1)Traktaty po I wojnie światowej
Postanowienia traktatu wersalskiego (28 czerwiec 1919 r.)
- obciążenie Niemiec winą za wywołanie wojny światowej
- zwrot Francji Alzacji i Lotaryngii
- oddanie niemieckiego Zagłębie Saary na 15 lat pod powiernictwo Ligi Narodów
- demilitaryzacja leżącej przy granicy z Francją Nadrenii
- oddanie Belgii terytoriów Eupen i Malmedy
- podział kolonii niemieckich pomiędzy Wlk. Brytanię i Francję
- zniesienie w Niemczech obowiązkowej służby wojskowej i ograniczenie armii niemieckiej do 100 tys. żołnierzy
- redukcja floty niemieckiej: wprowadzenie zakazu posiadania przez Niemców okrętów podwodnych, lotnictwa wojskowego oraz czołgów
- nałożenie na Niemcy wysokiej kontrybucji
Traktaty zawarte z innymi państwami centralnymi
a) z Austrią w Saint Germain (10 IX 1919 r.)
- razem z traktatem w Trianon regulował sprawy związane z rozpadem Austro – Węgier
- terytorium Austrii zostało ograniczone do etnicznie niemieckich ziem naddunajskich i alpejskich
- Czechy, Morawy, Śląsk Opawski i część Cieszyńskiego otrzymała Czechosłowacja
- Kraina (bez części zachodniej), południowa Styria, Dalmacja oraz Bośnia i Hercegowina przypadły Królestwu Serbów, Chorwatów i Słoweńców (SHS)
- Rumunia otrzymała Bukowinę
- Włochy zagarnęły południowy Tyrol, zachodnią Krainę z Triestem i Istrią oraz Zadar w Dalmacji
- Polsce przypadła Galicja i część Śląska Cieszyńskiego
- armię austriacką ograniczono do 30 tys. i oparto ją na zaciągu ochotniczym
b) z Bułgarią w Neuilly – sur – Seine (27 XI 1919 r.)
- traktat obejmował Pakt Ligi Narodów, przepisy ochronie mniejszości, klauzule rozbrojeniowe i reparacyjne
- terytorium Bułgarii zostało zmniejszone do 11%
- Grecja otrzymała Trację
c) z Węgrami w Trianon (4 VI 1920 r.)
- regulował sprawy związane z rozpadem Austro - Węgier
- Rumunia otrzymała Siedmiogród
- Jugosławia zagarnęła Baczkę i część Banatu
- Austria uzyskała tzw. Burgenland
- Słowacja i Ukraina Zakarpacka weszły w skład Czechosłowacji
d) z Turcją w Sevres (10 VIII 1920 r.)
- Grecja otrzymała Trację Wschodnią z Adrianopolem i płw. Gallipoli
- miała powstać niepodległa Armenia
- traktat demilitaryzował Bosfor i Dardanele
- przeciwko ratyfikacji traktatu w Turcji powstał masowy ruch protestu, kierowany przez Kemala Paszę, który zlikwidował władzę sułtańską, pokonał Ormian, rozbił Greków, zmusił do wycofania Włochów
- podjął on rokowania w celu zmiany traktatu w Serves
24 VII 1923 r. – traktat w Lozannie
- Turcja uzyskała pełną suwerenność nad Armenią i Kurdystanem
- cieśniny podlegały suwerenności Turcji, ale je zdemilitaryzowano
2)Mussolini do 1939
Włochy Mussoliniego
23 marzec 1919 r. – w Mediolanie powstało ugrupowanie Fasci di Combattimento (Związki Bojowe skupiające głównie weteranów I wojny światowej)
7 listopad 1921 r. – związek został przekształcony w Narodową Partię Faszystowską
1922 r. – rozbudowa struktur partii i podporządkowanie jej „czarnych koszul” jako bojówek partyjnych
24 październik 1922 r. – na kongresie partii w Neapolu Mussolini wezwał faszystów do marszu na Rzym (odbył się 28 października), grożąc przejęciem władzy siłą,
- powierzenie Mussoliniemu funkcji premiera w rządzie koalicyjnym przez króla Wiktora Emanuela III
1923 – 1926 r. – stopniowe przejęcie całkowitej władzy przez Mussoliniego; wkrótce przyjął tytuł wodza – duce
Organizacja państwa
- scentralizowany system władzy, na czele którego stał wódz
- system monopartyjny – Narodowa Partia Faszystowska wraz z jej organem Wielką Radą Faszystowską
- rozwiązywanie wszystkich stowarzyszeń i związków zawodowych
Lata 1926-1928 stały się początkiem końca demokracji parlamentarnej. Po rzekomych zamachach na swoje życie przeforsował ustawy specjalne, specjalne kompetencje rządu, delegalizację partii opozycyjnych, powołanie tajnej policji OVRA i zmianę ordynacji wyborczej, w rezultacie czego parlament stał się fikcją, choć dopiero w 1939 został całkowicie zniesiony i zastąpiony tak zwaną Izbą Związków i Korporacji.
Do osiągnięć Mussoliniego należało: rozbudowanie frontu robót publicznych, zawarcie układów laterańskich normalizujących stosunki między państwem włoskim a Watykanem, poprawienie doli szerokich warstw społeczeństwa, w tym robotników i chłopów, sukcesy ekonomiczne w koloniach i państwach zależnych, takich jak Albania.
Traktaty laterańskie to grupa trzech traktatów wyodrębniających politycznie i terytorialnie państwo Watykan, uznające jego niezależność i niepodległość. Zostały podpisane 11 lutego 1929 przez Piusa XI i Mussoliniego. Jego powierzchnię określono na 44 ha. Uznawały papieża za osobę świętą, zobowiązywały Włochów do płacenia trybutu na rzecz Watykanu. Osoby tam mieszkające zostały uznane za nietykalne.
3)Hitler 33-39
Adolf Hitler
- w wyborach w 1932 r. NSDAP zdobyła 230 mandatów
- 30 styczeń 1933 r. – Hitler został kanclerzem
5 marzec – wybory do Reichstagu
- naziści uzyskali 44 % głosów (288 mandatów)
30 czerwiec 1934 r. – „noc długich noży”
– pozbycie się przez Hitlera wewnętrznej opozycji w NSDAP, m.in. czołowych działaczy SA (Oddziałów Szturmowych),
- początek dominacji SS (Oddziały Ochronne NSDAP)
9/10 listopada 1938 r. – „noc kryształowa”
- doszło do pogromu ludności żydowskiej, głównie przez oddziały SS
- monopartyjność – całkowita likwidacja pluralizmu politycznego
- państwo policyjne
utworzenie Tajnej Policji Państwowej (Gestapo – 1933 r.)
- zniesienie swobód i wolności obywatelskich
prześladowanie przeciwników politycznych i Żydów
utworzenie obozów koncentracyjne (Buchenwald, Mauthausen, Dachau, Sachsenhausen, Ravensbrück)
15 wrzesień – Ustawy Norymberskie
- ustawa o ochronie krwi niemieckiej i niemieckiego honoru zabraniała małżeństw i stosunków seksualnych Niemców z Żydami, Cyganami
Łamanie postanowień traktatu wersalskiego
Marzec 1935 r. – ogłoszenie utworzenia lotnictwa wojskowego i wprowadzenie powszechnej służby wojskowej
7 marzec 1936 r. – remilitaryzacja Nadrenii (budowa linii Zygfryda – wzrost zagrożenia dla Francja i Belgii)
- Anszlus Austrii
25 VII 1934 r. – zabójstwo kanclerza Dollfussa podczas nieudanej dla austriackich nazistów próby zamachu stanu
11 III 1938 r. – żądania ze strony Hitlera w sprawie ustąpienia kanclerza Austrii Kurta Schuschnigga
12 III – wojska niemieckie wkroczyły do Austrii (Artur Seyss – Inquart nowym nazistowskim kanclerzem)
Niemieckie sojusze
a) oś Rzym – Berlin (25 X 1936 r.)
- układ włosko – niemiecki, który regulował stosunki między oboma państwami i koordynował politykę m.in. wobec Kominternu i problemu hiszpańskiego
b) pakt antykominternowski (25 XI 1936 r.)
- układ japońsko – niemiecki, który był skierowany przeciwko ideologii komunistycznej utożsamianej z Kominternem
- uchwalono tajny protokół, zakładający wzajemną pomoc polityczną w przypadku wojny z ZSRR
c) Pakt Stalowy (22 V 1939 r.)
- układ włosko – niemiecki
- założeniem porozumienia była wzajemna pomoc zbrojna w przypadku wojny
- układ określał warunki dalszych stosunków politycznych i gospodarczych oraz gwarantował pomoc Mussoliniego w razie wybuchu wojny
d) układ Ribbentrop – Mołotow (23 VIII 1939 r.)
- układ niemiecko – radziecki
- zakładał formę nieagresji pomiędzy sojusznikami
- obie strony postanowiły nie przystępować do układów skierowanych pośrednio lub bezpośrednio przeciwko jednemu z sygnatariuszy
- postanowili rozstrzygać spory na drodze dyplomatycznej
- porozumienie zawierało tajny protokół określający zasady podziału Polski i strefy wpływów obu partnerów
- obie strony uznały zainteresowanie obszarem Litwy (płn. granica miała być granicą sfer interesów Niemiec i ZSRR
- na południu Rosja Radziecka zgłosiła swoje zainteresowanie Besarabią
4)ZSRR 1919-39
Rewolucja październikowa
7 listopad 1917 r. (wg kalendarza gregoriańskiego) – doszło do ataku bolszewików na siedzibę Rządu Tymczasowego w Pałacu Zimowym (obalenie rządu Kiereńskiego)
- na II Zjeździe Rad powołano nowy rząd – Radę Komisarzy Ludowych, składającą się początkowo z bolszewików (później dołączyli lewicowi eserowcy), której przewodniczącym został Włodzimierz Lenin
12 listopad – odbyły się wybory do Zgromadzenia Konstytucyjnego Rosji
- poszczególne ugrupowania uzyskały następujące poparcie: bolszewicy (24%), eserowcy (40,4%), kadeci oraz inne partie prawicowe (16%)
- Lenin z uwagi na słabe poparcie zadecydował, że Zgromadzenie jest niepotrzebne i należy je rozwiązać
5 styczeń 1918 r. – bolszewicy rozwiązali pod groźbą użycia siły Zgromadzenie Konstytucyjne, które odbywało się w Piotrogrodzie
styczeń – została utworzona Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka
28 styczeń – powołanie Armii Czerwonej do walki z interwentami i oddziałami białogwardyjskimi
Powstanie ZSRR
30 grudzień 1922 r. – Zjazd Rad przyjął Deklarację i Umowę o utworzeniu ZSRR, w skład którego weszły cztery republiki: rosyjska, ukraińska, białoruska i zakaukaska
Walka o władzę po śmierci Lenina (24 I 1924)
- głównymi konkurentami w walce o władzę byli: Lew Trocki, Lew Kamieniew, Grigorij Zinowiew, Nikołaj Bucharin oraz Stalin
- przejęcie władzy przez Stalina
od 1922 r. był Sekretarzem Generalnym Rosyjskiej Komunistycznej Partii bolszewików
od XII 1925 r. stał się Sekretarzem Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii bolszewików (WKP/b)
- w latach 1922 – 1925 nastąpiły rządy Zinowiewa, Kamieniewa i Stalina
doszło do sojuszu z lewicą w celu usunięcia Trockiego
- w latach 1925 – 1929 rządy Stalina opierały się na „prawicy partyjnej” związanej z Bucharinem
zlikwidowano Zinowiewa i Kamieniewa
- 1929 – 1934 – przejęcie władzy przez Stalina i jego współpracowników
wyeliminowanie Bucharina
próba uzyskania niepodzielnej władzy poprzez usunięcie opozycji i konkurentów
1934 r. – początek niepodzielnej dyktatury Stalina
Stalinizm
a) polityka gospodarcza
- całkowite podporządkowanie gospodarki państwu
- gwałtowna industrializacja: rozwój przemysłu ciężkiego kosztem innych dziedzin gospodarki
- kolektywizacja rolnictwa prowadzona od końca 1929 r. do 1933 r.
- likwidacja prywatnych gospodarstw chłopskich na rzecz kołchozów (gospodarstw spółdzielczych) skierowana przeciwko „kułakom”
- w ramach kolektywizacji zginęło 10 mln chłopów, spadł poziom produkcji rolnej i pogłowia bydła, doszło do klęski głodu
b) masowy terror i okres czystek
- powstał Państwowy Zarząd Obozów (GUŁAG): w łagrach osadzano więźniów (głównie „kułaków”), którzy pracowali w najgorszych warunkach w ramach resocjalizacji
- Stalin chciał pozbyć się wszystkich towarzyszy, którzy zagrażali jego władzy
czystki dotknęły funkcjonariuszy partii, wojska i tajnej policji
czystki w partii zapoczątkowało morderstwo Siergieja Kirowa (1 XII 1934 r.), sekretarza partii w Leningradzie
czystki w wojsku – pierwsza ofiara w 1936 r.; najsławniejszy proces to rozprawa marszałka Tuchaczewskiego i 7 oficerów
czystki w tajnej policji – ich celem było pozbycie się świadków: początkowo zginął szef NKWD – Jagoda, a następnie kolejny szef – Jeżow
5) Teheran Jałta Poczdam
Konferencje Wielkiej Trójki
a) konferencja w Teheranie (28 XI – 01 XII 1943 r.)
Uczestnicy: Roosevelt, Stalin, Churchill
- sprawa Niemiec:
chciano likwidacji państwa niemieckiego
- inne postanowienia:
uzgodniono termin otwarcia II frontu we Francji – maj 1944 r.
ZSRR wypowie wojnę Japonii po zwycięstwie nad Niemcami
decyzja o wciągnięciu Turcji do wojny
uzgodniono zasady współpracy dowództwa Armii Czerwonej i Naczelnego Dowództwa Sił Ekspedycyjnych
b) konferencja w Jałcie (4 – 11 II 1945 r.)
po wojnie Niemcy okupowane przez USA, Wlk. Brytanię, ZSRR i Francję
kraj podzielono na strefy, a Berlin na sektory: strefa francuska wydzielona ze strefy brytyjskiej i amerykańskiej
całością okupacji miała administrować Sojusznicza Rada Kontroli
- kwestia przyszłej organizacji międzynarodowej
Organizacja Narodów Zjednoczonych zastąpi Ligę Narodów; konferencja założycielska w San Francisco (25 IV 1945 r.)
c) konferencja w Poczdamie (17 VII – 02 VIII 1945 r.)
Uczestnicy: Thruman, Stalin, Churchill
- sprawa Niemiec
utworzono Sojuszniczą Radę Kontroli z siedzibą w Berlinie
podział Niemiec na 4 strefy okupacyjne: wschodnia – radziecka; północno – zachodnia – brytyjska; południowo – zachodnia – amerykańska; środkowo – zachodnia – francuska
uznano odrębność Austrii i jej podział na 4 strefy
podział Berlina i Wiednia na 4 sektory
ustalono, że w Niemczech zostanie przeprowadzona: demilitaryzacja, dekartelizacja (rozbicie wszelkich monopoli), demokratyzacja i denazyfikacji (usunięcie wszystkich wpływów nazistowskich z urzędów, stowarzyszeń)
ustalono, że ludność niemiecka z terenów Czechosłowacji, Węgier i Polski ma zostać przesiedlona do Niemiec
w sferze gospodarczej Niemcy miały być traktowane jako gospodarcza całość, nacisk został położony na rozwój rolnictwa i przemysł pokojowy
zbrodnie ludobójstwa miały podlegać sądzeniu
utworzenie Rady Ministrów Spraw Zagranicznych Pięciu Mocarstw (USA, ZSRR, Wlk. Brytania, Francja, Chiny – dla świata) i Czterech Mocarstw (dla Europy) w celu przygotowania traktatów pokojowych z Niemcami i ich sojusznikami
6)Izrael
( z wykładu)
14V 1948 Ben Gurion + Rząd Tymczasowy + powstanie pastwa Izrael
USA i ZSRR uznają GB i Arabowie przeciwko, Izraelska Armia Obronna (ok. 100 tys ludzi) walko w Egipcie Syrii i Jordanii
ONZ-wpłynęło na rozejm Egipt Libia Syria Jordania - traktaty pokojowe, Izrael chce zatrzymać to co zajął, potem zbliżenie doUSA
7)ZSRR po śmierci Stalina
...
prosze