Medaliony.pdf

Medaliony

Profesor Spanner

W pewien majowy dzie ń cz ł onkowie G ł ównej Komisji Bada ń

Zbrodni Niemieckich w ę druj ą w towarzystwie dwóch

niemieckich profesorów, znajomych Spannera, po terenie

Instytutu Anatomicznego. Przebywaj ą w tych miejscach po

raz drugi i s ą przygotowani na to, co widzieli ju ż wcze ś niej.

Najpierw wchodz ą do piwnicy, w której w kilku ogromnych

kadziach le żą cia ł a, zachowane w doskona ł ym stanie. W

innym basenie z ł o ż one zosta ł y odci ę te g ł owy. Nast ę pnie

udaj ą si ę do niewielkiego budynku z czerwonej ceg ł y, w

którym na palenisku stoi kocio ł , przeznaczony do

gotowania ludzkich torsów, odartych ze skóry. W oszklonej

szafce, na pó ł kach le żą wygotowane czaszki i ko ś ci, a w

skrzyni – spreparowane p ł aty ludzkiej skóry. Widz ą równie ż

piec, w którym palono odpadki i ko ś ci. Na stole le żą kawa ł ki

bia ł ego myd ł a i foremki. Jako pierwszy przes ł uchiwany jest

m ł ody m ęż czyzna, pracuj ą cy jako preparator u profesora

Spannera. Jego relacja przybli ż a sylwetk ę naukowca, który

pisa ł ksi ąż k ę o anatomii i w czasie wojny – od 1943 roku –

zajmowa ł si ę produkcj ą myd ł a wyrabianego z ludzkiego

t ł uszczu. Przes ł uchiwany opowiada o procesie produkcji,

zdobywaniu ludzkich cia ł z wi ę zie ń i szpitali dla ob łą kanych.

Nie wie, gdzie obecnie przebywa Spanner, który w styczniu

1945 roku opu ś ci ł Instytut. Na ś cianie pomieszczenia wisi

„recept”, przywieziony ze wsi przez jedn ą z asystentek. Nie

wie równie ż , co profesor robi ł z gotowym myd ł em.

Przypuszcza, ż e profesor nie kaza ł mówi ć , o tym, co robili,

poniewa ż „cywilni” mogli si ę dowiedzie ć i wywo ł a ć

niepotrzebne zamieszanie. Jest nie ś wiadomy tego, ż e

produkcja myd ł a z ludzkiego t ł uszczu by ł a przest ę pstwem.

Przyznaje, ż e sam u ż ywa ł tego myd ł a, cho ć pocz ą tkowo si ę

brzydzi ł , lecz dobrze si ę pieni ł o i s ł u ż y ł o do prania. Na

koniec dodaje, ż e „w Niemczech, mo ż na powiedzie ć , ludzie

umiej ą co ś zrobi ć - z niczego...”

Po po ł udniu przes ł uchiwani s ą koledzy profesora Spannera.

Obaj s ą lekarzami i twierdz ą , ż e nie wiedzieli nic o produkcji

myd ł a z ludzkiego t ł uszczu. Obaj zgodnie przypuszczaj ą , ż e

Spanner móg ł by ć do tego zdolny. Wysoki lekarz uzasadnia

post ę powanie Spannera rozkazem, jaki móg ł otrzyma ć i

który wykonywa ł , poniewa ż by ł „karnym cz ł onkiem partii”.

Jego towarzysz jest przekonany, ż e post ę powanie naukowca

wynika ł o ze wzgl ę du na stan ekonomiczny Niemiec, które

wówczas prze ż ywa ł y „wielki brak t ł uszczów”. Dno

Przed narratork ą siedzi kobieta: ł adna, siwa, lekko

zaokr ą glona. Pocz ą tkowo nie wie, o czym ma mówi ć . Jest

zm ę czona ż yciem, poniewa ż przesz ł a rzeczy, w które nikt by

nie uwierzy ł . Pragnie, aby ludzie okazywali jej ż yczliwo ść ,

poniewa ż jest matk ą , która straci ł a dwoje dzieci, o których

nie ma ż adnych wiadomo ś ci. Wie, ż e m ąż zgin ął w obozie w

Pruszkowie. Opowiada o torturowaniu ludzi w

Ravensbrück, o do ś wiadczeniach, przeprowadzanych na

kobietach i ś ci ą ganiu krwi dla ż o ł nierzy. Razem z córk ą po

trzech tygodniach zasta ł a zabrana do innego obozu, do

fabryki amunicji. Wspomina o córce, która zosta ł a

aresztowana razem z ni ą i zatrzymana w jednym z obozów.

Syn zosta ł zabrany z powstania. Przed wywiezieniem do

obozu przebywali w Pawiaku. Kobieta wiele spraw

przemilcza, czasami w jej oczach pojawiaj ą si ę ł zy, lecz

kontynuuje sw ą opowie ść . Wspomina o trupach,

wynoszonych z pakamery, z wyjedzonymi przez szczury

wn ę trzno ś ciami, o przes ł uchiwaniu, podczas którego by ł a

bita po g ł owie, lecz wytrzyma ł a tortury i milcza ł a. W

fabryce amunicji pracowa ł y po dwana ś cie godzin i musia ł y

wyrobi ć okre ś lon ą norm ę . Je ś li tego nie robi ł y, by ł y karane.

Przetrzymywano je wówczas w piwnicach, gdzie le ż a ł y

cia ł a zmar ł ych ludzi. By ł y nieustannie g ł odne, a g ł ód

zmusza ł ukarane kobiety do jedzenia cia ł umar ł ych. Nagle

przypomina sobie podró ż do Ravensbrück i uznaje, ż e to

b ę dzie ciekawe. Jecha ł y st ł oczone w zaplombowanych

wagonach, bez po ż ywienia i wody. Na jednej ze stacji oficer

niemiecki, s ł ysz ą c potworne wycie, kaza ł otworzy ć wagon.

Widok uduszonych kobiet i tych, które sta ł y w nieludzkich

warunkach niczym zwierz ę ta przerazi ł go. Kaza ł wypu ś ci ć

je na tor, by napi ł y si ę wody i oporz ą dzi ł y si ę . W czasie drogi

wiele z wi ęź niarek oszala ł o – wykrzykiwa ł y to, czego nie

powiedzia ł y podczas przes ł ucha ń . Kobieta nie jest zdziwiona

tym faktem, skoro „Nawet Niemiec, i to si ę przel ą k ł , jak nas

zobaczy ł . Có ż to dziwnego, ż e one nie mog ł y wytrzyma ć .”.

Kobieta cmentarna

Na cmentarzu, który mie ś ci si ę w pobli ż u oddzielaj ą cego

getto muru pracuje kobieta cmentarna, opiekuj ą ca si ę

grobami. Opowiada o jednym z grobów, w którym spoczywa

cia ł o m ł odej kobiety, ekshumowane przez m ęż a, który chcia ł

udowodni ć , ż e lekarze byli winni jej ś mierci. W tym samym

grobie spoczywa równie ż m ąż , który po kilku miesi ą cach

powiesi ł si ę . Po chwili, wyl ę kniona, dodaje, ż e mieszka w

pobli ż u i jest to miejsce, w którym ludzie nie mog ą ż y ć .

Ka ż dego dnia s ł ysz ą to, co dzieje si ę w getcie: krzyki

rozstrzeliwanych ludzi, widz ą ofiary wyskakuj ą ce przez

okna p ł on ą cych budynków. By ł a ś wiadkiem sytuacji, w

których matki owija ł y dzieci w co ś mi ę kkiego i wyrzuca ł y w

okien, a potem same skaka ł y, by w ten sposób uchroni ć si ę

przed ś mierci ą w p ł omieniach. Widzia ł a ojca, który

wypchn ął z okna swojego syna i po chwili sam za nim

skoczy ł . Jest przekonana, ż e Ż ydzi nienawidz ą Polaków i je ś li

Niemcy przegraj ą wojn ę , to Ż ydzi wymorduj ą wszystkich.

S ł ysza ł a o tym w wiadomo ś ciach, przekazywanych przez

okupanta. Ludzie nie mog ą tego wytrzyma ć – nawet je ś li nic

nie widz ą , s ł ysz ą odg ł os cia ł , rozbijaj ą cych si ę o bruk.

Przy torze kolejowym

Do umar ł ych w czasie wojny nale ż y równie ż kobieta, której

nikt nie zna z imienia i nazwiska, lecz ś wiadek jej ś mierci

nadal nie rozumie, dlaczego umar ł a w ł a ś nie w taki sposób –

z r ą k cz ł owieka, który jako jedyny zdawa ł si ę jej naprawd ę

wspó ł czu ć . Kobieta zosta ł a znaleziona przy torze

kolejowym, by ł a ranna i zm ę czona. W pobli ż u lasu le ż a ł y

zw ł oki dwóch m ęż czyzn, z których jeden okaza ł si ę jej

m ęż em. Byli to uciekinierzy z transportu je ń ców, którzy

zamiast ś mierci wybrali ucieczk ę z poci ą gu. Rankiem zacz ę li

zjawia ć si ę ludzie, lecz nikt nie mia ł odwagi podej ść do

rannej, pomóc jej, poniewa ż grozi ł o to represjami ze strony

okupanta. W ś ród nich sta ł m ł ody m ęż czyzna, który kupi ł jej

papierosy i wódk ę . Kobieta nie oczekiwa ł a na pomoc,

wiedzia ł a, ż e zatrzyma ł a si ę na granicy ż ycia i ś mierci.

Chcia ł a po prostu odurzy ć si ę alkoholem, aby nic nie czu ć . Po

jakim ś czasie pewna staruszka z l ę kiem postawi ł a przy niej

kubek z mlekiem i po ł o ż y ł a w trawie kawa ł ek chleba, po

czym pospiesznie odesz ł a. Po wielu godzinach od strony

miasteczka nadeszli dwaj policjanci. Poprosi ł a, aby j ą zabili,

lecz m ęż czy ź ni nie byli zdecydowani, co maj ą zrobi ć . Kiedy

obudzi ł a si ę z kolejnego odr ę twienia, nie by ł o nikogo, poza

m ł odzie ń cem, który wy ś wiadczy ł jej drobn ą przys ł ug ę . Mijali

j ą ludzie, wracaj ą cy z pracy, s ł ysza ł a ich rozmowy. O

zmierzchu na to pustkowie wrócili policjanci. Ponownie

poprosi ł a, aby j ą zastrzelili. Wtedy, widz ą c ich

niezdecydowanie, m ł ody m ęż czyzna wzi ął od nich pistolet i

zabi ł kobiet ę . Ludzie, którzy obserwowali ca ł e zaj ś cie, byli

zdumieni i zgorszeni. S ą dzili, ż e to w ł a ś nie on okazywa ł

najwi ę ksz ą lito ść dla rannej, a zastrzeli ł j ą jak psa.

Nast ę pnego dnia jej cia ł o zosta ł o pogrzebane razem z cia ł em

m ęż czyzn, le żą cych pod lasem.

Dwojra Zielona

Rozmówczyni ą narratorki jest kobieta z czarn ą przepask ą ,

któr ą spotka ł a przypadkowo w sklepie. Towarzysz ą cy

kobiecie m ęż czyzna za żą da ł dla niej okularów. Dodaje, ż e

kobieta przebywa ł a przez wiele lat w obozie i nie nosi ł a

okularów, a sztuczne oko, które dla niej zamówiono, okaza ł o

si ę za du ż e. Narratorka towarzyszy nieznajomej do

mieszkania , którym kobieta opiekuje si ę . By ł a wi ęź niarka

obozu mówi jej, ż e jest sama. Ludzie okazuj ą jej ż yczliwo ść ,

lecz przecie ż nie s ą rodzin ą . Straci ł a m ęż a w 1945 roku –

zosta ł zabity na stacji Ma ł aszewicze. W tym czasie

przebywa ł a w Mi ę dzyrzeczu. Ma trzydzie ś ci pi ęć lat, lecz

wygl ą da starzej, poniewa ż nie ma oka i z ę bów. Wysz ł a za

m ąż w wieku dwudziestu trzech lat, zamieszkali w

Warszawie i w 1939 roku stracili ca ł y dobytek podczas

bombardowania miasta. Nazywa si ę Dwojra Zielona.

Przenie ś li si ę potem d o Janowa Podlaskiego, gdzie musieli

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: