pojecia z ped.pracy.rtf

Pomyslowo~ć

rl'in~m) 'r.'z b~zp,';r~Jnio w - ZJklaJach ?r~cy. \V k'z:alceniu ;~orctycznym główne miej~ce zajmują­przdmi,'::: 7,.I\VoJowe. ogóinoteehniczne, wiedza z zakresu -- t~chnologii - produkcji, przedmioty ,po!cCZ!1",-p,'lityczne oraz pod.[awy ckonomii. Ucz­ni,,,. 'c uzyskuj:!cy pozyty.vne wyniki w nallce do­

SIJH st~ penJium, które w przypadku osiągania wyłą­czr.ic ocen b~t'JZ<J dobrych jest o 25% wyższe. Pl)

1"'I'~y~ln:,m złożeniu egzaminu kwalifikacyjnego ab­",'!\\'enci ot:1.ymują dyplom, wyróżniający się zaś

w 1l:\U"~ - dyplom z W}TÓlllieniem i list pochwalny. Dyplom z wyróżnieniem daj'~ prawo przyjęcia takiego abs"lwenta na stUllia da pracujących poza kon­kur;.;m, p,ld warunkiem jednak, że uzyska on pozy­tywne wyniki na egzaminie ,vst~pnym i że kierunek

stUdk;w iJ.;dzie zgodny ze zdobytym prz~z niego ­zawodem. P.'iZ.t. kieruje dyrektor (posiadający wyż­

sze _ wybztalcenie zawod"we zgod:1e z profilem szkujy "raz ,!',\': pncy produkcyjnej i pedagogicznej)

przy udziak 'iwJich zastępcoW (do spraw szk"lenio­wo-produkcyjnych i do spraw pracy kulturalno-wy­cho\'.':,wcl._jl or:.z kierownika wa;sztatów szkolnych (w s/.""'" rvlni..:zej - kierownik szkolnego go~pod.lr­

stwa rolnego). Czlonkami rady pedagogi=ej oprócz k ierownictw:l i pracowników iniy'Dieryjno-pedago­gicz:1,'ch 5,\ przdstawiciele organizacji społeczno­

-polll~ ;zn:.-eh szkoły oraz bazowych zakładów pracy.

              Ż,,jJla: oS, 136, JS2, 8lJ9.

Pomysłowość (ang. ir1\'ention, in\'entivenes, bułg. m\,Xc';l~IIBOCT,CZ~S. vynah~zavost, fr. ingeniositć, niem. Erfindungsgabe, ros. In'JópeTaTe..lbHOCTb, HaXOJI­ąIlB,'CTb, "'ęg. otletessćg, elmessegt Cecha sprawcy odznaczając~go się ocenianymi pozytywnie pomysla­mi, jak również cech:!. WYtworu określonego jako pomysł. P. jest jedną z ważnych cech twórców, a także wy:: ,iazków, innowacji. Zgodnie z propozycją ter­minologiczną J. Lutosławskiego (Człowiek IV przed­siębit1l'sIIł'ie pr=emysło,vym) burza mózgów po­

\\ inna się nC\l.y'Wa~ sesją p. J. Piet~r analizując p. w ->­

pr;1c)' nC\ukow~j deliniuje poję:ie to jako "specyficznąZJOhh'ŚĆ inl~lt:ktU;1lną do zauważania problemów naUk0wy~h, do kh wLtsd\\'~go umicjsc:~wiania i do \\ b.:: i ",\'cj t''':~'l: kh \\:'.;i~Jr\ej w:iżnośd". P. jest

wYP;1dkową specjalistycll1cgo prz)!!oto,,'ania, - ..10­świa,lczenia jednostki orel.!: uwarunkowań dziedzicz­nych ujmowanych tradycyjnie n:lLWą "fantazja twór­

cza".

Z..;Jb: :-- . ~eo, 6i:!. -~1.

Porada /.;.:... Ilt.)Wa ("'.,~_g. \'o..:~\ti\.'\;"11 ",~ut1sc!liag, bu1g. npl'~~CUCIli.!. ~":li ';;bB~r, ~7~~. l'J~(\i:~a ł"Jradna, ir. conseil prvf~;;ionel, niem. i:'~["Jfiiche \{~:;;~:'--ung,

245

244

ro~. npo4>eccIIOHa:IbHall KoncY:IbTą1UtIl, IIPO.pKCO­cy.lbTal.\HlI, węg. szakmai tan:ics, tamicsadas). P.z. ma dwa aspekty: a) od stron} czlowieka z:;lasZ3.jącego ~ię o pomoc w podjęciu - decyzji zawcdowej; b) od strony osoby udzielającej porady. Oczekująca pomocy jednostka zgłasza się na rozmowę i ewen­

tUalne badania specjalistyczne, na których podstawie

ma większą pewność, iż podejmowana przez nią ­decyzja zawodowa będzie decyzją prawidłową. Do

udzielania p.z. upoważnieni są pracownicy - po­radni wychowawczo-zawodowych wyspecjalizowani w poradnictwie zawodowym (psychologowie,lekarze, pedagodzy), lekarze przemysłowi (przy ocenie stanu

zdrowia), wyspecjalizowane komórki w większych ­

zakładach pracy. Osoby zgłaszające się po p.z. można

podzielić na trzy grupy: a) mające trudności w - wy­borze zawodu ze względu na niepełną sprawnoŚĆpsychiczną lub fizyczną; b) nie mające określonych zainteresowań; c) wybitnie zdolne, o wielo$1connych zainteresowaniach. Warunkiem wla.ciw.:j p.Z. jest możliwie dokładne poznanie jcdnostki zgłaszającej się po poradę. Podstawą porady są: a) badania psy­

chologiczne za pomocą testów psychologicznych prze­prowadzone przez psychologa; b) badania lekarskie

(na ogól ukierunkowane na sprawdzenie, czy nie ma przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia za­wodów proponowanych jednostCe czy wybieranych przez nią); c) wywiad przeprowadzony przez peda­goga. Dodatkowymi źródlami ->- informacji o osobie zgłaszającej się po porad" są: a) wywiad z rodzicami; b) wywiad z naucz)'cielami (zwłaszcza z wychowaw­

cą); c) analiza wytworów zgłaszającego się po po­rad,.; d) analiza dokumentacji. Ważnym źródlem informacji jest także obserwacja, która winna to­warzyszyć wszelkim kontaktom osób udzielających

porady z jednostką oczekującą jej. Ze względu na dynamiczny charakter - osobowości, zwlaszcza w zakresie tych jej elementów, które są ish1tne dla

_ pracy zawodowej (_ zainteresowania, zdolności, motywacja), ważne jest, aby p.z. opierała się na po­gl~bionej obserwacji, która powinna być odpowied­nio rejestrowana i anali.:owana (- Teczka biogra­ficzna ucznia). Im dłuższa i bardziej syslcmatyczna jest ->- obserwacja, tym większa jest szansa, że p.z.

będzie trafna. \"'ażny jest takle dobór m..:tod pozwa­lający na obserwację jednostki w róźnych sytuacjach. Osoba udzielająca p. na podstawie informacji zebra­nych osobiście i za pośrednictwem innych niejedno­krotnie prze\..~iuje sw"ją "pinię w postaci zaleceńczy propGZycji na piśmie, do w:'kCrly,tania, za zgodą

c'soby zainteresowanej, w szkole czy innej placówce W)'d10Wilwczcj.

Źr,jJla: 79. 1:9. IS6, :42. tO:3.

Poradnkt'l'l,o zawodowe dla doro.łyeh (ang. adult vocational cOI:I~<diing, bułg. np,"l.'ecn.:,!'a.IHo CbaeT­UUł!ecrno 3a Dł..3;:JC1łUf, ~zcs. oJh..łfJ~e porad\:nst\i pro dospelć, Ir. orient::tion prol..:ssionn~lIe pour adultes, niem. BCf\;fsberatung fUr Erw:lch~ene, r"s. npo<pKoHcynbT:lL!IIJI :!.'II! D3pocn,,;x, WCg. szakmai la­n:icsadas felnottek J ćszćre. Jest fNmą indywidual­nej pomocy dla ty'ch. którzy muszą lub chcą zmie­nić -- zawód z przyczyn obiektywnych lub subiek­tywnych. Wśród przyczyn obiektywnych należy wy­

mienić m.in. zmiany w _ technologii w~ wolane ­

postępem naukowo-techniczny m, budową nowych wielkich kombinatów i związany z tym wzrost za­potrzebowania na określone zawody, powstawanie nowych zawodów, a zanik lub zmniejszone zapotrze­bowanie na pewne zawody. Jako przyczyny subiek­tywne mogą występować m.in.: zmniejszenie sięmożliwości (psychicznych lub fizycznych) do kon­tynuowania ->- zawodu wykonywanego, zmieniona sytuacja rodzinna i związane z tym inne możli",ości zaangażowania zawodowego (najczęściej dotyczy to kobiet, ale nie jedynie), chęć wykonywania zawodu, z którym bardziej można byłohy się zidentyfikować, wzrost niezadowolenia z wykonywanego dotychczas zawodu (będący najczęściej kon~ekwencją nicprawi­dlowo dokonanego -.. wyboru zawodu). W stosunku do tych osób mĆ'wimy o ->- reorientacji zawodowej, która często przybiera postać indywiduałnej porady. Obok osób, które zgłaszają się po poradę ze względu na chęć zmiany dotychczasowego zawodu, p.z. obej­muje także osoby, które dotychczas z rÓżnych przy­czyn nie zdoby Iy zawodu. Nie jest to wprawdzie duża. zbiorowość, lecz ze względów społecznych i wycho­wawczych wymagająca kompetentnej pomocy. Cel indywidualnego p.Z. można okr~ślić dwojako: 1. w aspekcie społecznym - jako umożliwienie każ­demu człowiekowi wyboru nowego zawodu lub jego

zmiany pod kątem jego indywidualnych zaintereso­wań i cech psychollz~'cznych, tak aby wykonywany zawód dostarczał mu możliwie najwięcej satysfakcji; 2. w aspekcie ekonomiczno-gospodarczym jako za­

pewnienie - z:!kladom pracy odpowiedniej liczby _

pracowników, których ->- kwalifikacje i indywiduałne cechy umożliwią prawidłowe wykonywanie zadań za­wodowych. Obserwuje się tendencję ogólnoświatowądo rozwoju rÓŻnych rodz;'jów p., w Iym także p.z. dla d. Wzrastającej roli p.z. dla d. sprzyja także utrwalający się pogłąd, iż ze względu na istotne zmiany zachodzące w gospodarce i życiu społecznym poszczególnych krajów wybór zawodu prze~taje być - decyzją p(',d~jmow:\r.ą raz r.:; .:ałe życie, a eor:lZ c~ęściej. ni~r"z ki!\..akrotni", z.mierJa w sposób za­sadr:iczy w~ kcnywany prza siebie zawćd.P.z. dla d.

Poradnie W)'choIVal\'eZO-Z:1\Vodolle

prowadzą: punkty ~ informacji zawodowej przy w~dzialach zatrudnicnia i spraw socj:\inych w urzę­dach miejskich i w"icwÓdz\"ich. ~, za\..Jad~' dos:"'..na­lenia zawod,H,egp, a także w oJnie:,ieniu do określo­nych zawodów i zakbdów pra9 oJpo\\;cdnic dzia­ły - służby pracowniczej w większych zakladach pracy. Dzialalność metodyczną i instru!.t"::uwą IV "to­sunku do wydziałów zalruunienia prcwadzi Pracow­nia Poradnictwa ZawouGwego w InsI: tucie Pracy i Spraw Socjalnych.

Źrł:.dła: :;1 .:94, 761.

Poradnie \vychowawrzo-zawodowe (ang. \'ocational counsellir.g ccntres, bulg. npoQ>CCJlOHa:mo-Db3l11na­'lenHU Ka6HHeTU, czes. psychologicko-pedagogicke po­radny, fr. centres d'ćducation et d'orientation pro­fessionnelle, niem. Berufsberalungsstcllcn. ros. ueHTp npocpKoHcY_1bTaUI1If, węg. ne\leJesi-palya\'alaszt<isi ta­micsadó). Są to instytucje wychowawcze wchodzące w sklad placówek oświatowych. ~Iają one służyć pomocą dzieciom i mIodzie:'")' oraz r,'dzinje i ~zJ.;,J!e. Jak wynika z nazwy. istni~j:l w poradniach dwa działy pracy: 1. Poradnictwo w:,<.:hlo\\a\\<:ze, c1i:>cjmujące bardzo szeroki zakres, m.in. badania - dojrz:ałcki szkolnej, kwalilikowanie do szkół specjaln)'ch, pru. wadzenie przypadków indy.widualnych (lrudności wy­chowawcze, trudności w ->- uczeniu się); poradnic­twem w tym dziJle objęte są dzieci i młodzież oraz rodzice i nauczyciele. 2. Poradnictwo zawodowe, pro­wadzone: II) z pojedynczymi dziećmi (na ogól ze starszych klas szkoly podstawowej czy ogólnokształ. cącej licealnej), zgłaszającymi się (lub kierowanymi przez nauczycieli) do p. w celu uzyskania porady co do dalszej drogi kształcenia i ->- pracy zawodowej;

b) z grupami dzieci czy młodzieży w toku zapozna­wania ich z - zawodami (->- Orientacja zawodowa); c) z rodzicami dzieci szukającymi informacji o za­wodach; d) z nauczycielami, zwlaszcza wy'cIJowawca­

mi najstarszych klas, pedagogami $zJ"oln~mi lub z ­

organizatorami orientacji z<l\\odo\\ej UdU w danej szkole jest osoba pełniąca tę funkcję). W obu dzia­łach pracownicy p. pełnią zatem dwa rodzaje dzia­łalm1ści: 1. pracują bezpośrednio z dziećmi i miodzie­żą uuzielając indywidualnych porad lub grupowych konsultacji; ~. pomagają szkole i rodzinie w pra\\l­dłowym kierowaniu rozwojem psychicznym d7;cd i mlodzieŻ)' prz.:z różne formy pracy: imtru!daż, dostarczanie odpowiednich materiałów, badania spe­cjalistyczne. Personel pedagogiczny p. stanowią: psy­chologowie, pec!.1gcc!zy, czasem lekarze, socjo!cgO­wie. Na cdcinku r-cradnictwa lebrskiego. z\\'las;-,';:a przy -> poradach zawodow) ch, guzie !..onieczr..\ J<>t znajomość przeciwwskazań lekarskich, p. W~r.l'i:':-l­

Kszt:llcen ie przedza wodowe

do twórczego i aktywm:go udzialu w budownictwie

komuni$tycznym. Charakterystyczną cechą tego sy­

stemu jest to, ;:e wielką wagę przywiązuje się do

dabzego rozwoju kultury narodu i sił produkcyj­

nych szkoły przcz podnicsicnie jakości wiedzy ogól­nej, przygotowanie do źycia i pracy społecznie

UZ) teeznej oraz świadomego - wyboru zawodu.

Fundamentem -.. wychowania przez pracę i k.p.

w lO-klasowej szkole jest wyposaźenie uczniów w ;:na­

jomoś~ przyroJy, praw rządzących spolcczeństwem

oraz wiadomości i _ umiejętności ich stosowania w dzialalności praktycznej. Treści - wychowania

przcz pracę i k.p. występują w - procesie dydak­

tyczno-wychowawczym calej szkoły lQ-letniej, w róż­

nych przedmiotach ogólnokształcących, a przede

wszystkim w przcdmiotach i zajęciach wiodących,

tj. w nauczaniu pracy, z.'\jęciach fakultatywnych,

pracach spełccznie użytecznych, ale też i w - zaję­

ciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych. Przewodnie

idee _ programu nauczania pracy wiążą się ścisle

z celami nauczania i _ wychowania szkoły ogól­

nokształcącej, a także z celami wychowania przez

pracę i k.p. Ccle te wynikają z teorii nauczania

marksistow:>ko-Ieninowskiej akcentująccj wzajemne

przenikanie nauk przyrodniczo.matematycznych i hu­

manistycznych z naukami stosowanymi i z pracą

produkcyjną. Wyrażają się one w "jedności naucza­

nia i wychowania, _ kształcenia ogólnego, ideowo­

-politycznego i politechnicmego, praktycznego przy­

gotowania do pracy, lączenia - nauczania z pracą

produkcyjną". Przy realizacji celów zwraca się

szczególną uwagę na łączenie nauczania i wychowa­

nia uczniów z pracą robotników i chlopów tak,

aby uczniowie rozumieli, że tylko pracując z robot­

nikami i chłopami mogą stać się prawdziwymi ko­munistami. Nauczanie pracy w klasach I-IV za­

wiera początkowe wiadomości o - technice, ­technologii i -.. organizacji produkcji. Uczniowie

zaznajamiają się znajprostszymi - narzędziami

i opanowują podstawową tcchnologię różnych ma­

terialów. 'r reści programu obejmują prace warszta­towe dotyczące _ obróbki papieru, kartonu, prace

z tkaniny, prace z różnych materiałów, modelowa­nie techniczne, a t~,kle prace ogrodnicze na działce

szkolnej. :-;a tym etapie k$ztaltują się elementarne ­

nawyki _ kultury pr~lcy oraz -.. współpracy w ma­

łym kolektywie. W klasach V- VlII treści programo­

we nauczania pracy są zróżnicowane i ujęte w 6

wariantach uwzgl.;Jniających zajęcia typu przemy­SII)Weg,o, prace rolnicze i prace usługowe. Elementem

wspólnym dla w...