dodał, że od po-

czątku popierał operację w Iraku, gdyż wojna z ter-

roryzmem wymagała obalenia reżimu dysponują-

cego ogromnymi środkami zasilającymi terrory-

stów. – Poza tym wierzę – tak jak Clinton, Bush

i wszyscy funkcjonariusze wywiadu, z którymi roz-

mawiałem – że w Iraku była broń masowego ra-

żenia – powiedział Kissinger.

„Gazeta Wyborcza”, 20 lipca 2005

1) Jakich argumentów używa Henry Kissin-

ger na poparcie amerykańskiego zaangażowa-

nia w Iraku? Wymień je.

.............................................................................

Część B

Zapoznaj się z fragmentem raportu CBOS na

temat „Co dalej z obecnością polskich żołnie-

rzy w Iraku?” z maja 2005 roku, a następnie wy-

konaj polecenia zamieszczone pod wykresem.

Wykres 1

Porównaj strukturę wieku ludności Polski ze

spisów powszechnych przeprowadzonych

w 2002 roku i 1988 roku. Podaj trzy argumen-

ty (tzn. różnice między wynikami) na poparcie

tezy:

Wyniki spisów 2002 i 1988 w zakresie struk-

tury wieku ludności różnią się znacząco.

................................................................................

Zadanie 16 (2 pkt)

Wpisz w miejsce kropek litery, tak aby przy-

porządkować poszczególne wydarzenia do ro-

ku, w którym miały miejsce.

Tabela nr 7

Zadanie 13 (2 pkt)

Wpisz na mapie Europy dwa miejsca/kraje,

gdzie w międzynarodowych misjach pokojo-

wych oraz humanitarnych zaangażowane było

Wojsko Polskie.

Mapa Europy

1989 r.

1990 r.

1991 r.

1992 r.

1994 r.

…………

Wydarzenia:

A) podpisanie w Maastricht traktatu o utworze-

niu Unii Europejskiej

B) przedstawienie planu Balcerowicza

C) Polska składa wniosek o przyjęcie do Unii

Europejskiej

D) zjednoczenie Niemiec

E) rozpoczęcie operacji „Pustynna Burza” prze-

ciw Irakowi

1) W jaki sposób zmieniły się między lipcem

2003 a majem 2005 r. poglądy badanych na te-

mat udziału polskich żołnierzy w misji stabili-

zacyjnej w Iraku?

.............................................................................

2) Zajmij stanowisko w następującej sprawie:

Czy obecność w Iraku leży w interesie Polski?

W uzasadnieniu zwróć uwagę na różne skutki

obecności Polaków w Iraku.

..............................................................................

Zadanie 17 (2 pkt)

Uzupełnij tabelę, przyporządkowując odpo-

wiednią literę (cel działalności) do jednej

z dwóch organizacji.

Amnesty International

Polska Akcja Humanitarna

Zadanie 14 (8 pkt)

Część A

Zapoznaj się z zamieszczonym poniżej mate-

riałem nr 1, a następnie odpowiedz na pytanie

pod tekstem.

a) pomoc humanitarna dla ofiar konfliktów

i wojen; b) pomoc dla dzieci z najbiedniej-

szych rodzin z Polski; c) zniesienie kary śmier-

ci; d) rzetelność procesów karnych, szczegól-

nie tych o podłożu politycznym; e) propago-

wanie idei humanitaryzmu w ramach progra-

mów edukacji humanitarnej; f) uwolnienie

więźniów sumienia, którzy nie używali prze-

mocy.

Materiał nr 1

Henry Kissinger o walce z terroryzmem po

zamachach na Londyn

„Jak wyglądałby dzisiaj świat, gdyby w Londy-

nie 7 lipca wybuchła bomba atomowa, zabijając

100 tysięcy osób?” – takie pytanie zadał były ame-

rykański sekretarz stanu Henry Kissinger w wy-

wiadzie dla włoskiego dziennika „Corriere della

Sera”. Zdaniem Kissingera londyńskie zamachy

oznaczają klęskę w walce z terroryzmem i „kolej-

ne po bombach w Madrycie sprowadzenie wojny

do Europy”. Ma jednak nadzieję, że po 7 lipca Eu-

ropejczycy bardziej się zjednoczą w sprawie ata-

ków terrorystycznych. Kissinger uważa, że za

wszelką cenę należy powstrzymać potencjał nu-

klearny Iranu, jeśli trzeba, to nawet „w drodze

zbrojnej interwencji”. – Musimy ich powstrzymać,

nie wolno pozwolić, żeby na świecie mnożyły się

ośrodki gromadzące broń nuklearną bez żadnych

ograniczeń – mówił. Na pytanie, czy londyńskie

zamachy są związane z wojną w Iraku, Kissinger

przypomniał, że ataki na World Trade Center

z 11 września 2001 roku nastąpiły przed tym kon-

fliktem. – Później dochodziło też do innych aktów

terroru w Indonezji, Tunezji i Maroku i nie miało

to związku z Irakiem. Sytuacja w tym kraju nie-

Zadanie 15 (3 pkt)

Po zapoznaniu się z fragmentem Raportu ze

Spisu Powszechnego 2002 r. ze strony interne-

towej Głównego Urzędu Statystycznego wyko-

naj zamieszczone poniżej polecenie.

Zadanie 18 (6 pkt)

Odpowiedz na poniższe pytania.

Tabela n r 6

Trybunał konstytucyjny

1. Z ilu sędziów składa się Trybunał Konsty-

tucyjny?

.............................................................................

2. Kto wybiera sędziów Trybunału Konstytu-

cyjnego?

................................................................................

..........................................................................

3. W jakich sprawach orzeka Trybunał Kon-

stytucyjny? Podaj dwie kategorie spraw.

...........................................................................

Ludnoœæ w wieku

Produkcyjnym

(mê¿czyŸ ni 18-64, kobiety 18-59 lat)

poproduk-

cyjnym

(mê¿czyŸni

65 lat

i wiêcej,

kobiety 60 lat

i wiêcej)

Wyszczególnienie

Ogó³em

przed-

produk-

cyjnym

(0-17 lat)

niemobilnym

(mê¿czyŸni

45-64 lata,

kobiety 45-59

lat)

razem

mobilnym

(18-44 lata)

W TYSI¥CACH

2002

Ogó³em

38230,1

8850,7

23625,7

15241,2

8384,5

5749,1

Miasta

23610,4

4974,2

15169,8

9560,6

5609,2

3462,4

Wieœ

14619,7

3876,5

8455,9

5680,6

2775,3

2286,7

1988

Ogó³em

37879,1

11310,3

21803,7

15167,7

6636,0

4734,8

Miasta

23175,1

6769,4

13801,4

9703,8

4097,6

2585,3

Wieœ

14704,0

4540,7

8002,3

5463,9

2538,4

2149,5

w odsetkach

Trybunał stanu

1. Kto ponosi odpowiedzialność przed Trybu-

nałem Stanu? Podaj trzy kategorie osób.

.............................................................................

2. Jakie kary może wymierzyć Trybunał Sta-

nu? Wymień trzy kategorie kar

..............................................................................

Ogó³em 2002

100,0

23,2

61,8

39,9

21,9

15,0

1988

100,0

29,9

57,6

40,1

17,5

12,5

Miasta 2002

100,0

21,1

64,2

40,5

23,7

14,7

1988

100,0

29,2

59,6

41,9

17,7

11,2

Wieœ

2002

100,0

26,5

57,9

38,9

19,0

15,6

1988

100,0

30,9

54,5

37,2

17,3

14,6

Stan i struktura ludności według wieku w la-

tach 1988 i 2002.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: