METODY.doc

METODA NDT BOBATH

        Najbardziej charakterystyczne dla tej metody jest stosowanie dużej liczby odruchów, specyficznej formy ułatwiania ruchów oraz prawidłowego następstwa rozwojowego prowadzonych ćwiczeń. Usprawnianie ma na celu rozwijać odruchy na danym etapie fizjiologiczne, a hamować odruchy patologicznie przetrwałe. Technika ułatwiania wykonywanych ruchów rękami terapeuty pozwala na jednoczesne torowanie pożądanych i hamowanie niepożądanych elementów ruchowych. Ruchy w ten sposób torowane są zbliżone do normalnych ruchów wykonywanych spontanicznie przez zdrowo rozwijające się dziecko, będące w analogicznym wieku rozwojowym. Hamowanie patologicznych odruchów i prawidłowy rozkład napięcia mięśniowego osiąga się przez odpowiednie ułożenie dziecka w przestrzeni i odpowiednie ułożenie punktów kluczowych, czyli głowy, szyi, obręczy barkowej i biodrowej. Ułatwianie oparte jest na poruszaniu okolicami ciała dziecka, co wywołuje ruchy kończyn i umożliwia przejście dziecka z jednej pozycji do drugiej. Wpływa to na wykształcenie się prawidłowych odruchów postawy i uczy dziecko samodzielnego ich osiągania, kontrolowania i wykorzystywania. Wspomaganie w jednej ze stref pozostawia swobodę ruchów czynnych w obrębie stref pozostałych. Ruchy więc nigdy nie są całkiem bierne. Zmieniając strefy sterowania uzyskuje się czynne ruchy w coraz innych częściach ciała, zależnie od potrzeby. Ćwiczeniom powinno towarzyszyć słowne określanie wykonywanych czynności, będące poglądową nauką mowy.
Usprawnianie powinien prowadzić terapeuta razem z rodzicami dziecka już przed 6 miesiącem jego życia.

Metoda zawiera także dodatkowe techniki służące regulacji wahającego się napięcia mięśniowego :

1.      Nacisk i ciąg, obciążenie i opór stosowane na podobnych zasadach jak w PNF. U spastyków pozwala to utrzymać i odzyskać równowagę, u atetotyków i ataktyków ułatwić statykę i kontrolować powolne ruchy.

2.      Zatrzymywanie ruchu w wybranej jego fazie oraz utrzymanie osiągniętej pozycji. Pozwala to osiągnąć
umiejętność dostosowania pracy mięśni przy zmianach postawy i kontroli przebiegu ruchu.

3.      Poklepywanie określonej części ciała, co może działać hamująco lub stymulująco.

4.      Rozluźnienie przygotowuje spastyczne dziecko do ćwiczeń i może służyć jako przerywnik między
ćwiczeniami. Rozluźnia się przez głaskanie, potrząsanie kończynami oraz wahadłowe ruchy tułowia i kończyn.  

METODA PETO

          Metodą tą usprawniane są dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Dzieci na stały pobyt przyjmowane są na 2 -3 lata z przerwą wakacyjną. Celem pobytu jest takie usamodzielnienie dziecka w podstawowych czynnościach ( chodzenie, mówienie, i pisanie ) aby mogło ono po zakończeniu usprawniania pójść do normalnej szkoły. Zajęcia obejmują ćwiczenia ruchowe, naukę mowy, zajęcia szkolne i samoobsługę.
Szczebelkowa budowa mebli w ośrodku prowokuje dzieci do chwytu i ułatwia samodzielność utrzymywania pozycji.
Ograniczona liczba sprzętów sprzyja doskonaleniu opanowania zadań ruchowych wykonywanych za ich pomocą . Ułatwia więc koncentrację na wybranych celach.
W metodzie tej ważny jest stały rozkład dnia, w ciągu którego dużo czasu przeznacz się na jedzenie, mycie i toaletę.
Ćwiczenia ruchowe nazywane są rytmiczną stabilizacją. Dzieci wykonując każdy ruch mówią chórem, opisują słowami jego wykonanie i liczą powoli do pięciu, utrzymując daną pozycję.
W trakcie wszystkich ćwiczeń wprowadzany jest chwyt i podpór, aby w końcu chodzenie za krzesłem, wstawanie przy ławach i krzesłach, samoobsługę, pisanie.
Metoda ta rozwija wolę i umiejętność samokontroli. Dzieci znają indywidualne cele, które są jednakowe dla całej grupy i bardzo silnie dążą do ich osiągnięcia.

METODA FAY`A - DOMANA - DELACATO

Program usprawniania obejmuje równoprawne kształtowanie rozwoju motorycznego ciała, mowy, zręczności ręki, wzroku, słuchu i dotyku. Pacjent na początku jest testowany na podstawie Profilu Rozwojowego i zależnie od etapu rozwojowego na jakim się znajduje, wszechstronnie usprawniany przez bodźcowanie mózgu takimi sygnałami, jakie powinien on otrzymywać przy normalnym rozwoju.

Podstawowe działania stosowane w metodzie:
        1. Dostarczanie pojedynczych informacji w celu ich zmagazynowania w mózgu. W zależności   
           od  etapu rozwojowego mogą to być proste wrażenia zmysłowe jak również pojedyncze fakty z zakresu
            wiedzy encyklopedycznej.
        2. Uzyskanie natychmiastowej odpowiedzi w mózgu na dostarczoną informacje, od
           prostej  reakcji źrenicznej na światło latarki do np. podania nazwy pokazywanego przedmiotu.
        3. Programowanie mózgu. Bierne prowadzenie ruchów głowy i kończyn wg ściśle     
          fizjologicznego  schematu pełzania.
        4. Wykorzystanie wcześniejszego zaprogramowania mózgu, np. układanie dziecka na płaskiej,
          gładkiej powierzchni na brzuchu zachęca do samodzielnego pełzania.
         5. Zapewnienie korzystnych, fizjologicznych warunków funkcjonowania mózgu. Dieta
          ograniczająca płyny, sól i cukier, stosowanie powietrza o zwiększonej zawartości dwutlenku
          węgla do bodźcowego pobudzania oddychania i zwiększania przepływu krwi w naczyniach
          krwionośnych mózgu.

        Rehabilitację prowadzą sami rodzice w domu po przeszkoleniu w ośrodkach propagujących tą metodę i po uzyskaniu z tego ośrodka programu usprawniania, indywidualnego dla każdego dziecka i zależnego od etapu rozwojowego na jakim się ono znajduje.

METODA VOJTY

         Podstawowym elementem rehabilitacji dzieci jest rehabilitacja wieku rozwojowego, w której wykorzystuje się możliwości i szanse jakie daje rozwój dziecka w 1 roku życia, aby zapobiec kalectwu i pomóc dzieciom z wadami wrodzonymi lub wcześnie nabytymi. Opiera się ona na wykształcaniu u małego dziecka samodzielności i umiejętności komunikacyjnych.

Dziecko przed przystąpieniem do terapii metodą Vojty przechodzi kliniczną ocenę rozwoju i jest to:
         1. Ocena reaktywności posturalnej, czyli ocena wszystkich reakcji potrzebnych do zmiany pozycji ciała w przestrzeni. Umożliwia to wykrycie zakłóceń w kierowaniu mechanizmami posturalnymi prze ośrodkowy układ nerwowy ( OUN ), a także ocenę poziomu rozwoju dziecka w danej chwili. Reaktywność posturalną ocenia się na podstawie reakcji nagłej zmiany położenia ciała w przestrzeni ( reakcje ułożenia ).
        2. Ocena spontanicznej motoryki. Każdy poziom rozwoju posiada charakterystyczne zachowania dziecka w zakresie orientacji, chwytności, lokomocji, które wymagają odpowiedniego rozwoju motorycznego. Vojata jasno określa kolejne etapy rozwoju motorycznego opartego na wielokątach, np. dziecko w 3 m-cu życia podpiera się na łokciach tworząc trójkątną płaszczyznę podparcia; w 4, 5 m-cu życia dziecko odrywa jedną rękę od podłoża do chwytu, przechyla się lekko na bok, a kończyna dolna po tej stronie tworzy nowy punkt podparcia na kolanie;
        3. Diagnostyka rozwojowa. "Monachijski test diagnostyczny funkcji wieku rozwojowego w 1 - 3 roku życia". Na podstawie tego testu dokonuje się w odstępach miesięcznych oceny tzw. wieku raczkowania, wieku siedzenia, wieku chodzenia, wieku chwytania, wieku zręczności, wieku postrzegania, wieku mówienia, wieku rozumienia mowy, wieku rozwoju społecznego i wieku rozwoju samodzielności.

Terapia Vojty oparta jest na fazach rozwoju lokomocji i torowaniu drogi neurologicznej. Za pomocą stosowania całościowych zachowań lub wzorów wykonywania ruchów przeciw oporowi w centralnej osi ciała ( głowa, tułów, biodra i barki ) uzyskuje się u osób spastycznych powrót koordynacji mięśni i tzw. " ciszę motoryczną ".
Podstawowymi odruchami wykorzystywanymi w terapii metodą Vojty jest odruch pełzania naprzemiennego i odruch obrotu wokół własnego ciała. Wyzwalanie odruchu pełzania i obrotu według prawidłowego wzorca uzyskuje się za pomocą :

1.      Pozycji ułożeniowej, czyli pozycji wyjściowej, która wprowadza w stan aktywacji i niestabilnego ułożenia;

2.      Punktów stymulacyjnych, które mają charakter proprioceptywny. Znajdują się na mięśniach ( pośladkowy średni ) i okolicach okołokostnych ( strefa piersiowa, nadkłykieć przyśrodkowy kości ramieniowej, wyrostek barkowy łopatki, kolec biodrowy przedni górny, wewnętrzny brzeg łopatki, wyrostek rylcowaty kości promieniowej, strefa tułowiowa, nadkłykieć przyśrodkowy kości udowej, guzowatość kości piętowej ). Stosuje się ty zasadę sumacji przestrzennej punktów ( stymulacja jednocześnie kilku punktów ).

3.      Oporowaniu pozycji wyjściowej, czyli stawianie oporu przeciw prowokowanemu ruchowi dziecka, Występuje tu sumacja czasowa stymulacji, która trwa od1 do 5 minut.
O skuteczności połączenia tych trzech elementów terapii decyduje rozwój funkcjonalny mózgu dziecka, jego stan psychiczny i motywacja do ruchu.

Wskazaniami do stosowania metody Vojty są :

         zaburzenia centralnej koordynacji nerwowej ( między 3 a 6 miesiącem życia dziecka
            daje bardzo duże szanse całkowitego wyleczenia )
         przepuklina oponowo - rdzeniowa
         przepuklina mózgowo - rdzeniowa
         porażenie nerwów obwodowych i splotów nerwowych
         skolioza wrodzona ( osteogenna ) i skolioza młodzieńcza
         artrogrypoza wielopostaciowa wrodzona
         mózgowe porażenie dziecięce
         kręcz mięśniopochodny wrodzony i kręcz kostny
         neurogenne dysplazje stawów biodrowych
         choroba Pertesa
         zaniki rdzeniowe mięśni ( dystrofie mięśniowe )
         stwardnienie rozsiane ( SM )
          wylewy do mózgu u dorosłych
         złamania kręgosłupa z uszkodzeniem rdzenia
         porażenie nerwu twarzowego okołoporodowe

Przeciwwskazania do stosowania metody Vojty :

        brak tolerancji dziecka do pewnych pozycji ułożeniowych
        stany zapalne np. ropień
        padaczka
        stany nowotworowe
        temperatura powyżej 380C