Poemat symfoniczny w XIX wieku
1. Wstęp:- definicja gatunku,- geneza: uwertury koncertowe Beethovena (np. „Corolian”, „Egmont”),- twórca : Ferenc Liszt ; druga połowa XIX w. (pierwszy poemat „Co słychać w górach?” 1849).
2. Ogólna charakterystyka gatunku:- utwór programowy !!! (muzyka inspirowana treściami pozamuzycznymi, np. literaturą, malarstwem),- tematyka :
a) literatura (Liszt „Preludia”),
b) sztuka (Musorgski – „Obrazki z wystawy”),
c) przyroda (Smetana – „Wełtawa”),
d) elementy autobiograficzne (R.Strauss – „Życie bohatera”).
- przeważnie jednoczęściowy, rzadko wieloczęściowy (np. R. Strauss – „Tako rzecze Zaratustra”).
- forma uzależniona od treści pozamuzycznej: poemat może przyjmować różne formy:
a) przeważnie forma sonatowa (Liszt – „Preludia”),
b) rondo (R. Strauss – „Wesołe psoty Dyla Sowizdrzała”),
c) wariacyjna (R. Strauss – „Don Kichot”)
d) fuga (Liszt – „Prometeusz”)
- popularny wśród kompozytorów szkół narodowych (poematy Sibeliusa, Smetany, Dworzaka i.in.)3. Przedstawiciele i ich dzieła:- Ferenc Liszt (13 poematów: m.in. Co słychać w górach, Tasso, Preludia, Mazepa),- Ryszard Strauss (m.in. Don Kichot, Don Juan, Śmierć i wyzwolenie, Życie bohatera, Wesołe psoty Dyla Sowizdrzała, Tako rzecze Zaratustra).- Bedrich Smetana (cykl 6 poematów „Moja ojczyzna”; najpopularniejszy z cyklu - Wełtawa)
- Piotr Czajkowski (Romeo i Julia, Hamlet, Francesco da Rimini),- Jan Sibelius (Finlandia)- Antonin Dvorak (Wodnik)(mile widziana analiza programu i języka muzycznego wybranych poematów).
4. Poemat symfoniczny w twórczości kompozytorów polskich:
- pierwszy polski poemat symfoniczny ! - Zygmunt Noskowski – „Step”- Mieczysław Karłowicz ( kontynuacja tradycji neoromantycznego poematu symfonicznego po 1900 r). Tytuły poematów: Powracające fale, Odwieczne pieśni, Rapsodia litewska, Stanisław i Anna Oświecimowie, Smutna opowieść, Epizod na maskaradzie.
Przygotował Maciej Sroka, 2011; spr. J.Krzyżak
KaC2009