Potop.pdf

Potop - streszczenie „w pigu ł ce”

Na Ż mudzi ż yje stary i powszechnie szanowany ród

Billewiczów, który ws ł awi ł si ę walk ą za ojczyzn ę . Za

panowania Jana Kazimierza patriarch ą rodu by ł

Herakliusz Billewicz, który zmar ł w 1654 roku ra ż ony

apopleksj ą na wie ść o przegranej Radziwi łł a pod Szk ł owem.

W swoim testamencie zapisa ł ca ł y swój maj ą tek, z wyj ą tkiem

Lubicza, wnuczce Aleksandrze Billewiczównie. Lubicz

zapisa ł Andrzejowi Kmicicowi w dowód wdzi ę czno ś ci za

przyja źń jego ojca. Zgodnie z umow ą , któr ą Herakliusz

zawar ł z ojcem Andrzeja, Ole ń ka i m ł ody Kmicic mieli

zosta ć ma łż e ń stwem. Do czasu zawarcia ma łż e ń stwa

opiekunami panny uczyni ł ca łą szlacht ę lauda ń sk ą .

W styczniu 1655 roku do Wodokt, w których mieszka Ole ń ka,

niespodziewanie przybywa Andrzej Kmicic. Narzeczeni,

mimo ż e widz ą si ę po raz pierwszy, przypadaj ą sobie do

gustu. Pó ź nym wieczorem Kmicic wraca do Lubicza.

Czekaj ą tam ju ż na niego jego kompani, w wi ę kszo ś ci s ą to

ludzie o przest ę pczej przesz ł o ś ci. Kmicic do łą cza si ę do

rozpocz ę tej przez nich pijatyki. Zaczynaj ą strzela ć do

zawieszonych na ś cianach trofeów ł owieckich oraz

portretów Billewiczów, a tak ż e ł apa ć dziewcz ę ta dworskie.

Pó ź niej Kmicic robi wszystko, ż eby wie ś ci o jego hulankach

nie dotar ł y do Ole ń ki. Gro żą c, zakazuje czeladzi mówienia o

swoich zabawach.

Kmicic przedstawia swoich towarzyszy w Wodoktach

Ole ń ce. Razem z nimi jedzie kuligiem do Mitrunów. W

czasie jazdy Kmicic ca ł uje Ole ń k ę . Narzeczeni wyznaj ą sobie

mi ł o ść . Kulig przerywa przyjazd pos ł a ń ca wiadomo ś ci ą , ż e

pali si ę Upita, w której Kmicic zostawi ł cz ęść swoich

ż o ł nierzy. Mieszka ń cy Upity zbuntowali si ę przeciwko

konieczno ś ci karmienia stacjonuj ą cych tam ż o ł nierzy.

Kmicic wysy ł a Ole ń k ę do domu, towarzyszy do Lubicza, a

sam jedzie do Upity.

Do Ole ń ki przyje ż d ż aj ą najbardziej szanowani m ęż owie

szlachty lauda ń skiej. Mówi ą Ole ń ce o hulankach Kmicica i

z ł ym wp ł ywie jego towarzyszy. Kiedy do Ole ń ki przyje ż d ż aj ą

z pro ś b ą o proch, strzelby i czelad ź towarzysze Kmicica,

którzy wbrew jego rozkazowi postanowili uda ć si ę do Upity,

Ole ń ka wygania ich. Towarzysze Kmicica jad ą do Upity

poskar ż y ć si ę swojemu przyjacielowi, na to jak potraktowa ł a

ich jego narzeczona. Po drodze wst ę puj ą jednak do karczmy,

w której odpoczywaj ą Butrymowie. Kompani Kmicica chc ą

ta ń czy ć z Butrymównami, co staje si ę pretekstem do bójki.

Kmicic wraca z Upity do Wodokt. Mówi Ole ń ce o

niegodziwo ś ciach, których si ę tam dopu ś ci ł . Panna nak ł ania

go do zmiany sposobu post ę powania i ka ż e mu wybiera ć

mi ę dzy sob ą a towarzyszami. Kmicic jedzie do Lubicza,

gdzie znajduje martwych towarzyszy. Kmicic napada w

akcie zemsty na Wo ł montowicze, maj ą tek zabójców swoich

przyjació ł . Pó ź n ą noc ą ś cigany przez miejscowych, którzy

pobili jego ludzi, wpada do Wodokt. Ole ń ka mówi

miejscowym, ż e nie ma tu Kmicica i przeklina go razem z

nimi. Gdy tylko mija zagro ż enie, panna wygania Kmicica i

mówi, ż e nie chce go wi ę cej widzie ć .

Kmicic przysy ł a Ole ń ce list, w którym t ł umaczy dlaczego

napad ł na Wo ł montowicze i prosi, ż eby go nie opuszcza ł a.

Ole ń ka, cho ć nadal kocha Kmicica, odpisuje mu, ż e

przebaczy mu dopiero wtedy, gdy wybacz ą mu skrzywdzeni

przez niego ludzie.

Tymczasem, sytuacja w kraju si ę pogarsza. Nie tylko

wrogowie zewn ę trzni atakuj ą Rzeczpospolit ą , ale te ż szerzy

si ę niezgoda mi ę dzy mo ż nymi rodami wewn ą trz kraju; np.

mi ę dzy Sapiehami i Radziwi łł ami.

Kmicic z Kozakami porywa Ole ń k ę do Lubicza. Szlachta

lauda ń ska pod dowództwem Micha ł a Wo ł odyjowskiego,

który leczy ł si ę w Laudzie z ran, rozgramia Kozaków.

Dochodzi do pojedynku mi ę dzy Wo ł odyjowskim i Kmicicem.

Kmicic przegrywa z Wo ł odyjowskim. Zwyci ę zca daruje mu

jednak ż ycie. Ole ń ka jest tyle ż wdzi ę czna Wo ł odyjowskiemu

za ocalenie, co zaniepokojona o ż ycie Kmicica.

Wo ł odyjowski uwa ż a Kmicica za zdrajc ę , który dla swoich

prywatnych celów sprzysi ą g ł si ę z wrogami, czyli

Kozakami. Dowiaduje si ę jednak przez przypadek, ż e wcale

nie s ą to wrogowie, lecz ludzie zebrani z go ś ci ń ca.

Wo ł odyjowski rozg ł asza to, ż eby zdj ąć z Kmicica pi ę tno

zdrajcy.

Wo ł odyjowski o ś wiadcza si ę Ole ń ce, ale zostaje odrzucony.

Pó ź niej dostaje listy od wojewody wile ń skiego ksi ę cia

Janusza Radziwi łł a wzywaj ą ce go do rozpocz ę cia zaci ą gu

wojsk. Otrzymuje tak ż e list dla Kmicica. Ksi ążę pozostawi ł

do decyzji Wo ł odyjowskiego, czy ma odda ć list Kmicicowi,

czy jego imi ę jest zbyt zha ń bione.

Wo ł odyjowski odwiedza rannego Kmicica. Mówi mu, ż e

sposobem na odzyskanie dobrego imienia b ę dzie walka za

ojczyzn ę . Oddaje mu tak ż e list od ksi ę cia. Obj ę cie funkcji

wojskowej uwalnia Kmicica od ci ążą cych na nim wyroków.

Pod Uj ś ciem w Wielkopolsce zbiera si ę pospolite ruszenie

przeciw zbli ż aj ą cym si ę Szwedom. Szlachta wielkopolska jest

niesubordynowana i niedo ś wiadczona w sztuce wojennej. Z

ł atwo ś ci ą daje si ę buntowa ć wojewodzie pozna ń skiemu

Krzysztofowi Opali ń skiemu przeciwko królowi i walce za

ca ł y kraj. Dochodzi do podpisania zgody ze Szwedami, w

której poddaj ą Wielkopolsk ę pod panowanie króla

szwedzkiego Karola Gustawa.

Do wsi Burzec nale żą cej do Heleny i Jana Skrzetuskich, w

której przebywa tak ż e Zag ł oba, przybywa spod Uj ś cia

Stanis ł aw Skrzetuski z wiadomo ś ci ą o wielkopolskiej

zdradzie. St ą d Jan i Stanis ł aw Skrzetuscy razem z Zag ł ob ą

ruszaj ą do Upity, gdzie spotykaj ą si ę z Wo ł odyjowskim.

Przybywaj ą do Kiejdan, siedziby Janusza Radziwi łł a.

Niestety, cho ć przypuszczali, ż e razem z nim b ę d ą mogli

walczy ć o wolno ść kraju, okazuje si ę , ż e on tak ż e podpisa ł

umow ę ze Szwedami. W czasie uczty, na której og ł asza

podpisanie umowy wielu pu ł kowników wypowiada mu

pos ł usze ń stwo. Nie mo ż e zrobi ć tego Kmicic, którego

Radziwi łł zmusi ł wcze ś niej do przysi ę gi na krzy ż , ż e b ę dzie

mu wierny niezale ż nie od okoliczno ś ci. Ole ń ka nazywa

Kmicica zdrajc ą . Kmicic, który tak ż e uwa ż a podpisanie

umowy za zdrad ę ojczyzny, daje si ę przekona ć

Radziwi łł owi, ż e by ł to jedyny sposób ocalenia

Rzeczpospolitej.

Ksi ążę Radziwi łł wi ę zi w podziemiach kiejda ń skiego zamku

zbuntowanych pu ł kowników: Wo ł odyjowskiego,

Skrzetuskich, Zag ł ob ę , Mirskiego, Stankiewicza i Oskierk ę .

Kmicic pomaga rozbi ć chor ą gwie, które przysz ł y ratowa ć

swoich uwi ę zionych dowódców. Radziwi łł zamierza

u ś mierci ć zbuntowanych, ale na skutek pró ś b Kmicia, który

obieca ł wdzi ę czno ść Wo ł odyjowskiemu, daruje im ż ycie.

Wysy ł a ich pod stra żą Rocha Kowalskiego i dragonów do

Bir ż . Zag ł obie udaje si ę w drodze upi ć Kowalskiego. Zabiera

mu konia i listy, które wióz ł ze sob ą i ucieka. Sprowadza na

pomoc chor ą giew Wo ł odyjowskiego, która uwalnia reszt ę

porwanych. Do pu ł kowników przy łą czaj ą si ę tak ż e pilnuj ą cy

ich dragoni. Jedynym wiernym Radziwi łł owi pozostaje ś lepo

s ł uchaj ą cy rozkazów Roch Kowalski.

Kmicic jedzie do Billewicz po miecznika rosie ń skiego

Tomasza Billewicza i Ole ń k ę , których ma przywie źć do

Kiejdan. Ole ń ka si ę buntuje. Do Billewicz przybywaj ą

ocaleni pu ł kownicy z nawróconym ju ż Kowalskim. Chc ą

rozstrzela ć Kmicica, ale w ostatniej chwili Zag ł oba znajduje

przy nim listy, z których wynika, ż e Kmicic ocali ł im ż ycie.

Mówi ą mu, ż e Radziwi łł oszuka ł go, mówi ą c, ż e ich nie zabije,

poniewa ż w listach, które znale ź li przy Kowalskim, by ł y

rozkazy stracenia ich w Bir ż ach.

Tymczasem na Podlasiu tworzy si ę konfederacja powsta ł a z

oddzia ł ów zbuntowanych przeciwko Radziwi łł owi.

Warszawa zosta ł a zaj ę ta przez Szwedów, a król Jan

Kazimierz zosta ł pobity pod Widaw ą i Ż arnowcem.

Radziwi łł wysy ł a Kmicica z listami do swojego brata ksi ę cia

Bogus ł awa oraz Harasimowicza. Przed wyjazdem Kmicic

ż egna si ę z Ole ń k ą . Mówi dziewczynie, ż e nie obowi ą zuj ą ich

ju ż zapisy testamentu. W szczerej rozmowie

z Kmicicem Bogus ł aw wyjawia mu, ż e Radziwi łł om wcale

nie chodzi o losy Polski, ale o ś wietno ść w ł asnego rodu.

Wzburzony Kmicic podst ę pem porywa ksi ę cia Bogus ł awa.

Ksi ążę strzela Kmicicowi w twarz (przestrzela mu policzek)

i ucieka.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: