Wykład 2.docx

Środki odkażające i dezynfekcyjne

Aseptyka - postępowanie jałowe - zespół zabiegów mających na celu niedopuszczenie drobnoustrojów do określonego środowiska, np. do rany

Antyseptyka – postępowanie odkażające, wyjaławiające, którego celem jest zabicie wszystkich drobnoustrojów na danej przestrzeni.

Środki odkażające – działa bakteriobójczo i zabiją większości drobnoustrojów, ale z reguły nie wyjawia gdyż do zabicia wszystkich drobnoustrojów potrzeba dłuższego czasu i większego stężenia.

Środek antyseptyczny – niszczy drobnoustroje lub hamuje ich namnażanie.

Czasem o działaniu decyduje stężenie – mniejsze działa bakteriostatycznie, większe bakteriobójczo.

Środka odkażające używamy po to, aby zmniejszyć ilość bakterii., a środek antyseptyczny by utrzymać niski poziom ilości bakterii.

ALKOHOLE

Alkohol etylowy – najlepiej 70%

Jednorazowe przetarcie skóry zmniejsza liczbę bakterii o 75%, a stosowany przez 2 minuty o 90%.

ALDEHYDY

35% roztwór wodny formaldehydu to formalina.

W postaci wodnej działa drażniąco na skórę, a w postaci gazowej na drogi oddechowe.

5% roztwory służą do konserwacji tkanek.

Silny środek drażniący antyseptyczny i ściągający.

Zabija wszystkie organizmy.

Roztwory 1,5-2% do odkażania narzędzi chirurgicznych.

Kwasy i zasady

Zazwyczaj drobnoustroje giną w środowisku kwaśnym.

Fizjologicznie środowisko kwaśne jest barierą ochronna przed drobnoustrojami w żołądku, drogach moczowych, pochwie, na skórze.

KWAS BOROWY

Słabo antyseptyczny, p/zapalnie i ściągająco. Łatwo wchłania się przez śluzówki i uszkodzoną skórę i może działać toksycznie na organizm.

3% solutio borici – do przemywania zakażonych ran, skory, otarć naskórka i błon sluzowych, oparzeniach niekiedy jeszcze 1-3% roztwory do płukania gardła w stanach zapalnych.

Perparaty:

-acidum boricum 3% maść borna

-betadrin – krople do oczu

-hemorectal – hemoroidy

KWAS SALICYLOWY

Działa antyseptycznie I kkeratolitycznie – usówa martwe komórki naskórka.

Stosowany w maściach, asypkach w powierzchownych zapaleniach skóry lub jako spirytus salicylowy – 2%

Preparaty :

-cholinex – salicylan choliny

KWAS UNDECYLENOWY

Działa przeciwgrzybicznie

-undofan

-mukodremina

ŚRODKI UTLENIAJACE

-tlen

-ozon

-woda utleniona – to 3% roztwór perhydrolu, czyli 30% nadtlenek wodoru. Obecne w tkankach enzymy – katalazy powodują rozpad do wody i tlenu objawiający się pienieniem, co mechanicznie oczyszcza skórę.

Tlen działa przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczno i przeciwgnilnie. Rozmiekcza strupy, oczyszcza rany, niweluje zapachy, przyspiesza regeneracje tkanek

Słaby srodek antyseptyczny

Nadmanganian potasowy. Ciemnofioletowe kryształki do rozpuszczania w wodzie. Dziala ściągająco przeciw zapalnie, bakterio- i grzybobójczo.

W zależności od stężenia stosowanyna skórę, błony śluzowe, rany – obkurcza naczynia krwionośne

Dostępny w formie proszku i tabletek 0,1g

0,025% - płukanie jamy ustnej i gardła

0,1% przemywanie ran i owrzodzeń

1% pędzlowanie zmian grzybiczych

Nadtlenek benzoilu

W preparatach przeciwtrądzikowych

Działa przeciwzapalnie, p/bakteryjnie, p/łojotokowo, łagodnie keratolitycznie.

Nie stosowac na uszkodzona skóre i śluzówki.

CHOLORWCE I POCHODNE

Jod

Działa silnie i szybko.

Jodyna to 2-10% roztwor jodu w 70% lub 95% alkoholu.

Stosowana do oczyszczania skóry nieuszkodzonej wokół ran.

Stosowana na ranę powoduje silny ból i pieczenie, mże pozostawic trwałe przebarwienie – w owrzodzeniach pobudzi. Rany można ewentualnie przemywać rozcieńczonym roztworem. Silny środek antyseptyczny.

Działa bakterio-, wiruso-, pierwotniako- i grzybobójczo.

Do tej pory nie stwierdzono odporności drobnoustrojów na preparaty jodu. Może powodowac uczulenia.

Jod znajduje się w płynie Lugola.

Povidone Jodie – r.r.10%

PVJod –r.r. 10%

Betadine R.r.10%, mydło w płynie, masc 10%, globulki 200mg.

Polseptol maśc, gobulki.

Jodofory – kompleks jodu ze związkami organicznymi. Nie barwi skóry

Metale

Rtęć – toksyczna!!

Srebro –azotan srebra. W mniejszym stężeniu dziala bakteriostatycznie, w  większych bakteriobójczo. Stosowany w odkażaniu śluzówek, skóry, ran. Do przeżegania miejscowego. W przeszłości stosowany po porodzie do odkażania spojówek noworodków – zabieg Credego.

Sół srebrowa sulfadiazyny popularna w leczeniu oparzeń: Dermazin, Argosulfan.

Cynk

Preparat curiosin stosowany w stanach zapalnych, oparzeniach skóry.

BARWNIKI

-gencjana – fiolet goryczki

Działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybicznie.

Stosowany na skóre i błony śluzowe. Barwi tkanki, niekiedy trwale. R.w. 1 i 2%

-fuksyna zasadowa

Stosowana w preparacie Pigmentum Castellani – z kwasem borowym i etanolem – przeciwgrzybiczna.

-etakrydyna –rivanol

Żółta substancja łatwo rozpuszczalna w wodzie.

Stosowana do odkażania skóry i błon śluzowych, powierzchownych ran.

Dziala antyseptycznie.

Rivanolum – tabletki 100mg – do przemywań: r.r.0,2-0,5% tj. 1 tabletka na pół szklanki wody.

Ryvanol – roztwór 0,1%

POCHODNE 8-HYDROKSYCHINOLOLINY

-chlorchinaldin – dziala przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybicznie i przeciwpierwotniakowo. Stosowany w zakażeniach skóry i śluzówek jamy ustnej. Tabletki i masc.

-chlorheksydyna – stosowany do odkażania rąk przed operacją oraz skóry i błon śluzowych.

Preparaty:

Corsodyl – do płukania jamy ustnej.

Septoferwex i sebidin do ssaia w zapaleniach gardła.

-mupirocyna – miejscowo stosowany antybiotyk. Preparaty: bactroban, mupirox

-benzydamina – niesterydowy środek przeciwzapalny.

Preparaty:

-tantum verde

-tantum rosa

-hascosept płyn do stosowania w jamie ustnej

-NEO-ANGIN – przeciwbakteryjny i przeciwgrzybiczny.

-strepsils antyseptyczny

-septolete do ssania w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła.

-chlorek cetypirydyninum – tabletki do ssania halset.