Organizacja_i_zarzadzanie.pdf

STRUKTURA ORGANIZACYJNA FIRMY

Struktura organizacyjna to ogół ustalonych zależności funkcjonalnych i hierarchicznych między

elementami organizacji, zgrupowanymi w komórki i jednostki organizacyjne w sposób umożliwiający

osiąganie celów całości.

ELEMENTY STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ

Stanowisko organizacyjne -

• podstawowy element struktury organizacyjnej

• miejsce zajmowane przez pracownika, które jest określone przez:

a) zakres realizowanych funkcji (obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności)

b) relacje z innymi stanowiskami

c) rodzaj i wielkość przydzielonego wyposażenia

Komórka organizacyjna

• zespół składający się z kierownika i podporządkowanych mu członków zespołu

• realizuje on cel działania zharmonizowany z celem działania całej organizacyjnym

• najmniejsza jednostka organizacyjna

Jednostka organizacyjna

• zbiór komórek organizacyjnych, którymi kieruje zwierzchnik.

WYZNACZNIKI STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ

1. Strategia

• misja oraz wyznaczone cele

• określa w jaki sposób przebiegają linie podporządkowania i kanały komunikacji pomiędzy

kierownikami i komórkami organizacyjnymi

• wpływa na informacje, mechanizmy planowania i podejmowania decyzji;

2. Technologia

• stosowana w organizacji do wytwarzania jej wyrobów

• wywiera wpływ na mechanizmy koordynacji, na poziom, na którym podejmuje się decyzje, na

wielkość komórek organizacyjnych

3. Ludzie - są związani z działalnością organizacji, oddziałują również ludzie spoza organizacji

(współdziałanie z klientami i odbiorcami, dostawcami itd.)

4. Wielkość organizacji - większe organizacje odznaczają się wyższą specjalizacją czynności i

bardziej sformalizowanymi procedurami

5. Otoczenie organizacji - potencjał otoczenia, jego złożoność oraz niepewność pozwala

organizacji na trwanie i regularny wzrost.

WYMIARY STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ

1. Wymiar konfiguracji -

• liczba poziomów hierarchii

• rozpiętość kierowania na poszczególnych poziomach

• usytuowanie poszczególnych elementów

2. Wymiar centralizacji

• wewnętrzna struktura władzy w organizacji

• stopień autonomii systemu

3. Wymiar specjalizacji

• podział pracy i obowiązków pomiędzy stanowiska, komórki i piony organizacyjne;

4. Wymiar standaryzacji

• typowość działań i procedur

5. Wymiar formalizacji

• zakres, w jakim łączność i reguły postępowania są unormowane w dokumentacji organizacyjnej.

STRUKTURALIZACJA ELEMENTÓW

STRUKTURALIZACJA DZIAŁAŃ

rozczłonkowanie

organizacji

rozmieszczenie

uprawnień

decyzyjnych

podział pracy, zadań,

obowiązków

system przepisów

regulujących

postępowanie

ujednolicone sposoby

postępowania

KONFIGURACJA CENTRALIZACJA SPECJALI-ZACJA FORMALIZACJA

STANDARYZACJA

ZASADY KSZTAŁTOWANIA SIĘ STRUKTUR

1. Zasada celowości- konieczność jasnego i wyraźnego określenia celów dla organizacji i jej

elementów poprzez dzielenie celów ogólnosystemowych na cząstkowe

2. Zasadałączenia celów cząstkowych w ogólny- grupowanie pojedynczych stanowisk w komórki

i większe jednostki (działy, wydziały, piony), którym podporządkowane zostają cele wyższego

rzędu

3. Zasada specjalizacji- grupowanie elementów struktury według możliwie jednorodnych zadań;

podstawowe kryteria grupowanie: specjalizacja technologiczna i przedmiotowa;

4. Zasada koordynacji- sposoby współdziałania poszczególnych członków organizacji,

realizujących wyodrębnione funkcje, miejsce i rolę komórek doradczych

5. Zasada równowagi zakresów zadań, uprawnień i odpowiedzialności- przydzielenie

określonemu stanowisku określonych zadań, które wiąże się z przyznaniem odpowiednio

szerokiego zakresu uprawnień: na stanowisko nakłada się odpowiedzialność adekwatną do

przydzielonych zadań i uprawnień

6. Zasada jednoosobowego kierownictwa- należy dążyć do podporządkowania hierarchicznego

każdego stanowiska pracy tylko jednemu stanowisku kierowniczemu

7. Zasada ustalania racjonalnych granic nadzoru- odnosi się do przestrzegania racjonalnej

wielkości zespołu, którym sprawnie może kierować pojedynczy przełożony

KLASYCZNE STRUKTURY ORGANIZACYJNE

Cechy charakterystyczne struktury liniowej

• hierarchicznepowiązanie wszystkich komórek organizacyjnych

• występuje w bardzo małych organizacjach

• gwarantuje jedność kierownictwa (każdy pracownik ma tylko jednego bezpośredniego

przełożonego , od którego otrzymuje polecenia i przed którym jest odpowiedzialny)

• pracownik i jego stanowisko pracy jest powiązane z nadrzędnym jedną linią -droga służbowa

• brak specjalizacji funkcji kierowniczych (kierownik zajmuje się wszystkimi funkcjami realizowanymi

w podległej komórce organizacyjnej)

ZALETY:

⇒ jednoosobowe kierownictwo

⇒ możliwość szybkiego podejmowania decyzji

⇒ łatwość utrzymania dyscypliny

⇒ indywidualna odpowiedzialność

⇒ łatwość przejrzystego ustalania zakresów kompetencji i odpowiedzialności.

WADY:

⇒ mała elastyczność działania i wynikająca z tego sztywność organizacji

⇒ stosunkowo duża centralizacja dająca w efekcie niepełne wykorzystanie indywidualnych zdolności

wykonawców niższych szczebli hierarchicznych

⇒ trudności w opanowaniu przez kierowników całej wiedzy o funkcjonowaniu organizacji.

Rys. 1. Struktura liniowa

ZARZĄD

DYREKTOR

Z- ca dyrektora ds.

marketingu

Z- ca dyrektora ds.

finansów

Z- ca dyrektora ds.

produkcji

Kierownik działu

Personel

Cechy charakterystyczne struktury funkcjonalnej

• dominują zależności funkcjonalne nad hierarchicznymi

• specjalizacja stanowisk kierowniczych w realizacji określonych funkcji

• prawo poszczególnych kierowników funkcjonalnych do bezpośredniego ingerowania w pracę

wykonawców

• każdy z pracowników podlega wielu kierownikom funkcjonalnym

• zasadą, na której opiera się konstrukcja struktury funkcjonalnej jest specjalizacji pracy

kierowniczej

• wykonawca jest powiązany bezpośrednimi więziami z przełożonymi funkcjonalnymi, którzy

odpowiadają za swój funkcjonalny obszar działania.

ZALETY:

⇒ planowe wprowadzenie daleko posuniętego podziału pracy i specjalizacji również w sferze

kierowania

⇒ zdolność szybkiego reagowania na zmienioną sytuację systemu

⇒ możliwość korzystania przez wykonawców z kompetentnej rady przełożonych funkcjonalnych

⇒ fachowość podejmowanych decyzji

WADY

⇒ trudności w rozstrzyganiu zakresu kompetencji i odpowiedzialności kierowników funkcjonalnych

⇒ możliwość otrzymania przez wykonawców sprzecznych poleceń

⇒ naruszenie zasady jednoosobowego kierownictwa.

⇒ skomplikowana sieć informacyjna

Rys. 2. Struktura funkcjonalna

Kierownicy funkcjonalni

Sprzężenia służbowe

Wykonawcy

Cechy charakterystyczne struktury sztabowo-liniowej

• obok komórek typowo liniowych , występują tzw. sztaby, czyli stanowiska doradców

• komórki sztabowe służą fachową pomocą stanowiskom kierownictwa liniowego, nie tworząc

oddzielnych pionów funkcjonalnych

• niemają on uprawnień do bezpośredniego wydawania poleceń wykonawcom. ich zadaniem jest

odciążenie kierowników komórek liniowych w realizacji ich funkcji podstawowych.

ZALETY:

⇒ przestrzeganie jednoosobowego kierownictwa

⇒ możliwość korzystania przez kierowników liniowych z opinii wysoko wykwalifikowanych ekspertów

⇒ możliwość specjalizacji funkcjonalnej w sferze zarządzania

⇒ szybkość podejmowania decyzji

⇒ prostota i przejrzystość konstrukcji

⇒ odciążenie komórek liniowych

WADY:

⇒ możliwość utożsamiania się komórek sztabowych z kierownictwem liniowym

⇒ możliwość sporów między kierownikami komórek sztabowych i komórek wykonawczych.

⇒ niebezpieczeństwo przecenienia lub niedoceniania przez komórki liniowe rad i opinii

formułowanych przez komórki sztabowe.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: