Zarys historyczny:
Turcja powstała w 1923 roku, została stworzona z tureckich pozostałości Imperium Otomańskiego. Niedługo potem wprowadzono prawo świeckie. W 1954 roku Turcja przystąpiła do ONZ, a w 1952 roku stała się członkiem NATO. W 1974 roku Turcja rozpoczęła okupację północnej części Cypru, aby zapobiec przejęciu wyspy przez Greków. Od tej chwili stosunki między tymi państwami pozostają w napięciu. Na szczęście w ciągu ostatnich trzech lat możemy zaobserwować ich poprawę. W 1984 roku Kurdyjska Partia Robotnicza (PKK), Marksistowsko - Leninowska Grupa Separatystyczna doprowadza do zbrojnego powstania w południowo - zachodniej części Turcji. Często używając środków terrorystycznych próbowali doprowadzić do powstania niepodległego Kurdystanu. Grupa, której przywódca, Abdullah Ocalan, został pojmany w Kenii w lutym 1999 roku, wstrzymała ataki we wrześniu 1999 roku, chociaż nadal czasami dochodzi do starć między oddziałami tureckimi a niektórymi oddziałami z 4,5 tysięcznej armii PKK. W kwietniu 2002 roku PKK zmieniło nazwę na KADEK.
Geografia
Stolica:
Ankara
Położenie:
południowo - wschodnia Europa i południowo - zachodnia Azja (część Turcji, na zachód od Cieśniny Bosfor jest zaliczana do kontynentu Europejskiego) graniczy z Morzem Czarnym między Bułgarią a Grecją oraz z Morzem Egipskim i Śródziemnym między Grecją a Syrią
Obszar:
ogółem: 780 580 km2tereny wodne: 9,820 km2ląd: 770 760 km2
ukształtowanie terenu:
w większości teren górzysty, wąski otwarty pas wybrzeża, w centrum wysoki płaskowyż - Anatolia
surowce naturalne:
antymon, węgiel, chrom, rtęć, miedź, żelazo, bor, siarka, siła hydroelektryczna, grunty orne
użytkowanie ziem (1998r):
grunty orne: 34,53 %grunty stale przynoszące plony: 3,36 %inne: 62,11 %
nawadnianie terenu (1998r):
42 000 km2
niebezpieczeństwa naturalne:
liczne trzęsienia ziemi, szczególnie w północnej Turcji, wzdłuż łuku rozciągającego się od Morza Marmara do Jeziora Van.
aktualne problemy środowiskowe:
· chemiczne zanieczyszczenie wody
· zanieczyszczenie powietrza, szczególnie na terenach przemysłowych
· wycinanie lasów
· zanieczyszczenie olejami wydostającymi się ze statków w Cieśninie Bosfor
ludność:
67 308 928 (w lipcu 2002r.)
struktura wiekowa:
0-14 lat : 27,8 % (mężczyźni 9 520 030 kobiety 9178 423)15-64 lat: 65,9 % (mężczyźni 22 552 250 kobiety 21 827 002)powyżej 65 lat: 6,3 % (mężczyźni 1 946 523 kobiety 2 284 697)
wzrost populacji:
1,2 %
grupy etniczne:
Turcy 80 %Kurdowie 20 %
religie:
islam 99,8%inne 0,2 % (szczególnie chrześcijanie i żydzi)
języki:
turecki (oficjalny)język kurdówarabskiarmeńskigrecki
typ rządu:
republika parlamentarna, demokratyczna
system prawny:
został zaczerpnięty z wielu europejskich systemów prawnych
władza wykonawcza
głowa państwa:
Prezydent Ahmet Necdet Sezer (od 16.05.2000r.). Prezydent jest wybierany na okres 7 lat przez Zgromadzenie Narodowe
Rada Bezpieczeństwa Narodowego
służy prezydentowi jako organ doradczy. Rada Ministrów wraz z prezydentem wyznaczają koordynatora na stanowisko premiera.. Szef rządu: premier Recep Tayyip Erdogan (od marca 2003 r.).
władza ustawodawcza:
Władzę stanowi jednoizbowe Wielkie Zgromadzenie Narodowe Turcji czyli Turkiye Buyuk Millet Meclisi. Zgromadzenie liczy 550 mandatów, a członkowie wybierani są w wyborach powszechnych na 5 lat.
władza sądownicza:
Sąd Konstytucyjny (sędziowie są wyznaczani przez prezydenta) Sąd Apelacyjny (sędziowie są wybierani przez Najwyższe Zgromadzenie Sędziów i Prokuratorów)
Ekonomia
Udział w rozwoju ekonomicznym Turcji jest zasługą nie tylko nowoczesnego przemysłu i handlu ale połączenia go z tradycyjną gospodarką, która w 2001 r. zatrudniała 40% populacji zdolnej do pracy zarobkowej. Pomimo szybkiego wzrostu sektora prywatnego państwo ciągle odgrywa główną rolę w przemyśle, bankowości, transporcie i komunikacji. Najważniejszą gałęzią przemysłu i największym eksporterem jest przemysł włókienniczy i odzieżowy, który prawie w całości pozostaje w prywatnych rękach. W ostatnich latach sytuacja ekonomiczna kraju została zachwiana przez nagły wzrost ekonomiczny i utratę równowagi ekonomicznej. Wzrost produktu narodowego brutto przez wiele lat przekraczał 6%. Tymczasem deficyt finansowy sektora publicznego regularnie przekraczał 10% produktu krajowego brutto, wynikając w dużej części z obciążeń płatniczych, które w 2001 r. stanowiły ponad 50% głównych wydatków rządowych - w chwili gdy inflacja pozostawała liczbą dwucyfrową. Prawdopodobnie z tego powodu inwestycje zagraniczne w Turcji pozostają rzadkością - mniej niż 1 mld. dol. Rocznie
Pod koniec 2000 r. i na początku 2001 r. wzrost deficytu w handlu zagranicznym oraz poważne problemy w sektorze bankowym doprowadziły do kryzysu ekonomicznego, zmuszając Turcję do wprowadzenia lira i doprowadzając do recesji w kraju. W 2002 r. dzięki dotacjom z Międzynarodowego Funduszu Walutowego oraz silnej polityce finansowej sytuacja ekonomiczna znacznie się poprawiła.
produkt krajowy brutto (PKB) w roku 2002: 468 mld. $
wzrost PKB w 2002 roku: 4,2%
PKB na osobę w 2002 roku: 7 000 $
PKB w poszczególnych sektorach (dane za rok 2001): rolnictwo 13%, przemysł 30%, usługi 57%
wskaźnik inflacji w 2002 roku: 45,2%siła robocza (dane za rok 1999): 23,8 mln. (około 1,2 mln. Turków pracuje za granicą) siła robocza w poszczególnych sektorach (2001 r.): rolnictwo 40%, usługi: 38%, przemysł 22%wskaźnik zatrudnienia: 10,8%Budżet Państwa: dochód państwowy: 42,4 mld. $, wydatki: 69,1 mld. $Przemysł: włókienniczy, spożywczy, górniczy, (węgiel, bor, miedź, chrom), stalowy, petrochemiczny, samochodowy, papierniczy, hutniczy) Wskaźnik wzrostu produkcji przemysłowej (2002 r.): 8,5%Podstawowe produkty rolne: tytoń, bawełna, zboże, oliwki, buraki cukrowe, cytrusy, Eksport (dane za rok 2002): 37,6 mld. $Podstawowe produkty eksportowe: odzież, produkty spożywcze, włókiennicze, produkty metalowe, wyposażenie transportoweGłówni partnerzy eksportowi (2002r.): Niemcy 17,2%, USA 10%, Włochy 7,5%, Wielka Brytania 6,9%, Francja 6%, Rosja 2,9%Import (dane za rok 2002): 43,9 mld. $Towary importowane: produkty mechaniczne, chemiczne, półprodukty spożywcze, paliwo, wyposażenie transportuGłówni partnerzy importowi 2001r): Niemcy 12,9%, Włochy 8,4%, Rosja 8,3%, USA 7,9%, Francja 5,5%, Wielka Brytania 4,6%Zadłużenie kraju (wrzesień 2001r): 118,3 mld. $Waluta kraju: lir turecki (LRT) Rok skarbowy: równy z rokiem kalendarzowym
Transport Koleje: ogółem - 8 607 kmDrogi: ogółem - 382 059 km, wyasfaltowane: 106 976 km (włączając drogi szybkiego ruchu - 1 726 km), niewyasfaltowane: 215 083 kmDrogi wodne: 1 200 kmRurociągi: olejowy - 1 738 km, paliwowy - 2 321 km, gazowy - 708 kmPorty i przystanie: Gemlik, Hopa, Iskenderun, Istambuł, Izmir, Kocaeli (Izmit), Icel (Mersin), Samsun, Trabzon Flota handlowa: ogółem - 553 statkiLotniska: 120
TelekomunikacjaIlość użytkowników telefonów stacjonarnych (1999r.): 19,5 mln. Ilość użytkowników telefonów komórkowych (2001r.): 17,1 mln.
nuentee